Brief regering : Verlenging horizonbepaling subsidiemodules Eurostarsprojecten, Internationaal innoveren en Versterking cyberweerbaarheid

26 643 Informatie- en communicatietechnologie (ICT)

Nr. 1725 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Ter griffie van de Tweede Kamer der Staten-Generaal ontvangen op 11 november 2020.

De wens om over de voorgenomen voordracht voor de vast te stellen ministeriële regeling
nadere inlichtingen te ontvangen kan door of namens de Kamer of door ten minste dertig
leden van de Kamer te kennen worden gegeven uiterlijk op 11 december 2020.

De voordracht voor de vast te stellen ministeriële regeling kan niet eerder worden
gedaan dan op 12 december 2020 dan wel binnen veertien dagen na het verstrekken van
de in de vorige volzin bedoelde inlichtingen.

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 11 november 2020

In de Comptabiliteitswet 2016 is bepaald dat subsidieregelingen een vervaltermijn
van maximaal vijf jaren bevatten. De subsidiemodules Eurostarsprojecten en Internationaal
innoveren (hierna subsidiemodules betreffende EUREKA-programma’s) en Versterking cyberweerbaarheid
van de Regeling nationale EZK- en LNV-subsidies hebben een vervaldatum van 1 januari
2021 respectievelijk van 1 april 2021. Om hieronder vermelde redenen ben ik voornemens
de vervaldatum van de subsidiemodules betreffende EUREKA-programma’s te verlengen
tot 1 januari 2026 en van de subsidiemodule Versterking cyberweerbaarheid tot 1 april
2024.

In overeenstemming met artikel 4.10, zevende lid, van de Comptabiliteitswet 2016 leg
ik de regeling die strekt tot wijziging van genoemde vervaldata, bij dezen aan u1 voor en zal ik deze regeling niet eerder vaststellen dan 30 dagen na verzending van
deze brief.

2. Subsidiemodules betreffende EUREKA-programma’s

2.1 Achtergrond en inhoud van de subsidiemodules betreffende EUREKA-programma’s

EUREKA-programma’s

De subsidiemodules Eurostarsprojecten en Internationaal innoveren, opgenomen in titel 3.7
respectievelijk 3.8 van de Regeling nationale EZK- en LNV-subsidies, bevatten subsidie-instrumenten
voor zogenaamde EUREKA-programma’s die mogelijk worden gemaakt door het EUREKA-netwerk.
Het EUREKA-programma is een intergouvernementeel programma van meer dan 40 landen
en de Europese Unie die de leden van het EUREKA-netwerk vormen. De belangrijkste ambitie
is het bevorderen van productiviteit en concurrentiekracht van de industrie door technologische
R&D-samenwerking en innovatie. De clusters beogen de mondiale concurrentiekracht van
de Europese industrie te versterken door internationale technologische samenwerking
tussen bedrijven eventueel samen met kennisinstellingen te stimuleren. Individuele
clusters richten zich op specifieke thema/technologiegebieden. De EUREKA-programma’s
worden ondersteund door nationale subsidie-instrumenten, onder andere door voormelde
subsidiemodules uit Nederland.

De subsidiemodule Eurostarsprojecten

De subsidiemodule Eurostarsprojecten voorziet in ondersteuning van Eurostarsprojecten.
Eurostars is een internationaal programma dat zich richt op het ondersteunen van internationale
R&D-samenwerkingsprojecten door vooral het MKB. Eurostars is een generiek instrument dat open staat voor
R&D-samenwerkingsprojecten uit alle sectoren. Voordat een project op grond van de
subsidiemodule Eurostarsprojecten voor subsidie in aanmerking kan komen, moeten de
internationale Eurostarsprojecten wel eerst beoordeeld en gerangschikt zijn door een
daarvoor aangewezen internationale jury. De Nederlandse organisaties die deelnemen
aan projecten die door deze jury positief zijn beoordeeld, zouden via de subsidiemodule
Eurostarsprojecten voor nationale subsidie in aanmerking kunnen komen. Om die reden
wordt de subsidiemodule Eurostarsprojecten altijd op een moment opengesteld dat het
begin van de openstellingsperiode aansluit op de afronding van de beoordeling en rangschikking
door deze internationale jury.

De subsidiemodule Internationaal innoveren

De subsidiemodule Internationaal innoveren bevat een aantal specifieke programma’s
die mogelijk worden gemaakt door het EUREKA-netwerk. Deze EUREKA-programma’s hebben
betrekking op diverse typen innovatieprojecten die ieder een eigen subsidieplafond
hebben. Zo worden ITEA3-, PENTA- en AI-innovatieprojecten ondersteund. De ITEA3-,
PENTA- en AI-programma’s faciliteren innovatieprojecten die uitgevoerd worden door
deelnemers die gevestigd zijn in Nederland, aangevuld met andere deelnemers die gevestigd
zijn in een ander land dat is aangesloten bij het EUREKA-netwerk.

Ook wordt op grond van de subsidiemodule Internationaal innoveren subsidie verstrekt
voor Global Stars-innovatieprojecten. Met deze subsidiemodule worden Nederlandse bedrijven
en kennisinstellingen gestimuleerd om marktgerichte R&D uit te voeren met partners
uit landen waarvoor geen ander Europees of EUREKA innovatie instrumentarium beschikbaar
is. Het Global Stars-programma faciliteert innovatieprojecten die uitgevoerd worden
door deelnemers die gevestigd zijn in Nederland, aangevuld met andere deelnemers die
gevestigd zijn in tenminste één ander land dat is aangesloten bij het EUREKA-netwerk
samen met deelnemers die gevestigd zijn in een land dat geen lid is van het EUREKA-netwerk.

Voor iedere deelnemer aan een ITEA3-, PENTA-, AI- of Global Stars-innovatieproject
geldt dat deze subsidie moet aanvragen in het land waar deze gevestigd is. Het land
van herkomst ondersteunt de desbetreffende deelnemer als deze zowel voldoet aan de
voorwaarden die opgenomen zijn in de internationale ITEA3-, PENTA-, AI- of Global
Stars-innovatiecall als aan de nationale voorwaarden.

In de subsidiemodule Internationaal innoveren is voor alle typen innovatieprojecten
een begripsomschrijving opgenomen waarbij het hebben van een EUREKA-label van het
desbetreffende EUREKA-cluster één van de doorslaggevende elementen is. Mede hiermee
wordt voorzien in een specifieke basis voor het verstrekken van subsidies aan deze
innovatieprojecten. De innovatieprojecten die ingediend worden bij een gezamenlijke
innovatiecall, worden namelijk internationaal beoordeeld en bij voldoende kwaliteit
voorzien van een EUREKA-label door het EUREKA-clusterprogramma waaronder het innovatieproject
valt, en in geval van AI-innovatieprojecten EUREKA-label door het EUREKA-clusterprogramma
dat het cluster overstijgende AI-project adopteert.

2.2 Verlenging van de subsidiemodules betreffende EUREKA-programma’s

In 2020 is de Nederlandse deelneming in de EUREKA-clusters (via de subsidiemodules
Eurostarsprojecten en Internationaal innoveren) geëvalueerd. Uit dit onderzoek komt
een positief beeld over de doeltreffendheid van deze subsidiemodules naar voren. Bedrijven
met een toegewezen projectaanvraag geven aan dat deelname aan deze subsidiemodules
vooral bevorderlijk is voor meer en betere internationale R&D-samenwerking, het verwerven
van nieuwe technologische kennis en een snellere doorlooptijd van innovaties. Ook
blijkt uit de evaluatie dat de subsidiemodules erin slagen hun relevante doelgroep
te bereiken en te betrekken bij de activiteiten.

Voor de subsidiemodule Eurostarsprojecten komt ook een positief beeld uit de evaluatie
over de doeltreffendheid en doelmatigheid van deze subsidiemodule. Een belangrijke
bevinding uit de evaluatie is dat er sprake is van een significant positief effect
van toekenning van een Eurostars-subsidie op R&D-activiteiten. Er wordt op dit moment
gewerkt aan de opvolger van het Eurostarsprogramma voor de periode 2021–2027. Het
EUREKA-netwerk is hierbij in gesprek met de Europese Commissie om Eurostars in partnerschap
met de EU te continueren na 2020.

Voor de subsidiemodule Internationaal innoveren was een punt van aandacht dat de lange
looptijd van de cluster-programma’s (in dit geval de nog door Nederland gesubsidieerde
programma’s ITEA3 en PENTA) soms op gespannen voet kon komen te staan met de noodzakelijke
actualiteit van de thema’s. Dit punt is meegenomen bij de ingrijpende vernieuwing
van de EUREKA-clusters, die onder het Nederlands EUREKA-voorzitterschap in juni 2020
door de EUREKA High Level Group is goedgekeurd en thans wordt geïmplementeerd in onder
meer de subsidiemodule Internationaal innoveren.

In het kader van deze vernieuwing is aan de subsidiemodule Internationaal innoveren (aanvullend op de EUREKA-cluster-programma’s ITEA3- en PENTA) het cluster
overstijgend programma voor AI-innovatieprojecten toegevoegd2. De verwachting is dat nog verdere aanpassingen van de subsidiemodule Internationaal
innoveren zullen volgen. De vernieuwde opzet van de EUREKA-programma’s (en daar nog
opvolgende aanpassingen van de subsidiemodule Internationaal innoveren) vergroot de
flexibiliteit in de programma’s en biedt daarnaast nieuwe mogelijkheden voor thematische
calls, met relevantie voor meerdere clusters.

Van belang is dat vooruitlopend op deze nieuwe opzet van de EUREKA-cluster-programma’s
reeds in 2018 het Global Stars-programma aan de subsidiemodule Internationaal innoveren
is toegevoegd3. Vanwege de korte looptijd van het Global Stars-programma heeft er echter nog geen
evaluatie van dit onderdeel van de subsidiemodule Internationaal innoveren plaatsgevonden.
Het Global Stars-programma heeft echter wel aangetoond een adequate (vernieuwende)
aanvulling te zijn op bestaande EUREKA-programma’s. Zo is het Global Stars-programma
in de periode van 2018 tot en met 2020 ingezet voor Nederlandse samenwerking met India,
Taiwan, Brazilië, en Singapore. Deze samenwerking heeft geleid tot 17 R&D-projecten
met Nederlandse deelnemers (zowel MKB-ondernemingen als grote ondernemingen). Door het succes van het Global Stars-programma
is het beschikbare jaarlijkse budget van € 1.000.000 in de periode 2018 en 2019 vanaf
2020 verhoogd naar € 2.000.000.

Om voormelde redenen ben ik voornemens de subsidiemodules Eurostarsprojecten en Internationaal
innoveren te verlengen tot 1 januari 2026.

3. Versterking Cyberweerbaarheid

De subsidiemodule Versterking cyberweerbaarheid, opgenomen in titel 4a.2 van de Regeling
nationale EZK- en LNV-subsidies, biedt cyberweerbaarheidsnetwerken de mogelijkheid
om subsidie aan te vragen voor een cyberweerbaarheidsplan. De subsidiemodule stimuleert
samenwerking op het terrein van cybersecurity om zo de cyberweerbaarheid van niet-vitale
ondernemingen te versterken. De cyberweerbaarheidsnetwerken vormen samen een landelijk
dekkend stelsel van informatieknoopppunten waar ondernemers terecht kunnen voor kennis,
dreigingsinformatie, best practices en handelingsperspectief op het terrein van cybersecurity.
Deze publiek-private samenwerkingen vormen een belangrijk speerpunt in de Digitaliseringsstrategie
20204. Dit komt ook terug in de doelstellingen van de Nederlandse Cybersecurity Agenda
(NCSA)5, waarbij ingegaan wordt op de inrichting van een landelijk dekkend stelsel van cyberweerbaarheidsnetwerken
waarbinnen informatie over cybersecurity breder, efficiënter en effectiever wordt
gedeeld tussen publieke en private partijen.

In 2018 was voor deze subsidiemodule, toen nog als beleidsexperiment cyberweerbaarheid,
€ 1.000.000 beschikbaar gesteld. Omdat de eerste uitvraag liet zien dat er genoeg
potentieel was, is deze subsidiemodule in 2019 met twee jaar verlengd tot 1 april
20216 en is verder gegaan onder de naam subsidiemodule Versterking cyberweerbaarheid. Zowel
in 20197 en 20208 is er wederom € 1.000.000 beschikbaar gesteld.

De subsidiemodule is in de periode 2018 tot en met 2020 ingezet om zo naar een landelijk
dekkend stelsel van informatieknooppunten toe te werken. In totaal zijn er 18 cyberweerbaarheidsnetwerken
waaraan subsidie is verstrekt onder deze subsidiemodule. Deze samenwerkingsverbanden
vormen op regionaal, sectoraal of brancheniveau een belangrijke schakel naar hun achterban.
Om de oogst van de resultaten van de subsidieverstrekking onder deze subsidiemodule
te bestendigen en om het landelijk dekkend stelsel verder te consolideren, ben ik
voornemens deze subsidiemodule te verlengen tot 1 april 2024.

De Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, M.C.G. Keijzer