Brief regering : Beleidsevaluatie van het mvo-beleid voor de exportkredietverzekering

Nr. 380
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 13 december 2021

Hierbij bied ik u, mede namens de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking,
de beleidsevaluatie van het mvo-beleid voor de exportkredietverzekering aan1. Tevens zal ik in deze brief ingaan op de aanbevelingen die uit deze beleidsevaluatie
zijn voortgekomen en de stappen die hiermee reeds gezet zijn.

Mvo-beleid voor de exportkredietverzekering

De Staat neemt geen transacties in verzekering wanneer er sprake is van onaanvaardbare
negatieve effecten voor mens, dier en milieu. Dit uitgangspunt is de kern van het
mvo-beleid voor de exportkredietverzekering. In 2018 is het beleid voor maatschappelijk
verantwoord ondernemen (mvo) voor de exportkredietverzekering (ekv) vernieuwd.2 In de Monitor Exportkredietverzekering 2018 heb ik een externe evaluatie van dit
beleid aangekondigd.3 Eind 2020 heeft adviesbureau Steward Redqueen deze evaluatie uitgevoerd, waarbij
is gekeken naar het beleidskader, het beoordelingsproces en enkele praktijkcasus.4 Ook de mvo-aspecten van de zogeheten casus Angola/Van Oord zijn meegenomen in de
evaluatie, zoals eerder aan uw Kamer toegezegd.5 In deze beleidsevaluatie was het consulteren van stakeholders, waaronder exporteurs,
een belangrijk onderdeel. Dit mede om vast te stellen of het ekv-beleid efficiënt,
effectief én werkbaar is.

Conclusie beleidsevaluatie

De conclusie die uit de beleidsevaluatie volgt is dat het huidige mvo-beleid voor
de ekv-faciliteit effectief is in het voorkomen van het verzekeren van transacties
met onaanvaardbare risico’s voor mens en milieu. Het huidige beleid voldoet aan de
internationale standaarden en daarnaast wordt door aanvullende nationale beleidskaders
een breder beleid gevoerd. Daarnaast wordt geconcludeerd dat het beleid wordt uitgevoerd
door een deskundig en betrokken mvo-team. Hoewel exporteurs soms uitdagingen rond
het level playing field ervaren, vinden zij het huidige beleid over het algemeen helder.

Aanbevelingen beleidsevaluatie

Het evaluatierapport concludeert dat er een stevige basis ligt om export te kunnen
blijven bevorderen en op gebied van mvo een voorloper te zijn. Het verdient echter
voortdurende aandacht om deze opdracht zo effectief mogelijk te kunnen blijven uitvoeren.
Het rapport doet hiertoe enkele aanbevelingen. Hieraan is het afgelopen jaar reeds
gewerkt. Hieronder zal ik de aanbevelingen die het rapport doet kort weergeven en
toelichten, alsmede beschrijven hoe hieraan gevolg wordt gegeven.

Aanbevelingen beleidsevaluatie

1 – Ten aanzien van het mvo-beleid:

1a – Preciezer formuleren van begrippen

Toelichting

Opvolging

Het rapport constateert dat het mvo-beleid begrippen bevat die «vaag» worden gevonden
of zich lenen voor verschillende uitleg. Het rapport beveelt aan te onderzoeken of
enkele begrippen scherper afgebakend kunnen worden. Als voorbeeld wordt het begrip
«projectomgeving» genoemd.

Met de volgende herziening van het mvo-beleidsdocument zal een verduidelijking van
de tekst die uitleg geeft aan de term «projectomgeving» doorgevoerd worden. Bij de
herziening wordt ook gekeken of aanscherping van andere begrippen mogelijk is.

1b – Uitbreiding van mvo-monitoring van projecten

Toelichting

Opvolging

Momenteel monitort ADSB enkel categorie A projecten waarbij sprake is van projectfinanciering.
Het rapport benoemt dat het van belang is dat ADSB voeling heeft bij de uitvoering
van de projecten en hierin niet achterblijft bij andere ECA’s. Geadviseerd wordt om
een uitbreiding van monitoring naar andere (project)categorieën te overwegen.

Het afgelopen jaar heeft de Staat samen met ADSB onderzocht met welke projectcategorieën
de monitoring uitgebreid kan worden en welke gevolgen dit heeft voor de uitvoering.
Dit heeft geleid tot uitbreiding van monitoring naar alle projecten met het hoogste
risico (categorie A).

Ten aanzien van de overige projectcategorieën in een lagere risico-categorie zal op
case-by-case basis gekeken worden of monitoring nodig is. De uitbreiding van het monitoringsbeleid
is geconsulteerd met de ekv stakeholders: exporteurs, ngo’s, belangenorganisaties
en financiële instellingen. De suggesties van deze partijen zijn meegewogen en waar
mogelijk meegenomen. Het aangepaste monitoringsbeleid zal betrekking hebben op aanvragen
die vanaf 1 januari 2022 worden ingediend. Deze aanpassing van het monitoringsbeleid
zal tevens in de herziene versie van het mvo-beleidsdocument worden meegenomen.

1c – Verduurzaming

Toelichting

Opvolging

Het rapport constateert dat verduurzaming, in de zin van het volledig integreren van
ecologische en sociale randvoorwaarden, een centrale uitdaging is bij hedendaagse
maatschappelijke en economische ontwikkelingen. Het verdient aanbeveling bij de beleidsontwikkeling
wel voorop te lopen, maar niet te ver uit de pas te lopen met internationale ontwikkelingen,
aldus het rapport. Geadviseerd wordt om stakeholders te betrekken waar materiële beleidsverandering
wordt nagestreefd.

De rol van verduurzaming neemt is steeds groter geworden in de uitvoering van de ekv.
Zo zijn de thema's klimaat en brede welvaart («impact») strategische focusgebieden
voor de ekv in de periode 2021–2024. Het mvo-beleid van de ekv is en blijft hierin
een belangrijke randvoorwaarde.

De belangrijkste beleidsveranderingen op het gebied van mvo worden doorgaans geconsulteerd
bij stakeholders. Voorbeelden hiervan zijn de algemene mvo beleidsaanpassing in 2018,
het dierenwelzijnsbeleid in 2020, en de recente aanpassing op het gebied van monitoring
zoals hierboven beschreven. Daarnaast wordt door intensieve samenwerking binnen de
EU en de OESO het level playing field gewaarborgd om te voorkomen dat Nederland internationaal te ver uit de pas loopt.

Zoals bekend, heeft Nederland tijdens de COP26 conferentie in Glasgow de verklaring
ondertekend voor het in lijn brengen van internationale overheidssteun met de groene
energie transitie.1 Ook binnen de Export Finance for Future (E3F) coalitie zet Nederland zich in voor
het in lijn brengen van de ekv met de klimaatdoelen van Parijs. Van belang is daarbij
dat een transitie vormgegeven kan worden die haalbaar is, met behoud van kennis en
banen, en rekening houdend met de effecten op de minst ontwikkelde landen.

2 – Ten aanzien van de uitvoering van het beleid:

2a – Bezetting en inbedding mvo-desk in de organisatie

Toelichting

Opvolging

Het rapport constateert dat de ADSB mvo-desk wordt geroemd om haar kwaliteit en professionaliteit,
maar dat er kanttekeningen worden geplaatst bij de omvang van de bezetting. Ook zijn
vragen gesteld over de plaats of inbedding in de organisatie van de mvo-desk. Geadviseerd
wordt hier verder naar te kijken.

De mvo-desk is een team van specialisten binnen ADSB dat zich richt op de uitvoering
van de milieu en sociale due diligence van concrete transacties en op de advisering
van het direct daaraan verwante beleid. Inmiddels is de capaciteit van de mvo-desk
uitgebreid van 3 naar 5 personen (1,7 fte). Daarnaast is de positie van de mvo-desk
binnen de organisatie van ADSB versterkt doordat het team een eigen manager heeft
gekregen.

2b – Stakeholdersdialoog

Toelichting

Opvolging

Het rapport roept op om een actieve in plaats van reactieve stakeholder dialoog te
voeren.

De Staat organiseert regelmatig stakeholderbijeenkomsten om nieuwe ontwikkelingen
te kunnen toelichten en te bespreken. Daarnaast zoekt ADSB de actieve dialoog op met
stakeholders door middel van het organiseren van cursussen, de exporteursbijeenkomst
en andere evenementen. Ook in de komende periode zal ingezet worden op het proactief
betrekken van stakeholders.

3 – Ten aanzien van communicatie met betrekking tot de mvo-aspecten van de ekv faciliteit:

3a – Communicatie met exporteurs

Toelichting

Opvolging

Uit de evaluatie kwam naar voren dat er beter aan verwachtingenmanagement gedaan kan
worden richting exporteurs en banken over de tijdlijnen en benodigde documentatie
in het kader van de due diligence.

De communicatie met aanvragers van de ekv heeft door capaciteitsproblemen enige tijd
onder druk gestaan, door uitbreiding van de capaciteit van de mvo-desk is hier nu
meer ruimte voor. Er wordt ook periodiek overleg gevoerd met frequente gebruikers
van de ekv. Nieuwe en kleinere klanten krijgen meer begeleiding van ADSB.

3b – SDG communicatie

Toelichting

Opvolging

Het rapport adviseert om de positieve kanten van verzekerde projecten beter onder
het voetlicht te brengen en stelt voor de SDG’s hiervoor te gebruiken.

De bijdrage aan brede welvaart («Impact») is een van de pilaren van de ekv strategie
voor 2021–24. Op dit moment rapporteert de Staat over de SDG’s in de ekv-monitor en
ADSB in haar jaaroverzicht. Voor In 2022 zal een bredere exercitie worden opgezet
om de relatie SDG’s en ekv scherper op de kaart te zetten. In 2022 zal worden onderzocht
of verbeteringen mogelijk zijn op het terrein van de rapportage over de bijdrage die
de ekv levert aan de SDG’s.

X Noot

1

Kamerstuk 31 793, nr. 202.

De Staatssecretaris van Financiën,
J.A. Vijlbrief