Brief regering : Rapport "Evaluatie van de liquiditeitsleningen aan Aruba, Curaçao en Sint Maarten"

Nr. 484 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 19 april 2022

Bijgaand ontvangt uw Kamer het rapport «Evaluatie van de liquiditeitsleningen aan
Aruba, Curaçao en Sint Maarten»1. In dit rapport evalueert het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
de effecten van liquiditeitsleningen die in 2020 en 2021 zijn verstrekt aan Aruba,
Curaçao en Sint Maarten naar aanleiding van de Covid-19 pandemie. Het onderzoek is
verricht in de periode van februari en maart 2022. De resultaten zijn gebaseerd op
deskresearch en twee validatiesessies met respectievelijk vertegenwoordigers van Nederlandse
vakdepartementen en vertegenwoordigers van de Landen.

In het rapport worden de volgende conclusies gepresenteerd:

• Uit de analyse blijkt dat het aannemelijk is dat de liquiditeitssteun heeft bijgedragen
aan mitigatie van de financieel- en sociaaleconomische effecten van de Covid-19 pandemie.
Duidelijk is dat door de liquiditeitsleningen de landen – in tegenstelling tot de
omringende (ei)landen – hun overheidsuitgaven ondanks dalende (belasting-) inkomsten
flink konden laten toenemen. Hierdoor kon de publieke dienstverlening worden gecontinueerd
en konden coronasteunmaatregelen uitgerold worden om faillissementen en werkloosheid
te voorkomen. Hiermee is een belangrijke bijdrage geleverd aan het dempen van de crisis
en is de economische groei in 2021 waarschijnlijk hoger uitgekomen dan vooraf door
het IMF werd verwacht.

• In het rapport zijn tevens een aantal alternatieve beleidsinstrumenten vergeleken.
Op basis van een kwalitatieve analyse wordt geconcludeerd, dat de verstrekking van
de liquiditeitssteun gekoppeld aan hervormingsvoorwaarden hoogstwaarschijnlijk het
meest doelmatige beleidsinstrument was om de beleidsdoelstellingen (mitigatie van
de effecten van Covid-19 en het stimuleren van structurele hervormingen) te realiseren.

• Verder volgt uit het onderzoek, dat het plausibel is dat de doelmatigheid van de leningen
is bevorderd door bij het vaststellen van de hoogte van de liquiditeitssteun uit te
gaan van de liquiditeitsbehoefte na bijstellingen door het College (Aruba) financieel
toezicht (C(A)ft).

• Door de eenzijdige economische structuren blijven de landen vooralsnog sterk afhankelijk
van het toerisme. De gevolgen van de coronapandemie en het vooralsnog onvolledig herstel
van de toeristische sector heeft een veel grotere invloed op de economieën (en daarmee
op de overheidsinkomsten/-uitgaven) van de Caribische landen van het Koninkrijk dan
op een veel meer gediversifieerde economie als bijvoorbeeld van Europees Nederland.
Dit onderstreept des te meer de noodzaak van een spoedige implementatie van de structurele
hervormingen die als voorwaarde aan de liquiditeitssteun zijn verbonden.

• Daarnaast zijn door de leningen de schuldquotes van de Landen flink toegenomen. De
genoemde structurele hervormingen en duurzame lange termijnafspraken over de liquiditeitsleningen
waarbij ook de schuldposities van de Landen worden meegewogen, kunnen de houdbaarheid
van de overheidsschuld sterk verbeteren.

De landen zijn in de gelegenheid gesteld een reactie te geven op de bevindingen van
het onderzoek. Alleen Curaçao heeft een formele reactie gegeven, waarin een aantal
kritische kanttekeningen bij de onderzoeksopzet en de analyse naar voren zijn gebracht.
De brief van Curaçao en mijn reactie daarop zijn integraal opgenomen in de rapportage.

In de Rijksministerraad van 25 maart 2022 is besloten dat de liquiditeitsleningen
voor 18 maanden worden geherfinancierd. Dit geeft Nederland de gelegenheid om gedurende
die periode lange termijnafspraken over de liquiditeitsleningen met de landen te maken.
U bent hierover onlangs geïnformeerd.2

De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, A.C. van Huffelen