Brief regering : Start nieuwe schooljaar

31 289
Voortgezet Onderwijs

25 295
Infectieziektenbestrijding

Nr. 544
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS EN MEDIA

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 31 augustus 2020

Vanaf vandaag zijn na meer dan vijf maanden alle scholen in het primair en voortgezet
onderwijs weer volledig open. Voor de zomervakantie is door leraren, schoolbesturen,
de sociale partners en mijn ministerie hard gewerkt om dit nieuwe jaar voor te bereiden.
Er is nauwgezet samengewerkt, er lagen uitgebreide protocollen klaar, er zijn checklists
beschikbaar gesteld, er is een informatiewebsite opgezet en via nieuwsbrieven zijn
steeds de meest actuele inzichten gedeeld. In scholen is ongelooflijk veel werk verzet
om – naast het verzorgen van afstandsonderwijs – voorbereidingen te treffen om op
een veilige manier weer alle leerlingen in het schoolgebouw te kunnen ontvangen, conform
de richtlijnen van het RIVM. Ik wil leraren, schoolleiders, maar ook leerlingen en
ouders een groot compliment maken voor de manier waarop dat is gebeurd. De start van
het schooljaar is daardoor overwegend goed verlopen.

Het gezamenlijke doel van het kabinet en alle bij het onderwijs betrokken partijen
is om er alles aan te doen dat in het komend schooljaar scholen volledig open kunnen
blijven. Dat is belangrijk voor de toekomst en het welzijn van leerlingen. Als het
op enig moment toch nodig is om in te grijpen, dan worden zoveel mogelijk op lokaal
of regionaal niveau maatregelen genomen, voordat maatregelen op een landelijk niveau
worden overwogen. Uiteraard blijven gezondheidsoverwegingen en de adviezen van het
OMT/RIVM en de GGD daarbij leidend. De gezondheid van leerlingen en docenten is belangrijk.
Voorop blijft staan dat iedereen zich moet blijven houden aan de maatregelen die we
met elkaar afgesproken hebben. De protocollen die de sector in gezamenlijkheid heeft
opgesteld blijven daarbij van onverminderd belang. Ook de adviezen van het OMT die
voor de zomer opgesteld zijn, blijven ongewijzigd gelden.

In deze brief wil ik nader terugblikken op de voorbereiding van het nieuwe schooljaar
en vooruitkijken naar de komende maanden.

Voorbereidingen nieuw schooljaar

Zoals aangegeven lag al voor de schooldeuren dichtgingen alle benodigde informatie
voor de start na de zomervakantie bij de scholen. Zo is samen met onze partners voor
de zomer een servicedocument voor scholen opgesteld met informatie over allerlei relevante
onderwerpen, zoals leerplicht, afstandsonderwijs, examens enzovoorts. Ik stuur u ter
informatie met deze brief een actuele versie het servicedocument toe1. Tussentijds worden regelmatig nieuwsberichten verstuurd met daarin informatie over
actuele vraagstukken. Daarnaast hebben de raden met de sociale partners voor de zomer
hun protocollen geactualiseerd en aangepast aan de laatste stand van zaken. Zij houden
deze protocollen voortdurend up-to-date, aan de hand van de laatste informatie van
het RIVM en op basis van doorlopend overleg met mijn ministerie Verder is de informatie
op www.weeropschool.nl en www.weeraanwezigopschool.nl voortdurend geüpdatet, zodat scholen, leerlingen en ouders eenvoudig toegang hebben
tot alle informatie

Voor de zomer hebben sommige scholen al te maken gehad met leraren of leerlingen die
besmet zijn met het coronavirus. Uit die ervaring blijkt dat scholen goed weten wat
ze moeten doen als een leraar of leerling besmet is. Er is goed contact met de GGD,
die indien nodig over nadere maatregelen zal adviseren. Ook voor de komende periode
geldt dat er leerlingen en leraren besmet kunnen raken met het coronavirus; leerlingen
(ongeveer 2,3 miljoen) en leraren (ongeveer 250.000) zijn bij elkaar opgeteld nu eenmaal
een grote groep in onze samenleving. Het RIVM houdt de besmettingen onder deze groepen
goed in de gaten. Voor de continuïteit en organiseerbaarheid van het onderwijs blijft
van belang dat leraren zich snel kunnen laten testen en dat er snel een uitslag is.
Het risico op onnodige lesuitval door lange wachttijden moet zoveel mogelijk worden
voorkomen. Mijn collega Minister De Jonge doet er momenteel alles aan om wachttijden
bij testen voor eenieder terug te brengen, en dus ook voor onderwijspersoneel. Daarnaast
heeft hij aangegeven het OMT te zullen vragen verder na te denken over het aanbrengen
van prioritering bij het testen.

Over twee onderwerpen die aan het eind van de zomer speelden heb ik uw Kamer eerder
geïnformeerd. Voor de start van het schooljaar heb ik uw Kamer geïnformeerd over de
brief die ik op 12 augustus aan schoolbesturen heb gestuurd met betrekking tot ventilatie.
In aanvulling op de heldere adviezen van het OMT van mei en juni, en de handreiking
van de sectorraden aan scholen over ventilatie van augustus, heb ik een coördinatieteam
ingericht dat in kaart brengt hoe het staat met ventilatie op scholen en dat er daarnaast
voor zorgt dat gemeenten, de GGD en andere betrokkenen de scholen goed geholpen worden
bij het controleren van hun ventilatie.2 Daarnaast was de quarantaine na terugkomst uit gebieden met een oranje of rood reisadvies
een belangrijk thema tijdens de zomervakantie. In aanvulling op de informatie van
voor de zomer zijn scholen hierover voor de start van het schooljaar nader geinformeerd.

Afspraken voor komend schooljaar

Afstemming en samenwerking

Sinds het begin van de coronacrisis is er nauw contact met al onze partners uit het
onderwijsveld. Uiteraard zetten we de ambtelijke en bestuurlijke overleggen en nauwe
informele contacten ook voor het komend schooljaar onverminderd door. De uitwisseling
van informatie over en weer is van grote waarde, net als de input die ik krijg ten
behoeve van besluitvorming en communicatie. Op deze manier kunnen we ook snel eventuele
onduidelijkheden uit de weg ruimen.

Een andere belangrijke samenwerking is die tussen basisscholen en kinderopvangorganisaties.
Voor de zomer zijn op veel plekken afspraken gemaakt tussen scholen en de buitenschoolse
opvang. Mochten er in de komende periode in lokale of regionale context maatregelen
worden genomen die scholen en kinderopvangorganisaties treffen, vraag ik, mede namens
de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, aan scholen en kinderopvangorganisaties
om goed met elkaar samen te werken en elkaar mee te nemen in de besluitvorming.

Met de veiligheidsregio’s wordt samengewerkt om zicht te blijven houden op wat er
in verschillende regio’s gebeurt en welke lokale maatregelen getroffen worden die
effect hebben op scholen. Er is afgesproken dat OCW op de hoogte wordt gesteld van
eventuele maatregelen. Tevens zorgt OCW ervoor dat bij de veiligheidsregio’s bekend
is welke afspraken er eerder op landelijk niveau zijn gemaakt zodat een veiligheidsregio
dit kan meewegen in mogelijke besluitvorming. Veiligheidsregio’s overleggen bij het
nemen van maatregelen die het onderwijs raken altijd met de betrokken scholen en kinderopvangorganisaties.
Om de verbinding tussen OCW en veiligheidsregio’s goed te laten verlopen is een liaison
aangesteld. De rollen en verantwoordelijkheden in het omgaan met de corona-epidemie
van de verschillende spelers in het funderend onderwijs en de kinderopvang (bevoegd
gezag, GGD, veiligheidsregio, rijksoverheid) zijn toegelicht in het servicedocument.

Brugklassers – van primair naar voortgezet onderwijs

Door de uitbraak van het coronavirus is de landelijke eindtoets in het primair onderwijs
het afgelopen schooljaar niet doorgegaan. Omdat basisschooladviezen daardoor niet
bijgesteld konden worden, is een deel van de leerlingen mogelijk niet op een passend
niveau in het voortgezet onderwijs gestart. Er is daarom met de vo-sector afgesproken
dat vo-scholen dit schooljaar specifiek monitoren of deze groep brugklassers op het
voor hen passende niveau onderwijs krijgt, en – als blijkt dat dit niet het geval
is – gericht actie te ondernemen.

Scholen zullen desgevraagd aan de Inspectie, als onderdeel van het regulier toezicht,
moeten kunnen toelichten hoe dit is georganiseerd. Bij monitoring van de ontwikkeling
en begeleiding van leerlingen kunnen objectieve en gestandaardiseerde instrumenten
worden gehanteerd, zoals het leerlingvolgsysteem (LVS). Scholen zullen hierover in
september door OCW en de VO-raad nader worden geïnformeerd.

Eindtoets, schoolexamens en centraal examens

Rekening houdend met mogelijke oplevingen van het coronavirus in schooljaar 2020–2021
bereid ik mij samen met de eindtoetsaanbieders en de Expertgroep Toetsen PO voor op
verschillende scenario’s rondom de afname van de eindtoets, zodat een betrouwbare
eindtoetsafname gewaarborgd is. De eindtoets die leerlingen afnemen in groep 8 van
het primair onderwijs gaat in schooljaar 2020–2021 in principe dus gewoon door. Dat
betekent dat voor leerlingen die in 2021 de overstap maken naar het voortgezet onderwijs
een objectief tweede gegeven bij het schooladvies beschikbaar is.

Gezien de volledige heropening van het voortgezet onderwijs is de inzet dat het volledige
eindexamen dit jaar doorgaat in de normale vorm. Dit gaat om het eindexamen voortgezet
onderwijs (vmbo, havo en vwo inclusief het vavo en vso) en het staatsexamen voortgezet
onderwijs (college-examen en centraal examen). In het servicedocument wordt nader
ingegaan op verruiming in aanlever- en afnametermijnen voor examen(s)(resultaten)
om scholen enige speling te geven in het organiseren van het eindexamen en de voorbereiding
daarop.

Bestrijden achterstanden

De eerste aanvraagperiode van de regeling inhaal- en ondersteuningsprogramma’s heeft
inmiddels plaatsgevonden. Over alle sectoren (po, vo, mbo) zijn in totaal een kleine
tweeduizend aanvragen gedaan voor het tijdvak tot en met december 2020. De subsidieregeling
is bedoeld voor scholen om inhaal- en ondersteuningsprogramma’s te organiseren, naast
het reguliere onderwijsprogramma, om achterstanden bij leerlingen die veroorzaakt
zijn door de coronacrisis in te halen.

Ook kunnen mbo-instellingen meer begeleiding bieden dan anders aan studenten bij het
vinden van een stageplek. Verschillende zomerprogramma’s hebben al plaatsgevonden
en voor de komende maanden staan weekend- en herfstprogramma’s op de planning. Ook
zijn er scholen die gebruik maken van verlengde schooldagen om achterstanden te bestrijden.
Op dit moment kunnen scholen in de tweede ronde subsidie aanvragen voor programma’s
die gedurende het hele schooljaar 2020–2021 uitgevoerd mogen worden. Daarnaast krijgt
het SBB extra middelen om het aanbod van stages en leerbanen te stimuleren en ontvangen
werkgevers die bbl-studenten begeleiden een tegemoetkoming in de kosten. Zo helpen
we studenten om hun opleiding succesvol te kunnen vervolgen.

Kinderen met een kwetsbare gezondheid en corona-angst

Het is in deze ongewone tijd belangrijk dat scholen het gesprek voeren met ouders
en leerlingen over eventuele zorgen over schoolbezoek. Als een school signaleert dat
een leerling niet aanwezig is, worden scholen gestimuleerd in gesprek te gaan met
de ouders en leerlingen. Scholen kunnen dan waar nodig het juiste netwerk inschakelen,
zoals de jeugdgezondheidszorg en de leerplichtambtenaar.

Het uitgangspunt is dat alle leerlingen fysiek onderwijs op school volgen. Daar waar
dat niet mogelijk is, is de continuïteit van het onderwijsaanbod belangrijk. Als leerlingen
zelf behoren tot de risicogroepen volgens het RIVM, of gezinsleden hebben die tot
de risicogroep behoren, dan kunnen leerlingen worden vrijgesteld van fysiek onderwijs.
In deze gevallen roep ik scholen ook op in overleg te treden met ouders en kinderen
om te bezien welke mogelijkheden voor niet fysiek onderwijs er zijn.

Ook in het geval er sprake is van corona-angst is het belangrijk om als school in
gesprek te gaan met de ouders en leerlingen om samen te onderzoeken wat er nodig is
om wel weer naar school te gaan. De leerplichtambtenaar kan hierbij helpen. Op de
website «Weer aanwezig op school» en de website van het Nederlands Jeugdinstituut
staan informatie en suggesties voor als er sprake is van corona-angst bij de ouder
of de leerling.

Verzuim

Voor het schooljaar 2020–2021 geldt dat ongeoorloofd verzuim op de reguliere manier
moet worden gemeld, zowel voor leer- en kwalificatieplichtige jongeren. De bedoeling
is dat alle kinderen weer naar school gaan. Dit heb ik ook zo met uw Kamer afgesproken.
Verzuimmeldingen worden gebaseerd op het al dan niet deelnemen aan het verplichte
onderwijsprogramma. Indien het verplichte onderwijsprogramma (deels) bestaat uit online
of afstandsonderwijs, moeten scholen het ongeoorloofd verzuim ook bij online of afstandsonderwijs
melden. De leerplichtambtenaar werkt volgens de methodische aanpak schoolverzuim.
Dit betekent dat hij een onderzoek instelt en aan de hand daarvan bepaalt welke route
wordt ingezet. Het goede gesprek staat hierbij voorop.

Mondkapjes

Mondkapjes op scholen zijn volgens het OMT/RIVM en de regering vanuit gezondheidsperspectief
niet noodzakelijk. Er zijn niettemin scholen die het dragen van mondkapjes invoeren,
in aanvulling op de hygiëne- en veiligheidsrichtlijnen van het RIVM en omwille van
de veiligheidsbeleving op school.

Het invoeren van mondkapjes is dan te beschouwen als onderdeel van het schooleigen
veiligheidsbeleid. Hierbij moet in elk geval de medezeggenschap betrokken worden.
Als er vragen zijn hierover zijn is het belangrijk dat de school hierover een goed
gesprek voert met leerlingen, ouders en personeel.

Onderwijstijd

Door het coronavirus Covid-19 hebben scholen aan leerlingen in schooljaar 2019–2020
geen programma kunnen aanbieden dat aan de daarvoor geldende urennorm voldoet. Met
het oog op optimale ontwikkeling van leerlingen zouden eventueel opgelopen achterstanden
zoveel mogelijk ingehaald moeten worden. Het is echter niet verplicht de uitgevallen
uren of dagen dit schooljaar in te halen. De inspectie zal daarom niet handhavend
optreden bij een tekort aan gerealiseerde onderwijstijd over het schooljaar 2019–2020.
Dit is reeds staand beleid van de inspectie. Zij ziet primair toe op kwaliteit en
zal tekorten per situatie en rekening houdend met de context beoordelen.

Aangezien de beschikbare capaciteit hierbij randvoorwaardelijk is, kan het gevolg
zijn dat leerlingen over hun gehele schoolloopbaan minder onderwijstijd krijgen dan
aanvankelijk beoogd, en dat er daarom keuzes gemaakt moeten worden in het lesaanbod.
Zolang voldaan wordt aan de landelijk vastgestelde leerdoelen (kerndoelen, eindtermen),
kunnen leraren, in overleg met collega’s en schoolleiding, dergelijke keuzes zelf
maken. Voor de zomer is hierover al richting scholen gecommuniceerd in het servicedocument.

Tot slot

Met deze afspraken en de bijbehorende informatievoorziening ga ik ervan uit dat docenten,
schoolleiders en bestuurders het vertrouwen en houvast hebben om de uitdagingen die
het komend schooljaar ongetwijfeld gaat brengen, tegemoet te treden. De ambitie is
en blijft dat alle scholen op een veilige manier open blijven, dat zullen we als onderwijssector
samen moeten doen en ik heb veel vertrouwen dat iedereen gemotiveerd is er een mooi
schooljaar van te maken.

De Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media,
A. Slob