Brief regering : Banenafspraak en uitvoering van de motie van de leden Stoffer en Gijs van Dijk over de overheidspool breder inzetten voor mensen met een arbeidsbeperking (Kamerstuk 35570-XV-67)

Nr. 227
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 26 oktober 2021

Op 24 november 2020 is de motie van de leden Stoffer en Gijs van Dijk1 aangenomen, die de regering verzoekt:

«de bestaande overheidspool van de rijksoverheid breder en actiever in te zetten voor
mensen met een arbeidsbeperking, met als doel arbeidsgehandicapten in dienst te nemen
bij de rijksoverheid en zo minimaal te voldoen aan de banenafspraak.»

In deze brief informeer ik u nader over de manier waarop ik samen met de ministeries
uitvoering heb gegeven aan deze motie.

Binnenwerk

Met uw Kamer ben ik van mening dat de rijksbrede organisatie Binnenwerk – de overheidsbrede
pool waaraan in de motie wordt gerefereerd – breder en actiever kan worden ingezet,
onder andere met als doel om te voldoen aan de Banenafspraak. De afgelopen jaren heeft
Binnenwerk bij de rijksoverheid ruim 500 mensen met een arbeidsbeperking aan duurzame
banen geholpen en de benodigde begeleiding geboden. Medewerkers van Binnenwerk houden
zich bijvoorbeeld bezig met archiefwerkzaamheden, assistentie in diverse rijkspanden
en bos- en natuurbeheer bij Staatsbosbeheer door het hele land. Zo zorgt Binnenwerk voor structurele banen en werkzaamheden, passend bij de diversiteit aan medewerkers
binnen de doelgroep Banenafspraak. Op deze wijze draagt de rijksoverheid met Binnenwerk
bij aan een inclusieve maatschappij.

Banenafspraak en de rijksdienst

De afgelopen jaren is gebleken dat de Banenafspraak voor de sector Rijk als een van
de overheidswerkgevers geen eenvoudige opgave is. De overheids- en onderwijssectoren
dienen eind 2024 25.000 extra banen te hebben gerealiseerd vanaf de peildatum 1 januari
2013. De sector Rijk staat voor de opgave hiervan 5000 extra banen voor zijn rekening
te nemen. Jaarlijks rapporteer ik in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk over de
realisatie van de Banenafspraak voor de sector Rijk en deel ik de realisatie per ministerie.
Sinds de peildatum is het gelukt om 2.663 mensen vanuit de doelgroep Banenafspraak
een baan aan te bieden in de sector Rijk2. De coronatijd heeft er de afgelopen periode voor gezorgd dat plaatsingen vertraging
opliepen. Dit geldt vooral voor de functies die fysiek uitgevoerd worden op een kantoorlocatie.
Ik ben er trots op dat het in deze lastige periode toch is gelukt om instroom te realiseren
en dat er binnen de rijksoverheid stevig is ingezet op behoud van medewerkers vanuit
de doelgroep. De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft in juli 2021
uw Kamer geïnformeerd dat de overheids- en onderwijswerkgevers samen in 2020 in staat
zijn geweest om iets meer dan de afgesproken toename te realiseren. Dat laat onverlet
dat de sector Rijk als één van de overheidswerkgevers nog een inhaalslag te maken
heeft om ervoor te zorgen dat er nog veel meer mensen vanuit de doelgroep instromen
in de sector Rijk, zodat de doelstelling van de Banenafspraak wordt gehaald.

De afgelopen jaren hebben door de hele rijksoverheid heen veel mensen zich op verschillende
manieren ingezet om de doelstellingen van de Banenafspraak te halen. Gelet daarop
heb ik er vertrouwen in dat de hierboven genoemde inhaalslag gemaakt gaat worden.
Belangrijke voorwaarde hiervoor is wel dat de medewerkers binnen de rijksoverheid
continu aandacht blijven houden voor een inclusieve werkcultuur, zodat mensen niet
alleen instromen, maar ook voor de rijksoverheid blijven werken.

Uitvoering van de motie

Sinds het aannemen van de motie ben ik als coördinerend bewindspersoon met de ministeries
in gesprek over de uitvoering ervan. Binnenwerk als organisatie maakt onderdeel uit
van de bredere strategie van de sector Rijk om duurzame banen aan te bieden aan mensen
uit de doelgroep Banenafspraak. Binnenwerk heeft de afgelopen jaren haar toegevoegde
waarde laten zien. Daarom ben ik met uw Kamer van mening dat de organisatie Binnenwerk
als middel nog actiever benut kan worden om als sector Rijk verder invulling te geven
aan de Banenafspraak. Maar om de doelstelling van de banenafspraak te bereiken zal
inzet op meerdere sporen nodig zijn. Naast Binnenwerk als middel binnen de sporen
«collectieve plaatsingen» en «samenwerking met andere werkgevers» worden via de sporen
«individuele plaatsingen» en «banen in samenwerking met leveranciers en dienstverleners
in het inkoopdomein» ook banen gerealiseerd.

Ministeries zijn zelf verantwoordelijk om te kijken hoe zij het beste kunnen zorgen
voor banen voor mensen uit de doelgroep. Ik heb met de ministeries en uitvoeringsorganisaties
afgesproken dat zij de komende anderhalf jaar alles op alles zetten om via inzet op
de genoemde vier sporen de inhaalslag te maken, die nodig is om de doelstellingen
van de banenafspraak te halen en hiervoor financiering beschikbaar te stellen. Onderdeel
daarvan is om op zoek te gaan naar ruimte om Binnenwerk nog breder en actiever in
te zetten. Binnenwerk fungeert als gedelegeerd werkgever voor de ministeries. De ministeries
beslissen zelf hoeveel banen zij bij Binnenwerk willen onderbrengen. Enkele voorbeelden
van inspanningen van de ministeries die zorgen voor extra banen:

• Rijkswaterstaat is doorlopend bezig met «social return» door samen te werken met opdrachtnemers
via de «Groeituin Social Return». De Groeituin verbindt opdrachtnemers en kandidaten
met als doel duurzame plaatsingen en langdurig behoud van werk. De doelgroepen van
de Banenafspraak en Social Return komen hierin samen. Het inkoopvolume van Rijkswaterstaat
(2 miljard in 2020) zorgt voor een groot potentieel om plaatsingen te realiseren voor
de doelgroep Banenafspraak als de Groeituin Social Return wordt opgenomen in nieuwe
contracten. Overigens worden deze banen op dit moment geregistreerd bij de sector
markt en niet bij de sector overheid. Met de voorgenomen vereenvoudiging Wet banenafspraak
(controversieel verklaard) en het Breed Offensief zou het onderscheid markt/overheid
komen te vervallen vanuit het idee dat het primair van belang is dat er banen worden
gerealiseerd en minder aan welke organisatie die worden toegedeeld.

• De Belastingdienst start een traineeship voor theoretisch opgeleide mensen uit de
doelgroep Banenafspraak. Daarnaast start de Belastingdienst met een pilot «Koffiekar
en Rijksontmoetingspleinen» met inzet van medewerkers banenafspraak. Met deze extra
initiatieven verwacht de Belastingdienst in beginsel 45 extra banen te realiseren
in 2022. Verder realiseert de Belastingdienst banen voor medewerkers Banenafspraak
na een groepsgewijs opleidingstraject en inwerkperiode werkzaamheden uitvoeren in
het primair proces. Sinds 2019 zijn op deze manier circa 250 banen gerealiseerd.

• Het Ministerie van OCW neemt dit jaar circa 30 extra banen af bij Binnenwerk. Op deze
manier kan OCW extra banen realiseren voor mensen uit de doelgroep in een periode
waarin het voor OCW zelf lastiger is gebleken om medewerkers uit de doelgroep aan
te trekken. OCW vindt dit een goede aanvulling in het licht van het maatschappelijke
doel van de Banenafspraak, als aanvulling op de banen die OCW zelf intern realiseert
in het kader van een inclusieve organisatie. Ook EZK/LNV neemt dit jaar 25 extra banen
van Binnenwerk af. In 2024 zal voor EZK/LNV het totale aantal afgenomen Binnenwerkbanen
160 zijn. Het Ministerie van BZK neemt dit jaar ook 25 extra banen af bij Binnenwerk.
Het is namelijk niet voor ieder onderdeel van BZK even goed mogelijk om zelf banen
te realiseren binnen het primaire proces. Deze 25 extra banen worden gerealiseerd
bij Staatsbosbeheer door het hele land, waardoor er ook banen gerealiseerd worden
in krimpregio’s.

Andere ministeries besteden ook extra aandacht aan het creëren van extra banen, onder
meer via de sporen waarop Binnenwerk banen realiseert. Ik ga ervan uit dat het de
komende anderhalf jaar lukt om de instroom te vergroten. Mochten de ministeries daar
niet in slagen, dan is met hen afgesproken dat ze banen via een centrale financieringsconstructie
binnen ministeries gaan financieren om het vastgelegde aantal Banenafspraakbanen te
realiseren.

Ministeries kunnen met deze centrale financieringsgelden bijvoorbeeld extra banen
realiseren bij Binnenwerk of binnen andere onderdelen binnen hun organisatie waar
dat mogelijk is.

De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
R.W. Knops