Brief regering : Kabinetsreactie op juridische adviezen inzake project gaswinning Ternaard

33 529
Gaswinning

Nr. 204
BRIEF VAN DE MINISTERS ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT EN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 26 november 2021

Per brief van 18 oktober 2021heeft de vaste Kamercommissie voor Economische Zaken
en Klimaat gevraagd om een reactie op het advies van de Waddenacademie «Natura 2000
en gaswinning onder de Waddenzee (Project gaswinning Ternaard)1» en het advies van de Rijksuniversiteit Groningen «Project gaswinning Ternaard in
omgevingsrechtelijk perspectief2» aan de Kamer te doen toekomen. Daarnaast wordt verzocht om het advies van de landsadvocaat
inzake het project gaswinning Ternaard aan de Kamer te verstrekken. Door middel van
deze brief geven wij opvolging aan deze verzoeken vanuit onze rol als bevoegd gezag
voor de te onderscheiden toestemmingsbesluiten3. Hierbij is de Minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) verantwoordelijk voor
de vergunningverlening op basis van de Mijnbouwwet en draagt de Minister van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) de verantwoordelijkheid voor de vergunningverlening
op basis van de Wet natuurbescherming.

Met deze brief geven wij, in de lijn van de appreciatie door de Minister van EZK bij
het Tweeminutendebat Mijnbouw/Groningen van 1 juli 20214, mede uitvoering aan de motie van het lid Boucke c.s.5 waarin wordt verzocht om geen onomkeerbare stappen te zetten omtrent de gaswinning
onder de Waddenzee voordat het in opdracht van de Kamer gevraagde onafhankelijk juridisch
advies gereed is en door de Kamer is besproken. Ook wordt hiermee invulling gegeven
aan de toezegging van de Minister van EZK aan het lid Van Raan, tijdens het Tweeminutendebat
Mijnbouw/Groningen van 29 september 2021, om in de appreciatie van het door de Kamer
gevraagde juridische advies mee te nemen de mogelijkheid om op juridische gronden
vergunningen te weigeren conform de moties van het lid Van Raan c.s., Kamerstuk 33 529, nrs. 893 en 894.

Advies van de Rijksuniversiteit Groningen

De Rijksuniversiteit Groningen zet in haar advies uitgebreid uiteen wat de vereiste
omgevingsrechtelijke toestemmingsbesluiten en geldende toetsingskaders zijn voor het
project gaswinning Ternaard, in het bijzonder waar het gaat om de mogelijkheid om
een vergunning te weigeren of in te trekken op basis van de Mijnbouwwet. Hierbij worden
tevens de wetsgeschiedenis en relevante jurisprudentie betrokken. Naar het oordeel
van de Rijksuniversiteit Groningen biedt – gelet op de aan het ontwerpbesluit ten
grondslag liggende adviezen van de wettelijk aangewezen adviseurs – artikel 36, eerste
lid, van de Mijnbouwwet geen aanknopingspunt om de instemming met het winningsplan
voor het project gaswinning Ternaard te weigeren. Dit komt overeen met de beoordeling
van de Minister van EZK zoals weergegeven in het ontwerpinstemmingsbesluit winningsplan
Ternaard en de brief aan uw Kamer van 27 september 2021 inzake de vergunningverlening
gaswinning Ternaard6. In het bijgevoegde advies van 5 november 2021 bevestigt de landsadvocaat de juistheid
en volledigheid van deze beoordeling7.

In het advies van de Rijksuniversiteit Groningen wordt de optie geschetst om de gevraagde
vergunningen te weigeren door bij wet te regelen dat nieuwe gaswinning onder de Natura
2000-gebieden Waddenzee en Noordzeekustzone wordt verboden. Zoals de hoogleraren aangeven,
staat een dergelijke weigering op grond van toepassing van nieuw – tijdens de besluitvormingsprocedure
– tot stand gekomen beleid op gespannen voet met de rechtszekerheid. De consequentie
van toepassing van gewijzigd beleid kan dan volgens de landsadvocaat zijn dat door
de Staat moet worden voorzien in nadeelcompensatie of schadevergoeding voor de Nederlandse
Aardolie Maatschappij (NAM).

Advies van de Waddenacademie

Het advies van de Waddenacademie heeft betrekking op het juridische kader voor de
beoordeling van aanvragen voor een vergunning voor een project op grond van de artikelen
2.7, tweede lid, en 2.8 van de Wet natuurbescherming (Wnb). De Waddenacademie concludeert
dat er voldoende grond is om de Wnb-vergunning te weigeren. Het is nu aan de Minister
van LNV als bevoegd gezag voor deze Wnb-vergunning om een projectspecifiek oordeel
te vellen over de vraag of zonder redelijke wetenschappelijke twijfel kan worden geconcludeerd
dat de natuurlijke kenmerken van de Natura 2000-gebieden niet worden aangetast en
om een definitieve beslissing op de vergunningaanvraag te nemen, zo nodig na het vragen
van aanvullende informatie aan de NAM. Bij de voorbereiding van de definitieve beslissing
betrekt de Minister van LNV alle ingediende zienswijzen op het ontwerp van de Wnb-vergunning,
het advies van de Commissie voor de milieueffectrapportage en ook de analyse van de
Waddenacademie. Aanvullend is advies uitgevraagd bij de landsadvocaat. Dit advies
van 4 november 2021 treft u bijgevoegd aan en zal ook worden betrokken8. Op de uitkomst van dit proces kan hier niet vooruit worden gelopen, zoals ook door
de Minister van LNV is aangegeven in de beantwoording van schriftelijke vragen van
het lid Vestering van 3 november 20219.

Tot slot

De ontwerpbesluiten voor het project gaswinning Ternaard hebben van vrijdag 27 augustus
tot en met donderdag 7 oktober 2021 ter inzage gelegen. De ingediende reacties en
zienswijzen zullen wij samen met het advies van de Commissie voor de milieueffectrapportage,
welke op korte termijn wordt verwacht, betrekken bij de definitieve besluitvorming.
Hiertegen staat beroep open bij de Raad van State.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat

S.A. Blok

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
C.J. Schouten