Brief regering : EU-begroting 2020: achtste aanvullende begroting

Nr. 147 BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 4 september 2020

Op 28 augustus jl. presenteerde de Europese Commissie (hierna Commissie) de achtste
aanvullende begroting voor 2020 (Draft Amending Budget 8; DAB8). In DAB8 stelt de Commissie voor om het betalingenniveau met in totaal 6,2 miljard euro
te verhogen om overeenkomsten te financieren voor de ontwikkeling en aanschaf van
vaccins binnen het Emergency Support Instrument (ESI) en voor extra betalingen als gevolg van het Corona Response Investment Initiative Plus (CRII+). Met deze brief informeer ik uw Kamer hierover. Hiermee vervangt deze brief,
zoals gebruikelijk, het BNC-fiche.

Verhoging betalingen Emergency Support Instrument (ESI)

Het ESI is in april 2020 in werking gesteld1 om zaken te financieren die bijdragen aan de bestrijding van COVID-19 crisis zoals
het opzetten van veldhospitalen, de aanschaf van voorraad van medische hulpmiddelen
en het transport van medisch materieel en patiënten over de grens. Hiervoor is in
de Europese begroting voor 2020 door middel van de tweede aanvullende begroting voor
2020 (DAB2)2 voor 2,7 miljard euro aan vastleggingen en ongeveer 1,4 miljard euro aan betalingen
opgenomen. De overige betalingen zouden naar verwachting in latere jaren plaatsvinden.

In de loop van de tijd is duidelijk geworden dat voor een permanente oplossing voor
de crisis waarschijnlijk de ontwikkeling en uitrol van een effectief en veilig vaccin
nodig is. De Commissie onderhandelt hiervoor namens de lidstaten met de producenten
van vaccins. Het ESI levert de financiële middelen om het financiële risico voor producenten
weg te nemen voor investeringen die bijdragen aan het verhogen van de snelheid en
schaal waarmee succesvolle vaccins kunnen worden geproduceerd. In ruil daarvoor krijgen
lidstaten het recht om een specifiek aantal doses van het vaccin aan te schaffen tegen
een vaste prijs. De Commissie heeft tot nu toe in augustus 2020 één overeenkomst gesloten
met een producent en is in een gevorderd stadium van onderhandelingen met enkele andere
producenten. Om in 2020 voldoende financiële middelen vrij te maken voor deze overeenkomsten
en andere acties stelt de Commissie voor om de betalingen voor het ESI met ongeveer
1,1 miljard euro te verhogen.

Verhoging betalingen Corona Investment Initiative Plus (CRII+)

In maart en april 2020 heeft de Commissie voorstellen gedaan voor aanpassingen aan
de systematiek van de Europese Structuur- en Investeringsfondsen onder de noemer van
het Corona Response Investment Initiative (CRII)3 en het Corona Response Investment Initiative Plus (CRII+)4. Hiermee werden lidstaten en regio’s in staat gesteld hun resterende middelen uit
de ESI-fondsen zo flexibel en snel mogelijk in te zetten om maatregelen te nemen om
de COVID-19-crisis het hoofd te bieden, zoals investeringen in de zorg (zowel materiaal
als personeel) en ondersteuning van MKB (incl. zelfstandigen). Ook werd het mogelijk
voor lidstaten om tijdelijk 100% cofinanciering vanuit de EU aan te vragen voor maatregelen
binnen hun lidstaatenvelop. Het gaat hier om een versnelling van betalingen binnen
de lidstaatenveloppen die anders in latere jaren zouden plaatsvinden. Lidstaten krijgen
dus niet meer geld dan afgesproken in het MFK 2014–2020.

Op basis van een analyse van de ramingen de lidstaten hebben opgesteld van hun betalingsverzoeken
stelt de Commissie voor om de betalingen in 2020 aan de Europese Structuur- en Investeringsfondsen
met 5,1 miljard euro te verhogen. Zo is per 24 augustus 2020 voor 107 programma’s
die ongeveer de helft van het Cohesiebudget vertegenwoordigen de tijdelijke 100% cofinanciering
vanuit de EU aangevraagd.

Gevolgen EU-afdrachten

Bij Ontwerpbegroting 2020 is de EU-afdrachtenraming voor dit jaar met 0,8 miljard
euro naar beneden bijgesteld, omdat toentertijd de verwachting was dat het onderliggende
beleid en de daar uit volgende betalingen pas in latere jaren zouden worden uitgevoerd.
Zoals reeds in de Voorjaarsnota 2020 gemeld zouden de ontwikkelingen omtrent het COVID-19
virus en de verschillende voorstellen voor crisismaatregelen vanuit de Europese Commissie
naar verwachting een substantieel opwaarts effect hebben op de Nederlandse EU-afdrachten,
doordat de ruimte tussen de Nederlandse raming en het betalingsplafond in 2020 alsnog
voor een groot deel wordt benut. Ten tijde van Voorjaarsnota en tijdens het opstellen
van de Miljoenennota was er nog onvoldoende informatie om de ramingen in de begroting
van Buitenlandse Zaken hierop aan te passen. Met DAB 8 geeft de Commissie meer informatie
over het opwaartse effect op de begroting, dat voor Nederland leidt tot circa 0,4 miljard euro
hogere afdrachten aan de Europese begroting in 2020 ten opzichte van de raming bij
Voorjaarsnota.

Proces

De Commissie heeft vanwege de koppeling met de COVID-19 crisis gevraagd om een versnelde
procedure voor de aanname van DAB8. Om het Europees Parlement in de gelegenheid te
stellen om DAB8 tijdens de plenaire sessie van september aan te nemen, wordt de gebruikelijke
besluitvormingsperiode van 8 weken ingekort. De schriftelijke procedure voor de aanname
van DAB8 door de Raad zal worden afgerond op 11 september. Vanwege het grote belang
dat Nederland hecht aan solidariteit tussen lidstaten en steun voor elkaar in de bestrijding
van de gevolgen van COVID-19 heeft Nederland eerder ingestemd met ESI en CRII+. Nederland
zal daarom ook instemmen met het verhogen van de betalingen op de Europese begroting
van 2020 die daaruit volgen. Naar verwachting zullen ook de andere lidstaten instemmen
met DAB8.

DAB8 is te laat gepubliceerd om nog te verwerken in de Miljoenennota. Vanwege de versnelde
procedure voor Europese besluitvorming over DAB8 wil het Kabinet de Kamer tijdig en
correct informeren. Het budgettaire effect zal in de tweede suppletoire begroting
2020 van Buitenlandse Zaken worden verwerkt.

Daarnaast geeft de Commissie in de toelichting op DAB8 aan dat DAB65 waarin een voorstel werd gedaan voor een overbruggingsmaatregel voor het huidige
MFK tot de inwerkingtreding van het herstelinstrument achterhaald is door het besluit
van de Europese Raad van 17-21 juli6 om dit voorstel niet over te nemen. DAB8 is daarom gebaseerd op het uitgavenniveau
uit DAB5 en het aangepaste voorstel voor DAB77. Nederland verwelkomt dit.

De Minister van Financiën, W.B. Hoekstra

Annex

Onderstaande tabel geeft een overzicht van alle gepubliceerde aanvullende begrotingen
in 2020.

Tabel 1: Overzicht van aanvullende Europese begrotingen in 2020 (miljoen euro)

Omschrijving

Vastlegging

Betaling

Inkomsten

DAB1 – Migratie & corona

567

77

–

DAB2 – Emergency Support Instrument

3.000

1.530

–

DAB3 – Surplus

–

–

3.218

DAB4 – EUSF

279

279

–

DAB5 – Migratie

585

168

–

DAB6 – Herstelstrategie Covid-19

–

–

–

DAB7 – Lenteraming

–

–

– 283

DAB8 – Betalingen ESI en CRII+

–

6.190

–