Brief regering : EU-begroting 2021: eerste aanvullende begroting

Nr. 155 BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 1 februari 2021

Op 22 januari jl. presenteerde de Europese Commissie (Commissie) een voorstel voor
een eerste aanvullende Europese begroting voor 2021 (Draft Amending Budget 1; DAB1). In het voorstel voor DAB1 stelt de Commissie voor om extra middelen aan
de Europese begroting voor 2021 toe te voegen ten behoeve van de implementatie van
de Brexit Adjustment Reserve (BAR) in 2021. Met deze brief informeer ik uw Kamer over de inhoud van het voorstel
voor DAB1, de appreciatie van het kabinet, de gevolgen voor de Rijksbegroting en het
vervolgproces. Hiermee vervangt deze brief het BNC-fiche over dit voorstel voor DAB1.

Beschrijving voorstel

Tijdens de Europese Raad van 17-21 juli 20201 bereikten de regeringsleiders overeenstemming over de oprichting van de BAR. De Commissie
presenteerde vervolgens op 25 december 2020 het voorstel voor de oprichting van de
BAR.2 Momenteel bespreken de EU-lidstaten het BAR-voorstel in Brussel. Uw Kamer is over
de inhoud van het BAR-voorstel geïnformeerd middels een BNC-fiche. De BAR is een speciaal
instrument ter grootte van in totaal 5,4 miljard euro3 buiten de plafonds van het Meerjarig Financieel Kader 2021–2027 (MFK). De BAR dient
ter ondersteuning van de lidstaten, regio’s en sectoren die het hardst geraakt worden
door het vertrek van het Verenigd Koninkrijk (VK) uit de Europese Unie. De middelen
uit de BAR worden in twee rondes uitgekeerd aan de lidstaten. De eerste ronde vindt
plaats in 2021 op basis van voorfinanciering (in totaal circa 4,2 miljard euro4), waarbij de verdeling van de middelen over de lidstaten wordt berekend aan de hand
van de verwachte economische impact van de terugtrekking van het VK in elke lidstaat.
De voorgestelde voorfinanciering voor Nederland bedraagt circa 757 miljoen euro5. De tweede ronde vindt plaats in 2024 (circa 1,1 miljard euro6). Een lidstaat komt in aanmerking voor aanvullende financiering indien de daadwerkelijke
uitgaven de toegekende middelen uit de eerste ronde overstijgen en groter zijn dan
0,06% van het nominale bruto nationaal inkomen in 2021.

Het voorstel voor DAB1 heeft betrekking op de eerste ronde aan financiering. De Commissie
stelt in het voorstel voor DAB1 voor om de Europese begroting voor 20217 te verhogen met 4,2 miljard euro in zowel vastleggingen als betalingen om de implementatie
van de BAR in 2021 mogelijk te maken. Het voorstel voor DAB1 betreft een technische
verwerking van de BAR in de Europese begroting voor 2021; er worden hiermee geen middelen
over de lidstaten verdeeld. Dit gebeurt middels een uitvoeringshandeling nadat de
EU-lidstaten en het Europees parlement overeenstemming hebben bereikt over het BAR-voorstel
van de Commissie van 25 december 2020.

Nederlandse appreciatie

Het kabinet steunt de oprichting van de BAR. Specifiek vindt het kabinet het positief
dat de Commissie met dit voorstel de meest pregnante negatieve economische gevolgen
van het aflopen van de overgangsperiode in de hardst geraakte lidstaten en sectoren
erkent en daarbij bijzondere aandacht heeft voor de gevolgen voor de visserijsector.
Ook steunt het kabinet het feit dat de BAR een snel en flexibel instrument is, met
een focus op de eerste jaren na het aflopen van de overgangsperiode.

Gelet op bovenstaande inzet ten aanzien van de BAR, steunt het kabinet tevens het
voorstel voor DAB1. Het kabinet vindt het belangrijk dat de middelen uit de BAR snel
door de lidstaten kunnen worden ingezet. Het verwerken van de BAR in de Europese begroting
voor 2021 is hiervoor een noodzakelijke eerste stap. Het kabinet zal om die reden
samen met gelijkgestemde lidstaten inzetten op spoedige besluitvorming over het voorstel
voor DAB1.

Gevolgen Nederlandse afdrachten

Voor de BAR is een totaalbudget van 5,4 miljard euro beschikbaar in de periode 2021–2027.
Ten tijde van het vaststellen van de Miljoenennota 2021 was er nog geen informatie
beschikbaar over de verdeling van het totaalbudget over de periode 2021–2027. In de
raming van de EU-afdrachten op de begroting van Buitenlandse Zaken is daarom destijds uitgegaan van een
evenredige verdeling van het totaalbedrag van de BAR over de afzonderlijke jaren van
het MFK. Het later verschenen voorstel van de Commissie om het grootste deel van de
BAR, namelijk 4,2 miljard euro, in 2021 bij de lidstaten op te halen en uit te geven
leidt daarom tot 199 miljoen euro hogere Nederlandse afdrachten aan de Europese begroting
voor 2021. Het betreft een schuif in de huidige raming welke niet tot meer afdrachten
leidt over de gehele MFK-periode. De verhoging van de afdrachten in 2021 zal volledig
worden gecompenseerd door lagere afdrachten in latere jaren van het MFK. Het effect
van het voorstel voor DAB1 op de raming van de Nederlandse afdrachten in 2021 zal
worden verwerkt bij 1e suppletoire begroting 2021. Het is nog onbekend op welke manier de Nederlandse ontvangsten
uit de BAR de nationale begroting binnen zullen stromen.

Proces en krachtenveld

Besluitvorming over het voorstel voor DAB1 zal plaatsvinden zodra de lidstaten overeenstemming
bereiken over het BAR-voorstel. Het is nog onduidelijk hoe dit tijdspad eruit ziet.
Over het DAB1 voorstel zal de Raad met gekwalificeerde meerderheid stemmen en het
EP met meerderheid van stemmen.

Alle lidstaten steunen de oprichting van de BAR. Vanuit veel lidstaten is er echter
kritiek op de allocatiemethodologie uit het BAR-voorstel en wordt er ingezet op aanpassing
van de allocatiemethodologie, bijvoorbeeld door toevoeging van nieuwe allocatiecriteria.
Het BNC-fiche over het BAR-voorstel gaat hier nader op in. Het kabinet zal inzetten op snelle besluitvorming
over het BAR-voorstel en trekt hierbij op met gelijkgestemde lidstaten. Zodra er overeenstemming
is bereikt over het BAR-voorstel zullen naar verwachting alle lidstaten kunnen instemmen
met het voorstel voor DAB1.

De Minister van Financiën,
W.B. Hoekstra

Annex

Tabel 1: Overzicht van aanvullende Europese begrotingen in 2021 (miljoen euro, lopende
prijzen)

Omschrijving

Vastlegging

Betaling

Inkomsten

DAB1 – Brexit Adjustment Reserve

4.245

4.245

–