Brief regering : Stand van zaken over persoonsgebonden budget (pgb)

Nr. 341
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR LANGDURIGE ZORG EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 21 juni 2022

Met deze brief informeer ik uw Kamer over een aantal zaken die betrekking hebben op
het persoonsgebonden budget (pgb).

Allereerst kom ik met deze brief tegemoet aan het verzoek van uw Kamer om tweejaarlijks
te rapporteren over de voortgang van het Programma PGB 2.0. Verder informeer ik u
over een gevraagde commissiebrief inzake de werking CIZ, langdurige zorg (Wlz) en
PGB. Ik geef u ook de stand van zaken ten aanzien van de pgb-risicoscan. Daarnaast
informeer ik u over het proces ten aanzien van het gebruik van pgb in wooninitiatieven
nadat mij is gebleken dat dit wenselijk is.

De centrale punten uit deze brief zijn als volgt:

• Ik geef aan dat zowel de doorontwikkeling van het PGB2.0-systeem als de invoering
daarvan bij zorgkantoren conform planning verloopt zodat PGB2.0 in oktober kan worden
opgeleverd.

• Ik blik vooruit naar oktober en volgend jaar voor wat betreft de invoering van PGB2.0.
Na de recente aansluiting van juni kan reeds 75% van de budgethouders vallend onder
de Wlz gebruik maken van PGB2.0. De laatste 6 zorgkantoren zullen in oktober worden
aangesloten. Daarna zal de focus worden verlegd naar het aansluiten van gemeenten.

• Ik heb samen met de ketenpartijen, BVZK en Per Saldo een nieuwsbrief gemaakt waarin
we de positieve ervaringen van gebruikers breder voor het voetlicht brengen en zo
drempels voor gebruik verder verlagen.

• Er heeft een nadere verkenning naar de juridische grondslag voor de pgb-risicoscan
plaatsgevonden. Verder wordt onderzocht welke mogelijkheden het PGB2.0-systeem biedt.

• Tijdens het commissiedebat op 23 juni zal het gesprek over mijn ambitie op wooninitiatieven
worden gevoerd. Op dit moment houdt VWS een aantal gesprekken met betrokken partijen
over de kansen en belemmeringen hierbij.

Stand van zaken doorontwikkeling PGB2.0

In de voortgangsrapportage van 20 december 20211, heb ik u geïnformeerd dat we in gezamenlijkheid met de ketenpartners en vertegenwoordiging
van budgethouders en zorgverleners – en vanuit de uitgangspunten van standaardisatie,
procesvereenvoudiging en meerwaarde voor budgethouders en zorgverleners – zijn gekomen
tot een ambitieus maar realistisch ontwikkelpakket dat in oktober 2022 moet zijn gerealiseerd.
Het werk aan dit gezamenlijke ontwikkelpakket vordert gestaag en verloopt conform
de eind 2021 geactualiseerde planning. Daarbij komt de aandacht in toenemende mate
te liggen op functionaliteit voor gemeenten zoals het ondersteunen van meerdere vertegenwoordigers.
Dit komt immers veelvuldig voor binnen de Jeugdwet (JW) bij twee ouders als wettelijk
vertegenwoordiger.

Invoering

Ik heb u in de afgelopen kamerbrieven steeds nauwgezet geïnformeerd over de aansluiting
van zorgkantoren. Met elke aansluiting konden meer budgethouders en zorgverleners
gebruik maken van de voordelen van PGB2.0. Bij het aansluiten hebben we een zorgvuldige
strategie gehanteerd van stapsgewijze en gecontroleerde opschaling zodat de lessen
direct kunnen worden toegepast. Dankzij deze strategie, en de continue inzet van alle
ketenpartners, maakt het programma ook op het gebied van de aansluiting van steeds
meer verstrekkers gestaag voortgang.

Met de aansluiting in april 2022 zijn 9.200 budgethouders van de zorgkantoren Zilveren
Kruis (Friesland en ’t Gooi), VGZ (Nijmegen en Noord- en Midden Limburg) en achterblijvers
van CZ en Zilveren Kruis aangesloten op PGB2.0. In juni 2022, zijn daar vervolgens
de zorgkantoren van VGZ (Noord-Holland Noord en Waardenland), CZ (Zuid Limburg en
Zuidoost Brabant) en Zorg en Zekerheid (Zuid-Holland Noord en Amstelland en De Meerlanden)
bijgekomen, met in totaal 8.800 budgethouders.

Onderdeel van de juni-aansluiting was ook het aansluiten van vijf gemeenten, namelijk
Drimmelen, Gorinchem, Nederweert, Opmeer en Veere. Daarmee is opnieuw een mijlpaal
gezet. Het berichtenverkeer tussen de betrokken partijen wordt via het PGB Portaal
geregeld. Daardoor geldt dat gemeenten die gebruik gaan maken van PGB2.0 niet langer
handmatig, maar veilig en eenduidig via het Gemeentelijk Gegevensknooppunt (GGk) hun
Toekenningsberichten zullen aanleveren.

Op bijgaande landkaart ziet u de zorgkantoren (groen) en gemeenten (oranje) die reeds
gebruik maken van PGB2.0.

Op dit moment werken 25 van de 31 zorgkantoren met PGB2.0 en is ca. 75% van de budgethouders
met een pgb via de Wet langdurige zorg (Wlz) aangesloten op PGB2.0.

In totaal kunnen nu ongeveer 43.000 budgethouders, 84.000 zorgverleners en vele medewerkers
van SVB, zorgkantoren en een aantal gemeenten gebruik maken van hetzelfde PGB2.0-systeem.
Dat is bijna 40% van de ca. 115.000 budgethouders met een pgb via de Wlz, de Jw en/of
de Wmo.

Vooruitblik aansluitingen

De eerstvolgende aansluiting zal plaats vinden in oktober. In deze aansluiting zullen
de laatste zes zorgkantoren worden aangesloten, waarna alle zorgkantoren ondersteund
worden via PGB2.0. Met ingang van 2023 komt de focus te liggen op het aansluiten van
de resterende gemeenten. De laatste maanden is duidelijk geworden dat voor het aansluiten
van budgethouders vallend onder de Jeugdwet (Jw) en de Wet maatschappelijke ondersteuning
(Wmo) vanwege de specifieke situatie bij gemeenten, bijvoorbeeld vanwege verschillen
in uitvoeringsvarianten, samenwerkingsvormen en softwareleveranciers, een andersoortige
implementatie nodig is. Op dit moment wordt in nauw overleg met ketenpartners de laatste
hand gelegd aan een meer gecentraliseerde aanpak van de aansluitingen, waarbij we
de al aanwezige kennis bij de SVB en de rest van de keten optimaal zullen benutten.

Beheer

Op dit moment wordt het beheer uitgevoerd door een tijdelijke beheer- en ontwikkelorganisatie,
waarin, onder sturing van VWS, wordt samengewerkt door ICTU, SVB en ODC Noord. In
de brief van 2 maart 20202 is de Kamer geïnformeerd over de wijze waarop het beheer van het PGB2.0-systeem structureel
ingericht zal worden. Onderdeel daarvan is ook het beheer en doorontwikkeling van
PGB2.0, inclusief het Zorgdomein, op termijn te beleggen bij de SVB. Als verantwoordelijke
voor het verstrekken van een uitvoerbare opdracht met de daarbij behorende middelen
heeft VWS de SVB gevraagd hiertoe een uitvoeringstoets uit te voeren. De SVB heeft
in een tussentijdse uitvoeringstoets de randvoorwaarden gesteld waaronder de SVB het
PGB2.0-systeem in beheer kan nemen. In dit proces hebben VWS en SVB, in overleg met
SZW die als eigenaar verantwoordelijk is voor het borgen van de continuïteit en stabiliteit
van de SVB, gezamenlijk geconstateerd dat rondom het PGB2.0-systeem nog te veel zaken
in beweging zijn. Daarbij kunt u denken aan het aansluiten van verstrekkers (vooral
gemeenten), de ondersteuning van Zvw-pgb en de hiermee samenhangend multi-zorgovereenkomsten
en het uit faseren van PGB1.0.

De complexiteit en verwevenheid van deze ontwikkelingen stond op dat moment een zorgvuldige
beantwoording van de door VWS aan SVB gestelde vraag in de weg. Vanuit het belang
dat we hechten aan een zorgvuldig proces is daarom besloten een besluit over de overgang
van het beheer naar de SVB voor een periode van maximaal vier jaar te pauzeren. Het
PGB2.0-systeem zal dan geruime tijd in gebruik zijn bij alle ketenpartijen en eerdere
onderwerpen zullen dan geadresseerd zijn. In deze tussenliggende periode wordt onder
mijn verantwoordelijkheid stap voor stap, gezamenlijk met betrokkenen, de transitie
voorbereid naar een duurzame structurele situatie.

Het programma PGB2.0 wordt in oktober 2022 beëindigd. Het structurele beheer en doorontwikkeling
van functionaliteiten vindt dan plaats onder verantwoordelijkheid van de regieorganisatie
die onderdeel is van VWS. VWS blijft tevens eindverantwoordelijk voor de aansluiting
van alle verstrekkers op PGB2.0. Eind dit jaar ontvangt uw Kamer de laatste voortgangsrapportage
waarin ik u zal informeren over de laatste ontwikkelingen over PGB2.0.

Positieve ervaringen gebruikers

Als keten streven we ernaar om steeds meer budgethouders, vertegenwoordigers en zorgverleners
gebruik te laten maken van PGB2.0. Dit doen we door middel van het verstrekken van
duidelijke instructies en ook het belichten van de verschillende voordelen. Een nieuw
instrument daarbij is de samen met ketenpartners en belangenorganisaties Per Saldo
en BVKZ gemaakte nieuwsbrief. De eerste nieuwsbrief vindt u hier: https://www.mijnpgb.nl/nieuwsbrief-1-pgb-portaal. De nieuwsbrief is verspreid naar budgethouders, vertegenwoordigers en zorgverleners
en bevat aansprekende ervaringsverhalen van gebruikers. Zij vertellen zelf over de
voordelen die zij ervaren door het PGB Portaal te gebruiken. Werkt het echt zo makkelijk?
Alle geïnterviewden vinden van wel. Het portaal is volgens hen gebruiksvriendelijk,
biedt overzicht en werkt snel. Zij waarderen het portaal en zijn enthousiast. Met
hun positieve ervaringen motiveren en inspireren zij anderen om ook gebruik te maken
van het portaal, zodat meer budgethouders, vertegenwoordigers en zorgverleners de
voordelen van PGB2.0 gaan ervaren.

Werking CIZ, langdurige zorg en PGB

Op 13 juni jl. heeft uw commissie mij verzocht om een commissiebrief inzake de werking
CIZ, langdurige zorg (Wlz) en PGB. U verzocht mij hier voor het Commissiedebat PGB
van donderdag 23 juni op te reageren. Gezien de complexiteit van de situatie vergt
de beantwoording echter meer tijd. Mijn reactie zal daarom zo snel mogelijk volgen.

PGB-risicoscan

Als onderdeel van de Agenda pgb heeft een pilot plaatsgevonden met de pgb-risicoscan.
Om de pgb-risicoscan structureel in te kunnen zetten is een juridische grondslag nodig
en moeten veel waarborgen worden opgenomen om een zorgvuldige verwerking van persoonsgegevens
te garanderen.

In de afgelopen tijd heeft een nadere verkenning naar de mogelijkheden voor een dergelijke
grondslag plaatsgevonden. Momenteel wordt eerst nog door de SVB onderzocht welke mogelijkheden
het PGB2.0-systeem al biedt en of de risicoscan daarnaast aanvullend nog nodig is.

Wooninitiatieven

Mijn ambitie op het terrein van wooninitiatieven (Kamerstuk 25 657, nr. 340) heeft tot enige onrust geleid onder (vertegenwoordigers van) ouder- en wooninitiatieven.
Uit de reacties maak ik op dat enige nadere duiding nodig is. Tijdens het debat van
23 juni ga ik hierover dan ook graag met uw Kamer in gesprek.

Op dit moment worden gesprekken gevoerd met ZN/zorgkantoren, VNG en (vertegenwoordigers
van) ouder- en wooninitiatieven. 30 mei en 17 juni waren er al gesprekken met de Klankbordgroep
Wonen van Per Saldo en het Netwerk ouder(woon)initiatieven. Via deze gesprekken inventariseer
ik waar kansen en belemmeringen bestaan, met bijvoorbeeld aandacht voor contracteringsvereisten
voor kleinschalige aanbieders. Ook stel ik, in samenspraak met partijen, een kader
op met wat minimaal verwacht mag worden op het vlak van eigen regie in een pgb-gefinancierd
wooninitiatief. Over de voortgang en eventuele vervolgstappen rapporteer ik uw Kamer
in het najaar.

De Minister voor Langdurige Zorg en Sport, C. Helder