Brief regering : Menukaart Nationaal Programma Onderwijs op de website

Nr. 219 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS EN MEDIA

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 10 mei 2021

Eind februari jl. bent u geïnformeerd over het Nationaal Programma Onderwijs om de
opgelopen leer- en ontwikkelvertraging in het onderwijs als gevolg van Corona in te
lopen1. Over de voortgang van dit programma zal uw Kamer binnenkort worden geïnformeerd.
Een van de belangrijkste bouwstenen van het programma is onze inzet op evidence-based
werken. De motie van de leden Kwint en Peters over wetenschappelijk bewezen effectieve
leesmethoden laat zien dat dit ook een wens is van uw Kamer2.

Hiervoor is voor het funderend onderwijs een menukaart met bewezen effectieve en aannemelijke
interventies gemaakt en gepubliceerd op de vandaag gelanceerde website www.nponderwijs.nl. Niet eerder hebben scholen en leraren in Nederland zulke grondig onderbouwde wetenschappelijke
kennis zo toegankelijk en praktisch toepasbaar tot hun beschikking gehad.

De menukaart is gebaseerd op wat vanuit onderzoek bekend is over effectieve aanpakken
voor wat werkt om leer- en ontwikkelvertragingen zo goed mogelijk te herstellen. In
samenwerking met leerkrachten en schoolleiders is gekeken naar volledigheid en uitvoerbaarheid
van de maatregelen. De menukaart is vervolgens met de sectororganisaties en veldpartijen
besproken en aan wetenschappers voorgelegd. Veel van de interventies in de menukaart
sluiten aan bij wat scholen al doen. Om scholen te ondersteunen met het aan de slag
gaan met interventies zijn meerdere praktijkkaarten ontwikkeld door Education Lab.
Dit onderzoeksnetwerk van wetenschappers werkt in nauwe samenwerking met docenten
en schoolleiders aan verbetering van de onderwijspraktijk door wetenschappelijke kennis
aan te bieden. Vertegenwoordigers van het Lerarencollectief hebben bijgedragen aan
de praktijkkaarten. Via de «kenniscommunity» wordt bestaande kennis over het werken
met de verschillende interventies beschikbaar gemaakt en nieuwe kennis ontsloten.
Met deze werkwijze is gezocht naar het maximaal benutten van de aanwezige kennis op
scholen zelf, zodat de maatregelen goed aansluiten bij wat er nodig is en aansluit
op de dagelijkse onderwijspraktijk. De menukaart wordt gedurende de looptijd van het
Programma verder doorontwikkeld.

Scholen moeten interventies kiezen uit de menukaart. Er is dus conform de motie van
het lid Beertema3 geen ruimte voor interventies die geen bewezen effect hebben op leerwinst. Door de
breedte van de menukaart is er voldoende ruimte voor de scholen om tot een schooleigen
aanpak te komen. Het is hierbij cruciaal dat het maken van de plannen met het schoolteam
gebeurt. De actieve betrokkenheid van leraren bij het opstellen van het schoolprogramma
is essentieel voor de beste aansluiting bij de situatie en behoefte van de school.
Ook ouders, leerlingen, gemeente, samenwerkingsverband en andere (maatschappelijke)
organisaties kunnen een waardevolle rol vervullen. Een schoolbestuur kan in overleg
met de scholen bovenschools aanbod realiseren en ook samenwerking tussen verschillende
besturen is mogelijk, bijvoorbeeld bij het organiseren van zomerscholen. Het schoolprogramma
wordt na instemming van de medezeggenschapsraad vastgesteld en bij voorkeur voor alle
betrokkenen toegankelijk gemaakt op de website van de school. Ik ben ervan overtuigd
dat deze manier van werken, waarbij scholen ervaring opdoen met het gebruik van de
menukaart en specifieke interventies daaruit, ook na de looptijd van het programma
van grote meerwaarde zal zijn.

In de motie van het lid Futselaar cs. verzoekt u de regering in de verdere uitwerking
van het Nationaal Programma Onderwijs extra waarborgen in te bouwen om te voorkomen
dat onderwijsgeld weglekt naar particuliere bureaus4. Vanuit het Programma gaan geen middelen rechtstreeks naar particuliere bureaus.
Zoals eerder in deze brief aangegeven dienen scholen en instellingen zorgvuldig om
te gaan met de middelen uit het Nationaal Programma. In de ideale situatie voert het
eigen personeel van de school zoveel mogelijk onderdelen van het schoolprogramma zelf
uit. Zij kennen hun leerlingen immers het best en kunnen het best aansluiten op waar
zij staan in hun ontwikkeling. Ook wordt op die manier opgedane kennis, bijvoorbeeld
over de inzet van de interventies van de menukaart, het best geborgd binnen de school.

Het kan voorkomen dat scholen of instellingen ervoor kiezen om in aanvulling op hun
samenwerking binnen bijvoorbeeld het scholennetwerk tijdelijk en doelgericht externe
expertise en ondersteuning in te huren, om hen te helpen bij de complexe uitdaging
waar ze voor staan. Dit kan gaan om bijvoorbeeld de ondersteuning van het onderwijspersoneel
bij sociaal-emotionele vraagstukken van leerlingen, extra handen in de klas of extra
onderwijstijd of buitenschoolse activiteiten. Zo zouden bijvoorbeeld pedagogische
medewerkers vanuit de kinderdagopvangbranche ingezet kunnen worden. Het moet altijd
gaan om expertise of ondersteuning die bijdraagt aan de uitvoering van interventies
uit de menukaart en actielijst. De keuze voor de inzet van aanvullende expertise of
ondersteuning blijft aan de scholen en instellingen omdat ook de regie voor de aanpak
bij de scholen en instellingen ligt. Het is daarbij nadrukkelijk niet de bedoeling
dat scholen de middelen inzetten om planvorming of uitvoering in zijn geheel uit te
besteden.

Op de website van het Nationaal Programma zullen we vragen meegeven aan de scholen
die behulpzaam zijn in de afweging om al dan niet externe ondersteuning in te schakelen.
Deze vragen worden met hulp van het veld opgesteld.

Ook komt dit terug in de handreiking voor de MR, die nu geschreven wordt. En uiteindelijk
geldt instemmingsrecht door de MR op het plan van de scholen. Hiermee is geborgd dat
er op schoolniveau draagvlak is voor de keuzes die gemaakt worden ten aanzien van
de inzet van externe partijen.

De Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media,
A. Slob