Brief regering : Jaarplan 2022 Belastingdienst

Nr. 958 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 31 januari 2022

Hierbij bied ik u het Jaarplan 2022 van de Belastingdienst aan1. Het Jaarplan is bedoeld om uw Kamer inzicht te geven in de opgaves waar de Belastingdienst
voor staat en de keuzes die daarin gemaakt worden. Tevens worden de maatregelen beschreven
die nodig zijn om de Belastingdienst een wendbare en toekomstbestendige organisatie
te laten zijn.

Als bijlage bij het Jaarplan ontvangt u tevens de stukken die de basis vormen voor
de activiteiten voor 20222. We streven ernaar dat burgers en bedrijven zoveel mogelijk uit eigen beweging bereid
en in staat zijn (fiscale) regels na te leven zonder dwingende en kostbare acties
van de zijde van de Belastingdienst. De manier waarop we dat doen, staat beschreven
in onze Uitvoerings- en Handhavingsstrategie. We willen daarbij burgers en bedrijven
centraal stellen, want het is onze ambitie om de beste Belastingdienst voor NL te
zijn. Om de komende jaren richting te geven aan onze organisatie zijn de ambities
vertaald naar een aantal strategische prioriteiten in de Meerjarenvisie 2020–2025.

Daarnaast bied ik u met deze brief het onderzoeksrapport over het toezicht achteraf
aan3. In dit onderzoek is geanalyseerd in hoeverre het aantal controles in het toezicht
achteraf (kantoortoetsen en boekenonderzoeken) zijn teruggelopen en welke mogelijke
verklaringen daaraan ten grondslag liggen.

Tot slot bied ik u het «Onderzoek inventarisatie taken Belastingdienst» van EY aan4. EY heeft in opdracht van mijn voorganger een onderzoek uitgevoerd naar het bestaande
takenpakket van de Belastingdienst.

Het doel van het onderzoek is om inzichtelijk te maken welke niet-fiscale en duale
taken de Belastingdienst momenteel reeds uitvoert.

Dit onderzoek is in lijn met de aanbevelingen uit het rapport «Back to Basics» van
ABDTOPConsult van januari 2020 en de Kamerbrief van 27 februari 20205. De Belastingdienst heeft deze complete lijst met taken in beheer genomen en momenteel
zijn we daarover in gesprek met betrokken partijen (ministeries en uitvoerders).

Het Jaarplan 2022

De belangrijkste taak van de Belastingdienst is het heffen en innen van ruim 300 miljard
aan belastingen en premies volksverzekeringen. De medewerkers van de Belastingdienst
zorgen er ieder jaar weer voor dat deze taak voor veel burgers probleemloos wordt
uitgevoerd. Daarnaast investeert de Belastingdienst continu in het verbeteren van
de uitvoering, de dienstverlening, het toezicht en de opsporing. Ik wil hierbij graag
enkele punten uitlichten:

1. De Belastingdienst blijft werken aan een snelle en betrouwbare behandeling voor burgers
en bedrijven. Zo wordt gewerkt aan een verkorte aangifte, waarin alleen rubrieken
en vragen staan die voor een burger in zijn of haar specifieke situatie relevant zijn.
Het doen van aangifte wordt daardoor nog sneller en eenvoudiger.

2. Daarnaast vinden wij het belangrijk om burgers en bedrijven deskundig en persoonlijk
te ondersteunen als dat nodig is. Zo attendeert de Belastingdienst MKB-ondernemers
op fiscale mogelijkheden die zij onbenut laten, maar waar zij mogelijk wel recht op
hebben. In 2022 worden brieven aan belastingplichtige gestuurd die recht (kunnen)
hebben op een zelfstandigenaftrek, maar deze aftrek nog niet claimen. Andere voorbeelden
van deskundige en persoonlijke ondersteuning zijn de steunpunten en balies die we
verspreid over Nederland openen en de extra ondersteuning die geboden wordt aan onder
meer nabestaanden en mensen in een echtscheiding.

3. Ook blijft de Belastingdienst investeren in professionaliteit en expertise. Onze medewerkers
zijn ons belangrijkste kapitaal, waarmee we onze wettelijke taken kunnen uitvoeren
en verbeteren. Daarom worden in 2022 het aantal vaktechnische programma’s uitgebreid,
om de fiscale kennis binnen de organisatie te verbreden. Ook zoeken wij naar mogelijkheden
om medewerkers sneller en gemakkelijker toegang te geven tot vaktechnische literatuur.

Bouwen aan vertrouwen

We moeten echter ook onder ogen blijven zien, dat het handelen van de Belastingdienst
in de afgelopen periode niet aan de wet- en regelgeving voldeed. Zo is er onjuist
omgegaan met gegevens van burgers in de Fraudesignaleringsvoorziening en zijn verzoeken
tot minnelijke schuldhulpverlening op onjuiste gronden geweigerd. Het vertrouwen van
burgers en bedrijven in de Belastingdienst is hierdoor geschaad. Hoewel het goed is
om de uitvoering, de dienstverlening, het toezicht en de opsporing te blijven verbeteren,
moeten wij ook deze fouten blijven benoemen en herstellen. Dit is niet alleen onze
morele plicht, maar is ook cruciaal om het vertrouwen van de maatschappij in het handelen
van de Belastingdienst te herwinnen en te behouden. Daarom is «bouwen aan vertrouwen»
dit jaar het thema van het Jaarplan.

Het herwinnen van het vertrouwen van de samenleving vergt een grote inspanning van
de organisatie. De maatregelen die hiervoor nodig zijn, vergen stuk voor stuk tijd
voor uitwerking en implementatie. Hierbij kan onder andere worden gedacht aan het
voldoen aan alle wet- en regelgeving en het vinden van de juiste balans tussen automatisering
en maatwerk. Dit is een tijdspad dat meerdere jaren zal vergen. De medewerkers van
de Belastingdienst en het Ministerie van Financiën zetten zich hier tot het uiterste
voor in. Daarbij is het goed te realiseren dat de Belastingdienst de komende tijd
nog te maken krijgt met andere grote operaties, zoals de afhandeling van de bezwaren
tegen de heffingen in box 3 naar aanleiding van het arrest van de Hoge Raad en (mogelijk)
het opstarten van de inning van de opgebouwde belastingschulden onder het corona-uitstel.
Ook de maatregelen van het coalitieakkoord zullen van invloed zijn op de werkzaamheden
van de Belastingdienst en de keuzes die in het Jaarplan gemaakt zijn.

Onderzoeksrapport niveau van toezicht achteraf

Uw Kamer heeft al verscheidene keren haar zorgen geuit over het teruglopen van het
aantal controles in het toezicht achteraf (kantoortoetsen en boekenonderzoeken). De
Belastingdienst heeft onderzoek gedaan naar het niveau van het toezicht achteraf.
Het onderzoeksrapport is als bijlage opgenomen bij deze brief. Uit het onderzoek blijkt
dat bij de drie doelgroepen Particulieren, Midden- en Kleinbedrijf en Grote Organisaties
sprake is van een daling in het toezicht achteraf voor wat betreft de daaraan bestede
capaciteit, het aantal uitgevoerde controles en de directe raking. In de onderzochte
periode (2016 tot en met 2019) zijn de streefwaarden van de prestatie-indicatoren,
o.a. voor compliance en toezicht, wel gerealiseerd.

Ik zie de geconstateerde daling als een risico voor de naleving. Om die reden wordt
een actieplan opgesteld. Het actieplan wordt gericht op de inzet van een effectieve
mix van handhavingsinstrumenten overeenkomstig de uitgangspunten van de Uitvoerings-
en Handhavingsstrategie en is bedoeld om de risico’s die uit het onderzoek naar voren
zijn gekomen te ondervangen. De opzet van dit plan zal ik voor aanvang van het Commissiedebat
Belastingdienst van 24 maart 2022 per brief op hoofdlijnen toelichten. Om de dalende
trends te keren, is daarnaast in het rapport Kwantificering Werk aan Uitvoering aangegeven
wat benodigd is om de basis op orde te brengen op de toezichthoudende taak van de
Belastingdienst.

Tot slot

Dit Jaarplan wordt gelijktijdig naar de Eerste Kamer gestuurd.

Over de uitvoering van dit Jaarplan zal aan u worden gerapporteerd. Over het Jaarplan
en bovengenoemde stukken ga ik uiteraard ook graag in gesprek met uw Kamer. In het
kader van de Wet open overheid (Woo) heb ik tevens de relevante beslisnotities bij
het Jaarplan voor uw Kamer bijgevoegd.

De Staatssecretaris van Financiën, M.L.A. van Rij