Brief regering : Voortgang Orange Corners programma

34 952
Investeren in Perspectief – Goed voor de Wereld, Goed voor Nederland

Nr. 292
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR BUITENLANDSE HANDEL EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 17 december 2019

Met deze brief informeer ik u over het Orange Corners programma, naar aanleiding van
mijn toezegging1 om uw Kamer in 2019 te informeren over de voortgang van dit programma.

Inleiding

Het stimuleren van ondernemerschap onder jongeren in Afrika en het Midden-Oosten is
van groot belang, aangezien deze regio’s een groot tekort aan formele banen kennen
voor deze doelgroep. Orange Corners speelt hierop in door jongeren met bedrijfsideeën
in staat te stellen om deze ideeën om te zetten in duurzame ondernemingen. Zodoende
creëren deze jongeren niet alleen een baan voor zichzelf, maar ook voor anderen én
dragen zij bij aan de lokale economie. Met het programma wordt de ontwikkeling van
sociale en ondernemerschapsvaardigheden gestimuleerd en wordt ondersteuning geboden
aan jongeren bij het opzetten en (verder) uitbouwen van hun eigen bedrijf. Daarnaast
draagt het programma in brede zin bij aan het versterken van de positie van deze jonge
ondernemers in de maatschappij, ook door activiteiten te organiseren waarbij bijvoorbeeld
ouders en familie worden uitgenodigd en geïnformeerd.

Het Orange Corners programma wordt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse
Zaken uitgevoerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland in nauwe samenwerking
met de Nederlandse ambassades en met cofinanciering van de private sector. Het programma
stelt lokale uitvoeringsorganisaties – zogenaamde «incubators» of «accelerators» –
in staat om incubatieprogramma’s op te zetten voor ambitieuze, jonge ondernemers in
het desbetreffende land. Hierbij kan ook Nederlandse kennis worden aangewend om de
capaciteit van de lokale uitvoerder te vergroten. Door de implementatie bij lokale
organisaties te beleggen sluit het Orange Corners programma aan op bestaande initiatieven
en draagt het bij aan het versterken van de lokale infrastructuur voor jonge ondernemers.

Orange Corners incubatieprogramma

De kern van een Orange Corners programma bestaat uit een incubatieprogramma. Hierin
werken tussen de 15 en 25 geselecteerde jongeren gedurende 6 maanden aan hun onderneming.
Ze worden wekelijks begeleid door professionals met verschillende expertise. Ook de
private partners verzorgen masterclasses over onderwerpen als marketing, innovatie
en HR. Ook na afloop van het incubatieprogramma van 6 maanden worden de ondernemers
begeleid bij de verdere ontwikkeling van hun bedrijf.

Eind 2016 is de eerste Orange Corners-locatie geopend in Johannesburg, Zuid-Afrika.
Vervolgens zijn Orange Corners incubatieprogramma’s gestart in Mozambique (oktober
2017), Angola (april 2018), Marokko (december 2018), Soedan (februari 2019), Senegal
(juni 2019), Ivoorkust (juli 2019), Nigeria (juli 2019) en Ghana (september 2019).
Komend half jaar zullen ook Orange Corners programma’s worden gestart in Algerije,
Egypte, Irak en de Democratische Republiek Congo. Daarnaast is in een aantal andere
landen in Afrika en het Midden-Oosten verkenningsmissies uitgevoerd, waarbij de ecosystemen
voor startups en ondernemerschap in kaart zijn gebracht als basis voor besluitvorming
over het openen van Orange Corners.

Een dwarsdoorsnijdende thema in de meeste Orange Corners programma’s is landbouw.
Bij een aantal Orange Corners wordt gewerkt aan een speciale Agri-incubatie programma
welke in 2020 van start gaan. Daar zullen Nederlandse organisaties gevraagd worden
om hun kennis en expertise te delen.

Orange Corners Innovatiefonds (OCIF)

In het tweede kwartaal van 2019 is het Orange Corners Innovatiefonds (OCIF) als pilot
gelanceerd als aanvulling op het Orange Corners programma, vooralsnog als een pilotproject.
Het OCIF geeft jongeren in het Orange Corners programma toegang tot financiering bestaande
uit een mengvorm van een lening en subsidie. Voor jonge ondernemers in ontwikkelingslanden
is toegang tot financiering vaak een onoverkomelijk obstakel, zeker voor innovaties,
vanwege het hoge risicoprofiel en de relatief kleine benodigde bedragen. De koppeling
van het Orange Corners programma aan financiering via het OCIF maakt het programma
dan ook uniek. Bij gebleken succes van de pilot zal het OCIF ook worden gekoppeld
aan andere Orange Corners programma’s.

Additionele activiteiten, in samenwerking met PSD Toolkit

In samenwerking met het bredere PSD Toolkit-team (gericht op privatesectorontwikkeling)
van RVO is er ondersteunend instrumentarium ontwikkeld, de zgn. «initiatives for Youth
Employment (i4YE). Hieruit kunnen activiteiten worden ontwikkeld en uitgevoerd, gericht
op versterking van het ecosysteem voor startups en ondernemerschap en (jeugd)werkgelegenheid.
Zo zijn in Oost-Afrika 13 bestaande incubatieprogramma’s getraind in het bieden van
impactvolle programma’s en zijn financiële mogelijkheden en verplichtingen van jonge
Mozambikaanse ondernemers in kaart gebracht. In verschillende landen vinden er activiteiten
binnen kennisinstellingen plaats vanuit het Orange Corners Student Ambassadors programma,
die ervoor zorgen dat jongeren beter begrijpen hoe ze een eigen onderneming zouden
kunnen starten. Dat gebeurt door lokale rolmodellen uit te nodigen en te laten vertellen
hoe zij hun onderneming zijn gestart.

Daarnaast worden ook instituties die ondernemers faciliteren versterkt en draagt het
Orange Corners programma dus bij aan de verbetering van het ondernemingsklimaat voor
start-ups.

Monitoring en evaluatie – resultaten Orange Corners

Afgelopen jaar is het Monitoring en Evaluatie systeem voor Orange Corners geïmplementeerd.
Doel daarvan is het meten van de impact op de deelnemers, op het bredere ondernemingsklimaat,
op de private partners en op de inzet van de Nederlandse ambassades. Omdat ruim de
helft van de huidige Orange Corners programma’s minder dan een jaar geleden is geopend,
zijn de eerste te vermelden resultaten nu nog beperkt.

Het Orange Corners incubatieprogramma heeft tot op heden 389 startende ondernemers
ondersteund bij het opzetten- en opschalen van hun bedrijf en daarbij zijn 293 nieuwe
banen gecreëerd. De gemiddelde leeftijd van de deelnemende ondernemers is 26,7 jaar.
De groep bestaat voor 43% uit vrouwelijke ondernemers. 24% van de deelnemers heeft
zelf werknemers in dienst.

Private partners dragen zowel financieel- als in natura bij aan het programma. In
totaal hebben meer dan 50 partners 2,1 miljoen euro bijgedragen aan het programma.
Hiermee draagt de private sector voor 42% bij aan de financiering van de Orange Corners.
De in natura bijdrage bestaat vooral uit het geven van trainingen en masterclasses,
maar in sommige programma’s bijvoorbeeld ook uit het voorzien van ondersteunde IT-hardware
voor de deelnemers.

De meerwaarde van Orange Corners voor ambassades en programma’s

De impact van een Orange Corners programma is groter dan de directe resultaten van
het programma zelf. Orange Corners dragen ook bij aan de bredere inzet op (Jeugd)werkgelegenheid,
ondernemerschap, onderwijs en innovatie. Door nauwe betrokkenheid van onze ambassades
bij een Orange Corners-programma krijgt de ambassade toegang tot een breder netwerk
en wordt het op deze onderwerpen ook een «geloofwaardige» speler met goede mogelijkheden
voor economische diplomatie en beleidsbeïnvloeding. Ook door samenwerking met de private
sector ontstaat toegang tot bredere netwerken en wederzijdse synergievoordelen. Met
de inzet en activiteiten vanuit het Orange Corners programma ontstaan ook goede mogelijkheden
voor de inzet van overige programma’s, zoals PUM, DGGF, Orange Knowledge Platform,
LEAD en het Challenge Fund for Youth Employment. Ook wordt via het Orange Corners
programma samenwerking met andere donoren gevonden.

Daarnaast draagt het Orange Corners programma bij aan het creëren van aandacht voor
ondernemerschap. Via de Orange Corners» sociale mediakanalen wordt nu een doelgroep
bereikt van 45.000 jongeren en kan het Orange Corners programma jongeren ook een stem
geven.

Orange Corners in de toekomst

Nu een aantal Orange Corners-locaties zijn geopend en een zekere kritische massa is
bereikt, zal in het eerste kwartaal van 2020 een interne evaluatie worden uitgevoerd,
met een aanscherping van de doelstellingen van het Orange Corners programma. De evaluatie
is vooral gericht op het verder optimaliseren van het publiek-private partnerschap
en de relatie die het programma heeft tot andere instrumenten en uitvoerders, waaronder
onze ambassades. Tevens zal een publieksdiplomatie-strategie voor het Orange Corners
programma worden uitgewerkt. Tenslotte zullen uit deze evaluatie criteria komen voor
nieuw te openen Orange Corners programma’s. Ik zal u informeren over de uitkomsten
van deze interne evaluatie.

De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking,
S.A.M. Kaag