Brief regering : Onderzoek 'Samen'

Nr. 57 BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 11 februari 2021

Bij brief van 14 januari 20201 heb ik als reactie op de motie van het lid Van Nispen2 aangegeven dat naast de periodieke nationale risicoanalyse witwassen3 een onderzoek is gestart naar de samenwerking tussen notarissen, makelaars en overheidsinstellingen
in het voorkomen van witwassen bij onroerend goed transacties. Dit onderzoek genaamd
«Samen» is nu gereed en vandaag gepubliceerd en is als bijlage bij deze brief toegevoegd.4 Het onderzoek is in opdracht van VNO-NCW/MKB-Nederland en met financiering van mijn
ministerie uitgevoerd door Nyenrode Business Universiteit.

In het onderzoek wordt geconcludeerd dat de betrokken beroepsorganisatie en brancheorganisaties
aanzienlijke stappen hebben gezet om ondernemers te helpen en te toetsen op hun rol
als poortwachters, waardoor onder meer het draagvlak voor de Wwft is toegenomen. In
het kader van wat in het onderzoek wordt gekwalificeerd als «opstandige betrokkenheid»
onder de betrokken poortwachters, is er ruimte voor verbetering. Daarnaast wordt aangegeven
dat in het kader van het onderzoek naar de aard en de omvang van (on)bewuste betrokkenheid
er geen aanwijzingen zijn gevonden voor corruptie van de beroepsgroepen door de georganiseerde
drugsmisdaad. De onderzoeker bedoelt hiermee dat er geen strafrechtelijke veroordelingen
zijn gevonden van poortwachters op basis van artikel 140 Wetboek van Strafrecht (lidmaatschap
criminele organisatie). De exacte omvang van betrokkenheid van de poortwachters bij
witwassen en fraude is volgens de onderzoeker niet goed te bepalen maar lijkt op basis
van de onderzochte bronnen gering. Het verbeterpotentieel hierbij ligt met name op
het terrein van de verdere ontwikkeling van organisaties-overstijgende (financiële)
intelligence, opleidingen en (meer eenheid en balans tussen) analyses. Tevens wordt
met het onderzoek de onontbeerlijkheid van meer samenwerking onderstreept. Hierbij
wordt onder meer de ervaren onvrede met betrekking tot de beperkte mogelijkheden van
informatie-uitwisseling genoemd.

In het algemeen herken ik het beeld in de conclusies van het rapport. Een aantal aanbevelingen
is gericht aan de beroeps- en brancheorganisaties. Deze zien met name op het verder
vergroten van het draagvlak voor de Wwft en adequater naleving van de Wwft. De beroeps-
en brancheorganisaties zullen bezien of en hoe hier vorm aan te geven. De aanbevelingen
die zien op het vergroten van de informatiepositie en de samenwerking tussen overheidspartijen
worden reeds opgepakt door mijn ministerie in gezamenlijkheid met de betrokken publieke
partijen. Met onder andere de inrichting van het Multidisciplinair Interventie Team
(MIT) wordt hier invulling aan gegeven. Daarnaast geeft het onderzoek een impuls aan
de verdere verdieping van de reeds ingezette publiek-private samenwerking door de
betrokken partijen5 met betrekking tot het voorkomen en bestrijden van witwassen bij vastgoedtransacties.
Het betreft hier concreet het gezamenlijk verder uitwerken van vraagstukken rondom
informatie-uitwisseling en kennisdeling met betrekking tot trends, fenomenen en ontwikkelingen
binnen de onroerend sector ten behoeve van het preventief handelen te versterken.
Ten slotte worden gezamenlijke trainingen en webinars georganiseerd.

De Minister voor Justitie en Veiligheid, F.B.J. Grapperhaus