Brief regering : Appreciatie van de rapportage voortgang van de versterkingsopgave en de afbouw van de gaswinning (’21-’22)

Nr. 1057
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 8 juli 2022

Hierbij stuur ik uw Kamer de voortgangsrapportage van het Staatstoezicht op de Mijnen
(SodM) toe over de versterking en de afbouw van de gaswinning '21–'22 en geef ik een
reactie daarop.

SodM-rapportage voortgang versterking

Op 23 juni jl. heeft SodM de rapportage Voortgang van de versterkingsopgave en de
afbouw van de gaswinning ('21–'22) gepubliceerd (bijlage 1). SodM concludeert dat
de afbouw van de gaswinning voortvarend gaat. Ondanks de lichte verhoging ten opzichte
van de geplande hoeveelheid voor het gasjaar 2021/2022, wordt de gaswinning nog steeds
sneller afgebouwd dan in 2018 en 2019 werd aangekondigd. De veiligheid van gebouwen
is de afgelopen jaren verbeterd door de afgebouwde gaswinning en de afgenomen seismische
dreiging. Tegelijkertijd concludeert SodM dat de versterkingsopgave nog niet snel
genoeg verloopt, gebouwen kunnen nog steeds bouwkundige schade oplopen en ook gebouwen
die versterkt zijn of waarvan schade is hersteld kunnen nog steeds nieuwe schade oplopen.
Ten gevolge van deze situatie is de gezondheidsschade het afgelopen jaar toegenomen.
Verder concludeert SodM dat met het huidige tempo van de versterking de doelstelling
om in 2028 de versterkingsopgave af te ronden niet wordt gehaald. SodM oordeelt positief
over het meerjarenversterkingsplan (MJVP), de voortgang in de fase van opname en beoordeling
en de dorpenaanpak. In deze dorpenaanpak ziet SodM elementen terug van de crisisaanpak
die SodM in eerdere jaren heeft geadviseerd.

Afbouw van de gaswinning

SodM beschrijft in de voortgangsrapportage dat het aantal bevingen in het Groningen-gasveld
afneemt, maar dat er toch meer bevingen zijn dan de jaarlijkse verwachting die uit
de modellen volgt. SodM stelt dat er geen sprake is van een statistisch significante
afwijking tussen het aantal waargenomen bevingen en de verwachting aangezien het aantal
bevingen binnen de onzekerheidsbandbreedte zit. Toch heeft SodM zorgen over de voorspellende
waarde van het model. Om die reden heeft SodM NAM verzocht nader onderzoek te verrichten
naar het seismologisch model. Als de opzet van dat onderzoek daartoe aanleiding geeft
zal TNO vragen om, in het kader van de publieke seismische dreigings- en risicoanalyse
die zij uitvoeren, een bijdrage te leveren aan dit onderzoek. Uw Kamer wordt geïnformeerd
zodra er resultaten bekend zijn.

Voortgang van de versterking

SodM constateert dat er goede voortgang zit in de fasen opname en beoordeling. Hieruit
blijkt dat de inzet die door NCG is gepleegd om het beoordelingsproces op peil te
krijgen en de invoering van de typologie-aanpak zijn vruchten afwerpt. De NCG verwacht
de opnames en beoordelingen in 2023 af te kunnen ronden. Dit is een belangrijke mijlpaal,
omdat hierdoor alle bewoners duidelijkheid hebben over de veiligheid van hun woning
en de eventuele noodzaak tot versterking. Door de afronding van het opname- en beoordelingsproces
verschuift de nadruk van de versterkingsoperatie naar planvorming en uitvoering. SodM
constateert terecht dat de doorstroming van adressen vanuit de fase planvorming naar
de fase van de uitvoering onvoldoende is. De komende tijd gebruik ik om ook in deze
fase versnelling te realiseren. De ambitie om de versterkingsoperatie in 2028 af te
ronden is nog steeds de doelstelling. Om deze doelstelling te realiseren moet er nog
veel gebeuren. De voortgangsrapportage laat zien dat de implementatie van het meerjarenversterkingsplan
(MJVP) helpt in de planning en daarmee concretisering van de benodigde versnelling.
De kennis en ervaring die ik opdoe met de dorpenaanpak zet ik in om verdere versnelling
van de totale versterkingsoperatie mogelijk te maken.

Aanpak en aansturing

Ik ben blij dat SodM het MJVP en de dorpenaanpak als positieve ontwikkelingen bestempelt.
SodM beveelt aan om een einddatum voor de dorpenaanpak vast te stellen. Deze aanbeveling
bespreek ik met de bewoners, de NCG en de gemeente Eemsdelta in het kader van de uitvoeringsplanning
voor de dorpenaanpak, die deze zomer wordt gemaakt. Bewoners krijgen hierdoor meer
perspectief en zekerheid over hun toekomst. Ten aanzien van de aanbeveling van SodM
om bij de dorpenaanpak de rollen en verantwoordelijkheden vooraf duidelijk af te bakenen
kan ik melden dat ik dit knelpunt ook heb gesignaleerd. Om te voorkomen dat discussies
en onduidelijkheid over rollen en verantwoordelijkheid tot vertraging leiden heb ik
Bernard Wientjes als verbinder aangesteld. Bernard Wientjes krijgt het benodigde mandaat
om knelpunten te doorbreken, problemen op te lossen en toe te zien op een algehele
versnelling van de dorpenaanpak.

Gezondheid

Het welzijn, niet alleen fysiek maar ook psychisch, van de bewoners wordt door SodM
als een punt van zorg genoemd. Dit baart mij ook zorgen. Het is de opdracht van het
kabinet dat niet alleen alle geleden schade wordt vergoed, maar ook om (toekomstig)
leed bij volwassenen en hun kinderen door de afhandeling van de schade en de versterkings-operatie
zoveel mogelijk te voorkomen. Dat begint met de definitieve beëindiging van de gaswinning.
Het kabinetstandpunt is om hier in 2023 of 2024 toe over te gaan.

Om de sociaal-emotionele ontwikkelingen te monitoren financier ik langjarig onderzoek
van de RUG. Daarnaast is in de bestuurlijke afspraken van november 2020 extra geld
uitgetrokken voor sociaal-emotionele ondersteuning (€ 10 mln. voor 5 jaar). De gemeenten
hebben daarvan veelal aardbevingscoaches ingesteld die mensen begeleiden of doorverwijzen
naar gespecialiseerde hulp. Aardbevingscoaches komen bij gezinnen thuis, soms ook
op advies van versterkingsdeskundigen. Ook wordt als sinds 2018 de organisatie Geestelijke
Verzorging Aardbevingsgebied (GVA) gefinancierd. Deze organisatie gaat op locatie
(bijvoorbeeld op markten, festivals, voorlichtingsbijeenkomsten) in gesprek met Groningers
over de impact van de aardbevingsproblematiek op hun welbevinden.

Ik zal dit najaar komen met een aantal voorstellen rondom de mentale gezondheid, zowel
van kinderen als volwassen1. In het bijzonder zal ik ingaan op de gevolgen die veel bewoners ervaren door de
aandacht voor de Parlementaire enquête aardgaswinning Groningen. Het is belangrijk
dat zij hun verhaal kwijt kunnen, dat ze worden gehoord en dat er aandacht is voor
heling en herstel van vertrouwen. Dit laat overigens onverlet dat ik daarnaast inzet
op het versnellen van de versterkingsoperatie, vlotte afhandeling van schade, het
ontzorgen van bewoners en het terugdringen van moeilijk uitlegbare verschillen.

De Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat,
J.A. Vijlbrief