Brief regering : Reactie op verzoek commissie over het bericht dat een 19 jarige anorexiapatiënte anderhalf jaar ligt vastgebonden in een ggz-instelling en op Zembla-uitzending “Gegijzeld door Anorexia”

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 november 2019

Op 16 oktober jl. heeft de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport
mij gevraagd om een reactie op het bericht dat een 19 jarige anorexiapatiënte anderhalf
jaar ligt vastgebonden in een ggz-instelling.

Ik vind het een heel aangrijpend bericht en het verhaal dat ook te zien was bij Zembla
raakt mij diep. Wat moet het voor haar en haar naasten verschrikkelijk zijn om in
deze situatie te verkeren.

De moeder heeft het Ministerie van VWS gevraagd om hulp bij de situatie van haar dochter.
Ik heb het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd (OZJ) daarom gevraagd of ze kunnen
helpen bij het bieden van passende hulp voor haar dochter. Het OZJ heeft mij laten
weten hard aan de slag te zijn met verschillende betrokkenen om een beter passende
oplossing te vinden. Ook is de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) betrokken.
Zowel het OZJ als de IGJ heeft aangegeven dat de zorgvraag uiterst complex is, de
patiënte is heel ernstig ziek. De IGJ heeft mij laten weten dat de aanbieder veel
inspanningen levert om de situatie voor patiënte te verbeteren en dat de aanbieder
het behandelbeleid ook intern kritisch getoetst. De situatie trekt ook een zware wissel
op de medewerkers van de zorginstelling zelf; het is aan alle kanten een situatie
die onwenselijk is. De IGJ ziet erop toe of in deze situatie de beslissing om over
te gaan op dwangbehandeling zorgvuldig is genomen en of de uitvoering van de behandeling
zorgvuldig is. Ik vraag uw begrip voor het feit dat in het kader van de privacy van
betrokkene nu niet meer hierover genoemd kan worden.

In algemene zin geldt dat iedere toepassing van dwang zoveel mogelijk moet worden
vermeden, en dat als mogelijk een lichtere of alternatieve interventie altijd de voorkeur
heeft. De toepassing dwang moet ook doelmatig zijn. Er zijn helaas situaties waar
de patiënten zichzelf zodanig schade toebrengen dat beschermende maatregelen nodig
zijn. In dit soort situaties speelt naast de eetstoornis vaak ook andere onderliggende
psychische problematiek. De IGJ kijkt bij de inzet van interventies, zoals fixatie
of dwangvoeding of alternatieven afgewogen zijn en of de inzet van dwang noodzakelijk
was bij de behandeling van de patiënt. De IGJ beoordeelt het instellingsbeleid bij
gedwongen zorg en toetst de kwaliteit van de zorg op patiëntenniveau. Belangrijk om
te noemen is dat in geval van een gedwongen opname ook altijd de mogelijkheid bestaat
voor bijstand door een Patiëntenvertrouwenspersoon en een advocaat. Ook zijn er klachtmogelijkheden
voor cliënten met betrekking tot de inzet van dwang waarbij een onafhankelijke toetsing
door een klachtencommissie volgt.

Kinderen en jongeren die toch ernstig ziek worden, roepen gevoelens op van machteloosheid
en wanhoop, bij henzelf, bij hun naasten, bij behandelaren, bij vele anderen die betrokken
zijn en ook bij mij. We moeten ons helaas realiseren dat er in sommige gevallen, bij
kinderen en jongeren die zeer ernstig ziek zijn, nu nog geen passend antwoord blijkt
te zijn. Dat ontslaat ons niet van de plicht om alles op alles te zetten om de zorg
aan patiënten met een eetstoornis te verbeteren. Op 11 november jl. heeft u de Kamerbrief1 ontvangen over het versterken van de jeugd-ggz met een uitgebreid plan van aanpak
voor een landelijke ketenaanpak eetstoornissen bij kinderen en jongeren voor de komende
jaren. Onderdeel van dit plan is ook de aanpak om de toepassing van dwangvoeding bij
kinderen en jongeren zoveel mogelijk te voorkomen, de duur van dwangvoeding zoveel
mogelijk te verkorten en de zorg voor kinderen en jongeren die dwangvoeding krijgen
te verbeteren door landelijke expertise samen te brengen, door meer ruimte te creëren
om kennis en expertise te delen en verder te ontwikkelen.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, H.M. de Jonge