Brief regering : Voortgang en ontwikkelingen bij project Afsluitdijk

Nr. 73 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 mei 2022

Op 28 mei 2021 heeft mijn ambtsvoorganger uw Kamer geïnformeerd over de voortgang
en ontwikkelingen bij de versterking en vernieuwing van de Afsluitdijk1. Met deze brief wordt u geïnformeerd over de huidige stand van zaken bij het project
Afsluitdijk, waarbij specifiek ingegaan wordt op de uitkomsten van de recente gesprekken
met de opdrachtnemer Levvel over vergoedingen voor extra uitgevoerd werk en het opsplitsen
van de projectopdracht. Deze brief begint met een korte toelichting op het project
en licht de aanleiding voor de gemaakte afspraken toe.

Algemeen

De Afsluitdijk is aan vernieuwing toe. Deze voldoet niet aan de wettelijke normen
voor waterveiligheid. Ook moet er meer water afgevoerd kunnen worden om het peil in
het IJsselmeer te kunnen handhaven. Daarnaast zijn er regionale initiatieven, zoals
de Vismigratierivier. Daarom werkt Rijkswaterstaat, samen met regionale partners aan
de versterking en vernieuwing van de Afsluitdijk. De uitvoering van het werk is gestart
in 2018 en op dit moment volop in uitvoering.

Onvolledige uitgangspunten

In 2019 bleek dat Rijkswaterstaat al sinds aanvang van het project Afsluitdijk was
uitgegaan van onvolledige ontwerpuitgangspunten, en die ook aan opdrachtnemer Levvel
had aangeleverd. Na bijstelling van de uitgangspunten voldeed het ontwerp van Levvel
niet langer aan de feitelijke eisen. Rijkswaterstaat heeft Levvel vervolgens gevraagd
rekening te houden met de nieuwe en aangevulde uitgangspunten. Als gevolg hiervan
moesten diverse deelontwerpen worden aangepast. Dit had een grote impact op de planning
en financiën van het project. Uw Kamer is hierover op verschillende momenten geïnformeerd,
allereerst bij brief van 6 juni 20192 en laatstelijk via de eerdergenoemde brief uit 2021, waarin werd aangekondigd dat
Rijkswaterstaat en de opdrachtnemer nog geen definitieve afspraken hadden bereikt
over de vergoeding van extra kosten.

Vergoeding extra werkzaamheden en opsplitsing projectopdracht

Inmiddels zijn Rijkswaterstaat en de opdrachtnemer nader tot elkaar gekomen over de
vergoeding van het grootste deel van de extra werkzaamheden als gevolg van de gewijzigde
uitgangspunten. In het hierbij doorlopen proces hebben beide partijen hun verantwoordelijkheid
genomen. Dit leidt ertoe dat in het project weer beheerst kan worden toegewerkt naar
het behalen van de oorspronkelijke projectdoelstellingen.

Over de volgende uitgangspunten is er tussen Rijkswaterstaat en Levvel overeenstemming:

– De versterking van de dijk en andere deelprojecten die niet worden beïnvloed door
de gewijzigde uitgangspunten zijn conform oorspronkelijke planning eind 2022 gereed.

– Rijkswaterstaat betaalt de komende jaren een bedrag van in totaal € 238 mln. aan de
opdrachtnemer als vergoeding voor kosten die zijn ontstaan als gevolg van hoofdzakelijk
aanpassingen aan ontwerpen, verstoring van de uitvoering en opgelopen vertragingskosten.

– De renovatie en versterking van de huidige spuisluizen aan beide kanten van de Afsluitdijk
(Den Oever resp. Kornwerderzand) en het meerjarige onderhoud daarvan wordt uit de
opdracht van Levvel gehaald. De hiermee uitgespaarde betalingen worden ingezet om
een deel van de voornoemde € 238 mln. te betalen.

– De spuisluizen zullen als gevolg van het opnieuw aanbesteden op een later moment voldoen
aan de wettelijke normen voor waterveiligheid. Het kunnen afvoeren van water naar
de Waddenzee is wel geborgd.

– De voltooiing van de versterkings- en renovatiewerkzaamheden van Levvel aan de Afsluitdijk
blijft ongewijzigd voorzien op eind 2025.

– De renovatie van de bestaande spuisluizen wordt als gevolg van bovenstaande afspraken
opnieuw aanbesteed. Het is op dit moment nog niet te zeggen wanneer de renovatie van
de bestaande spuisluizen voltooid zal zijn. Dit wordt de komende tijd uitgewerkt.
Bij de nieuwe aanbesteding zal aandacht zijn voor het mogelijk maken van fietsen en
wandelen over de Afsluitdijk gedurende de duur van de werkzaamheden.

Over een aantal geschilpunten hebben Rijkswaterstaat en Levvel nog geen overeenstemming
kunnen bereiken. Rijkswaterstaat en Levvel zullen een Commissie van Deskundigen vragen
om advies uit te brengen over de afwikkeling van deze punten en de hoogte van het
te verrekenen bedrag. Vooraf is al vastgelegd dat de bovengrens van een mogelijke
vergoeding met betrekking tot de geschilpunten € 87 mln. bedraagt. Naar verwachting
komt het advies van de commissie niet eerder dan in 2023 beschikbaar. Een precieze
datum is op dit moment nog niet te noemen.

Financiële consequenties

Op basis van het MIRT 2022 bedraagt het huidige budget van project Afsluitdijk € 1.785
mln. Het projectbudget zal op basis van bovenstaande uitgangspunten worden aangevuld
met een bedrag van € 221 mln. uit het Deltafonds. Hiermee zijn alle betalingen aan
Levvel gedekt, ook toekomstige betalingen die betrekking hebben op het hiervoor genoemde
restgeschil.

De middelen worden vanuit de investeringsruimte van het Deltafonds (artikel 05.03)
overgeboekt naar het artikel waarop de Afsluitdijk financieel wordt verantwoord (artikel
04.02). Bovengenoemde uitgangspunten worden verwerkt in de Voorjaarsnota 2022. In
verband met het budgetrecht van uw Kamer wordt een definitieve overeenkomst met Levvel
pas getekend nadat de benodigde mutaties door beide Kamers zijn goedgekeurd. Op dat
moment worden ook de bijbehorende formele verplichtingen met Levvel aangegaan.

De middelen benodigd voor het opnieuw aanbesteden van de renovatie van de spuisluizen
blijven staan binnen de investeringsruimte van het Deltafonds. Op dit moment is nog
niet met zekerheid te zeggen welk budget voor het opnieuw aanbesteden van de renovatie
van de spuisluizen nodig is. Dat is afhankelijk van de aanbiedingen vanuit de markt.
Vooralsnog wordt uitgegaan van een bedrag in dezelfde orde als oorspronkelijk voor
dit projectonderdeel gereserveerd stond. Nadat dit projectonderdeel opnieuw aanbesteed
is, worden ook deze middelen aan het projectbudget van de Afsluitdijk toegevoegd.
Mocht de aanbesteding onverhoopt toch uitkomen op een hoger bedrag, dan zal dekking
hiervoor binnen het Deltafonds gevonden moeten worden.

Borging leerervaringen

In de afgelopen jaren is mede op basis van ervaringen bij dit project, maar ook bij
andere projecten, de werkwijze die RWS hanteert bij aanbestedingen aangepast. Bij
de aanbesteding van grote of complexe projecten wordt nu geëxperimenteerd met een
«getrapte» aanbesteding, met meer aandacht voor ontwerpkeuzes en een dialoog met gegadigden
voorafgaand aan gunning. Ook wordt voorkomen dat werken van de financiële omvang van
project Afsluitdijk als één aanbesteding op de markt komen. Deze aanpak vormt onderdeel
van het traject «markt in transitie», waarover uw Kamer eerder is geïnformeerd3. Hoewel tegenvallers op voorhand nooit helemaal zijn uit te sluiten, is het de verwachting
dat deze nieuwe aanpak zal helpen bij de betere beheersing van projecten. Bij het
opnieuw aanbesteden van de renovatie van de bestaande spuisluizen zal deze vernieuwde
aanpak ook worden toegepast.

Ten slotte

De Afsluitdijk beschermt sinds 1932 grote delen van Nederland tegen overstroming vanuit
de zee. In goede samenwerking met Levvel kan het project beheerst verder. Samen werken
we aan de vernieuwing en versterking van de Afsluitdijk waardoor dit Nederlandse icoon
klaar is voor de toekomst.

Een groot deel van de omvangrijke werkzaamheden zal naar verwachting eind 2022 worden
afgerond. Het wegverkeer zal met name in de zomer van 2022 onvermijdelijk hinder ondervinden
van de vele werkzaamheden die tegelijk plaatsvinden.

Bij het verdere vervolg van het project zal uw Kamer op de reguliere momenten worden
geïnformeerd over de voortgang van en ontwikkelingen, veelal voorafgaand aan de overleggen
met uw Kamer. Graag attendeer ik u daarnaast op de website deafsluitdijk.nl.

Dit is een website van Rijkswaterstaat en zijn samenwerkingspartners, waar u achtergrondinformatie
en nieuws over de Afsluitdijk en de huidige vernieuwings- en versterkingsopgave kunt
vinden.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat, M.G.J. Harbers