Brief regering : Halfjaarrapportage 2021 wederopbouw Sint Maarten

Nr. 24 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 12 oktober 2021

Conform mijn toezegging uw Kamer periodiek te informeren (Kamerstuk 34 773, nr. 9) bied ik u bijgevoegd aan het Semi-Annual Report 2021 Sint Maarten Reconstruction
and Resilience Trust Fund (hierna: halfjaarrapportage 2021) over de periode van 1 januari
tot en met 30 juni 20211. Met deze brief informeer ik u tevens over de actuele stand van zaken.

Algemeen

In het eerste half jaar van 2021 zijn er belangrijke stappen en zichtbare resultaten
gerealiseerd die ten goede komen aan de bevolking van Sint Maarten. Zo is de aanbesteding
voor het herstel van de luchthaven afgerond en kunnen de werkzaamheden nu daadwerkelijk
beginnen, zijn er inmiddels 62 aanvragen van MKB-bedrijven goedgekeurd voor financiering
(Enterprise Support Project), zijn er 24 subsidies verleend aan lokale NGO’s die bijdragen
aan de weerbaarheid van de samenleving (Resources for Community Resilience project)
en zijn 75 van de 109 geïdentificeerde scheepswrakken verwijderd uit Simpson Bay Lagoon
en Mullet Bay Pond (Emergency Debris Management Project). Op de website www.sintmaartenrecovery.org en in tabel 2.2 van de halfjaarrapportage 2021 wordt de exacte voortgang ten opzichte
van de vorige periode (tweede helft van 2020) inzichtelijk gemaakt.

De voortgang is ook zichtbaar in de omvang van de uitgaven. Zo is meer dan 70% van
de trustfonds middelen, wat gelijk staat aan $ 313 mln.2, gecontracteerd aan wederopbouwprojecten. Van dat bedrag is $ 122 mln. uitgekeerd,
wat neerkomt op 39%. Tot nu toe zijn 102 contracten gegund aan lokale ondernemingen
en 68 contracten aan internationale bedrijven, voornamelijk in de bouwsector.

Er blijven factoren die een risico vormen voor de voortgang van projecten zoals de
effecten van COVID-19, het gebrek aan capaciteit en expertise, problemen op het gebied
van wet- en regelgeving en het gebrek aan gekwalificeerd personeel in zowel de publieke
als private sector.

Op diverse niveaus wordt gesproken over voortgang van projecten en over Nederlandse
ondersteuning in de vorm van technische assistentie. Zo heeft Nederland ondersteuning
geboden bij de aanpassing van de belastingwetgeving zodat het zetelverdrag kan worden
getekend en de Wereldbank een lokaal kantoor openen. De aanwezigheid van de Wereldbank
op het eiland zal de uitvoering van de projecten bevorderen.

De stuurgroep heeft in juli besloten akkoord te gaan met financiering van drie nieuwe
projecten: Social Housing, Mental Health en een uitbreiding van het ERP-1 project
ten behoeve van onder meer het herstellen van sportfaciliteiten die door orkanen zijn
vernietigd. Daarnaast wordt onderzoek gedaan naar een mogelijk vierde project namelijk
het opzetten van een Disaster Relief Fund. Een gedetailleerde uitwerking van deze
projecten verwacht ik uiterlijk volgend jaar.

Voortgang wederopbouw-projecten

In totaal zijn nu tien projecten in uitvoering en drie projecten in voorbereiding
met een totale omvang van $ 378 mln. Ten opzichte van de jaarrapportage van 2020 is
in het afgelopen halfjaar $ 87,4 mln. extra uitgekeerd door het trustfonds aan projecten.
Hieronder ga ik in op de projecten en de financiële stand van zaken.

Emergency Recovery Project (ERP-1)

In totaal zijn 375 van de beoogde 535 huizen gerepareerd, een toename van 208 huizen
ten opzichte van de jaarrapportage 2020. Dit totaal is inclusief 269 huizen voor de
meest kwetsbaren die in beheer zijn van het Sint Maarten Housing Development Foundation
(SMHDF). Het Rode Kruis heeft daarnaast in totaal 182 daken hersteld en 63 lokale
ambachtslieden getraind in het herstellen van daken. Dit jaar is de nooduitrusting
voor de hulpdiensten geleverd, waaronder diverse voertuigen, communicatieapparatuur
en isolatie units voor ambulances. Daarnaast is zwaar materieel geleverd ten behoeve
van de afvalstortplaats.

Na substantiële vertragingen door beperkingen op het gebied van aanbesteding en als
gevolg van een gebrek aan lokale capaciteit en expertise voor het verantwoord verwijderen
van de aangetroffen asbest zijn de herstelwerkzaamheden van scholen gestart. De eerste
drie scholen inmiddels zijn opgeleverd en kinderen zijn dit schooljaar weer gestart
op hun eigen school.

Afronding van de aanbesteding van het herstel van de laatste scholen wordt later dit
jaar verwacht.

Sint Maarten is in de toekomst beter verzekerd tegen (natuur)rampen zoals orkanen,
aardbevingen en extreme regenval. Het trustfonds draagt bij aan de premies bij de
Caribbean Catastrophe Risk Insurance Facility (CCRIF) en te ondersteunen bij het lidmaatschap in de Caribbean Disaster Management Agency (CDEMA). Door de additionele financiering voor ERP-1 kunnen beide dekkingen worden verlengd
tot juni 2023.

Hospital Resiliency and Preparedness Project (HRPP)

De constructie van het nieuwe ziekenhuis is begin dit jaar van start gegaan en de
contouren worden steeds meer zichtbaar. De verwachting is dat deze begin 2024 volledig
operationeel is. Parrallel worden ook nog werkzaamheden aan het bestaande ziekenhuis
uitgevoerd, zoals vijf extra tweepersoonskamers, het medische gasdistributiesysteem,
de upgrade en uitbreiding van de operatiekamer en de uitbreiding van de dialyseafdeling.
Het trustfonds is in 2020 ook aangewend om extra zorgcapaciteit voor COVID-19 patiënten
te kunnen leveren. Als gevolg van de werkzaamheden is het aantal buitenlandverwijzingen
gedaald en is de algehele kwaliteit van de zorg verbeterd.

Emergency Debris Management (EDMP)

Het Emergency Debris Management Project (EDMP) is een belangrijk project voor de inwoners
van Sint Maarten en om die reden ook benoemd als een prioritair. Dit jaar is gestart
met de verwijdering van scheepswrakken uit Simpson Bay Lagoon en Mullet Bay Pond.
In het rapport wordt nog gesproken over 63 geruimde wrakken. Inmiddels zijn 75 van
de 109 geïdentificeerde scheepswrakken verwijderd. Voor het einde van dit jaar moeten
de overige wrakken zijn verwijderd. Verder is ruim 8 van de 10 km aan kustlijn opgeruimd.

Zoals eerder gemeld aan uw Kamer is de aanpak van dit project veranderd, nu als gevolg
van beter afvalmanagement het aantal uitslaande branden op de afvalberg substantieel
is afgenomen. In maart 2021 is een Roadmap vastgesteld door de stuurgroep en de Sint
Maartense ministerraad waarin de acties van betrokkenen zijn vastgelegd. Onderdeel
daarvan is de herhuisvesting. In het belang van de veiligheid van direct omwonenden
kunnen de werkzaamheden op de afvalberg pas aanvangen nadat de noodzakelijke herhuisvesting
heeft plaatsgevonden. Om dit complexe proces te bevorderen is een high level focal point resettlement aangesteld. De herhuisvesting kan naar alle waarschijnlijkheid begin 2022 starten.
Een studie naar afvalbeheer is in mei 2021 afgerond waarbij een technische en strategische
onderbouwing is gegeven om de benodigde hervormingen door te kunnen voeren. Met steun
van Nederland wordt op korte termijn technische assistentie geleverd op het gebied
van financiële, technische en juridische expertise. Sint Maarten is en blijft vervolgens
zelf verantwoordelijk om noodzakelijke keuzes te maken voor de hervormingen.

Herstel van de luchthaven

Ik heb uw kamer eerder geïnformeerd over de ontstane situatie met betrekking tot de
corporate governance op de luchthaven. Zoals ik uw kamer heb geïnformeerd heeft de
regering van Sint Maarten de afgelopen periode maatregelen getroffen en is de ondersteuning
in het project door de Royal Schiphol Group verlengd. Inmiddels heeft Ballast Nedam
de opdracht gegund gekregen en zullen de werkzaamheden in het najaar starten. De verwachting
is dat de reconstructie in 2023 is afgerond.

Een bijdrage in de operationele kosten – in 2020 was dit $ 7,42 mln. – loopt ook in
de eerste helft van 2021 door, hoewel deze lager is vanwege de gedeeltelijke hervatting
van de instroom van toerisme. In Q1 2021 bedroef de bijdrage in de operationele kosten
$ 3,19 mln.

Enterprise Support Project (ESP)

Onder dit project kunnen leningen en subsidies worden verleend aan het lokale MKB
voor de ontwikkeling van bedrijfsplannen alsook het ondersteunen van capaciteitsopbouw.
Hiervoor is $ 35 mln. gereserveerd. Tot nu toe zijn 62 aanvragen van MKB-bedrijven
goedgekeurd. In het rapport wordt nog het aantal van 53 genoemd. Daarnaast worden
er momenteel 127 financieringsaanvragen beoordeeld. De looptijd van dit project wordt
verlengd tot eind van het trustfonds, zodat partijen ook langer de tijd hebben om
leningen terug te betalen.

Resources for Community Resilience (R4CR) en het Child Resilience and Protection Project
(UNICEF)

Het R4CR project, geïmplementeerd door VNG Internationaal, is bedoeld om onder meer
lokale non-gouvernementele-organisaties (NGO’s) en community-based-organizations (CBO’s)
te ondersteunen. Tot nu toe zijn er in twee rondes 24 subsidies verleend met een waarde
van $ 1 mln. Daarnaast voert UNICEF Nederland een project uit voor zowel het vergroten
van rampenparaatheid en de geestelijke welzijn van kinderen, als kinderbescherming
in algemene zin.

Financieel

Eind 2020 heeft Nederland de derde tranche à € 90 mln. in het trustfond gestort. Dit
was nodig om de voortgang in de uitvoering te borgen. Daarmee heeft Nederland in totaal
€ 352 mln. in het trustfonds gestort. Hiervan is inmiddels

$ 342 mln. gecommitteerd aan projecten en aan kosten zoals fondsmanagement, analytisch
werk en administratie (zie ook Kamerbrief TK 34 773, nr. 22). Het verzoek om de vierde en tevens laatste tranche van bijna € 101 mln. te storten
is ontvangen en wordt momenteel beoordeeld.

Tot slot

De wederopbouw levert steeds meer zichtbare resultaten op. Ik constateer dat de regering
van Sint Maarten op een aantal projecten de verantwoordelijkheid heeft genomen die
nodig is om de uitvoering projecten verder te brengen. Ik blijf met de regering van
Sint Maarten en de Wereldbank in gesprek om tot oplossingen voor knelpunten te komen
die zich onvermijdelijk zullen voordoen om zo de voortgang te bevorderen.

De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
R.W. Knops