Brief regering : Aanvullende informatie over cijfers van de inspectie over aantal meldingen rondom corona

25 295 Infectieziektenbestrijding

Nr. 399 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 17 november 2020

Naar aanleiding van mijn toezegging in het AO Arbeidsomstandigheden van woensdag 11 november
jl. doe ik u hierbij de informatie toekomen over de corona meldingen en aanpak van
de Inspectie SZW, voorafgaand aan de begrotingsbehandeling SZW. Voor een uitgebreid
overzicht van de inzet en inspanningen van de Inspectie voor 2021 verwijs ik u naar
het Jaarplan van de Inspectie SZW, dat ik op 11 november aan uw Kamer heb toegezonden
(Kamerstuk 35 570 XV, nr. 12).

In de begeleidende brief bij het jaarplan heb ik u onder andere bericht over de toename
van het aantal meldingen dat de Inspectie als gevolgen van corona heeft ontvangen
in 2020. Hierbij ontvangt u daarvan een actualisatie.

Aantal coronagerelateerde meldingen neemt verder toe

Het aantal meldingen dat de Inspectie SZW in 2020 heeft ontvangen is als gevolg van
Covid-19 sterk toegenomen. Tot en met 8 november (week 45) heeft de Inspectie 12.599
meldingen ontvangen. Dat is een stijging van 92% ten opzichte van dezelfde periode
vorig jaar.

Van de 12.599 meldingen zijn er 5.874 direct dan wel indirect gerelateerd zijn aan
Corona. Binnen de categorie Corona zijn er 1.194 meldingen die betrekking hebben op
arbeidsmigranten.

Verdeling Coronameldingen naar domein

De verdeling van het aantal meldingen naar de domeinen gezond en veilig respectievelijk
eerlijk werk die de Inspectie hanteert staat in onderstaande tabel weergegeven. De
overige meldingen vallen buiten deze domeinen.

Domein

Aantal meldingen

Domein ISZW Veilig & Gezond

3.819

Domein ISZW Eerlijk Werk

423

Buiten (toezicht)domein ISZW

1.632

Totaal

5.874

Van de corona-gerelateerde meldingen gaan verreweg de meeste over gezond en veilig
werk (3.819). Onderstaande grafiek laat een onderverdeling naar onderwerpen zien.

Coronameldingen algemeen

Meer dan de helft van de meldingen op het terrein van gezond en veilig werk gaan over
het onvoldoende afstand houden op de werkplek of over zieke collega’s die aan het
werk zouden zijn.

Afwikkeling meldingen

Uw Kamer is afgelopen zomer geïnformeerd over de aanpassingen die de Inspectie SZW
dit jaar heeft doorgevoerd in haar interne processen om follow up te geven aan meldingen1. Gedurende een korte periode na het begin van de epidemie heeft de Inspectie alleen
in zwaarwegende gevallen (ongevallen en arbeidsuitbuiting, waaronder intakegesprekken
met mogelijke slachtoffers) fysieke inspecties of recherchewerk uitgevoerd. Tegelijk
is toen gebleken dat inspectiewerk vitaal is en dat als er gewerkt wordt in bedrijven,
fabrieken en op bedrijventerreinen, het toezicht een belangrijke rol vervult. Sinds
begin juni hanteert de Inspectie daarom het uitgangspunt van inspecteren en rechercheren
op locatie mits daarbij de veiligheid van de inspecteur gewaarborgd is. In alle gevallen
wordt gewerkt op basis van de vastgestelde RI&E Corona, waar nodig aangevuld met aanvullende
afspraken.

De overtredingen die de Inspectie SZW aantreft in verband met COVID-19 hebben voornamelijk
betrekking op de situatie waarin het besmettingsrisico niet is opgenomen in de RI&E
en er onvoldoende maatregelen worden genomen om besmetting te voorkomen conform de
arbeidshygiënische strategie. Dat betekent dat organisatorische beheersmaatregelen,
zoals het houden van 1,5 meter afstand, voorrang moeten hebben op het toepassen van
individuele beheersmaatregelen, zoals persoonlijke beschermingsmiddelen. Daarnaast
wordt regelmatig geconstateerd dat er onvoldoende uitvoering gegeven wordt aan voorlichting
en toezicht. Dat is wel wenselijk, zodat medewerkers bijvoorbeeld de beschikbare persoonlijke
beschermingsmiddelen dragen en adequaat gebruiken. Tenslotte zijn ook overtredingen
geconstateerd die zien op andere veiligheidsaspecten, zoals onveilige arbeidsplaatsen
(bijv. stellingen), het onveilig gebruik van arbeidsmiddelen (bijv. messen) en onveilige
machines.

Bij 1.707 werkgevers heeft tot nog toe naar aanleiding van een corona gerelateerde
melding een interventie plaatsgevonden. Er vindt toetsing plaats of dat resultaat
heeft. Bij het grootste deel (90%) van de getoetste situaties heeft de werkgever de
problemen (uiteindelijk) opgelost, soms na een waarschuwing of een eis van de Inspectie.
Een deel van de corona meldingen leidt tot handhaving. Er zijn tot nog toe ruim 100 overtredingen
geconstateerd. Zowel corona als niet-corona gerelateerd. Bij ruim 90% van de overtredingen
is er sprake van een waarschuwing of (kennisgeving) eis. Bij 5% vindt tijdelijke stillegging
van werkzaamheden vanwege een gevaarlijke situatie plaats2, bij 3% wordt een boeterapport opgemaakt. Sanctionering met boetes is het sluitstuk.
De inzet van de Inspectie is primair gericht op het verbeteren van het gedrag en de
feitelijke werksituatie opdat bedrijven/werkgevers een gezond en veilig werkklimaat
voor hun werknemers mogelijk maken. Per 1 december a.s. heeft de Inspectie SZW de
bevoegdheid om het werk stil te leggen als werkgevers in ernstige mate niet de noodzakelijke
maatregelen treffen die nodig zijn om de kans op besmetting met COVID-19 te voorkomen
of te beperken. Dit is op grond van de Wet tijdelijke maatregelen COVID-193.

Over de inzet, de getroffen maatregelen en de aanpak in het kader van Covid-19 zal
de Inspectie opnieuw rapporteren via haar Jaarverslag over 2020.

Daarbij zal ook worden ingegaan op de accentverschuivingen en herprioritering die
als gevolg van Covid-19 richting brandhaarden nodig is gebleken, zoals ten aanzien
van de kwetsbare positie van arbeidsmigranten en de aanpak die in samenwerking met
de NVWA plaatsvindt onder andere gericht op de vleessector. Tot en met eind oktober
is de inzet meer daarop gericht dan oorspronkelijk voorzien, waardoor er bijvoorbeeld
binnen het programma industriële arbeid minder tijd besteed wordt aan de afvalverwerkingsbranche.
In het jaarverslag 2020 zal ook over de invloed van corona op de meerjarenprogrammering
worden gerapporteerd.

De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, B. van 't Wout