Brief regering : Verslag Telecomraad van 7 juni 2019

Nr. 771
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 3 juli 2019

Er heeft tijdens de Raad een beleidsdebat plaatsgevonden en er zijn raadsconclusies
aangenomen over de toekomst van Europees digitaal beleid na 2020. Ook is de Raad het
eens geworden over het standpunt dat namens de EU moet worden ingenomen in de World
Radiocommunication Conference 2019 (WRC-19) van de International Telecommunications
Union (ITU). Daarnaast heeft de Raad kennisgenomen van de voortgangsrapportage ten
aanzien van de conceptverordening ePrivacy.

Onder de diversenpunten heeft het voorzitterschap een toelichting gegeven op de Digital
Europe Programme verordening en de EU Cybersecurity Competence Center verordening.
Verder gaf de Tsjechische delegatie een terugkoppeling over de 5G-veiligheidsconferentie
die op 2 en 3 mei plaatsvond in Praag en verstrekte de EU-coördinator voor terrorismebestrijding
informatie over de wetshandhavings- en gerechtelijke aspecten in verband met 5G. Daarnaast
gaf het inkomende Finse voorzitterschap een overzicht van het werkprogramma.

De Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat,
M.C.G. Keijzer

Verslag Telecomraad d.d. 7 juni 2019

Toekomst Digitaal Europa «beyond 2020»

Aanneming raadsconclusies en beleidsdebat

De Raad heeft een beleidsdebat gehouden en raadsconclusies aangenomen over de toekomst
van Europees digitaal beleid na 2020. De raadsconclusies dragen bij aan de ontwikkeling
van het toekomstige digitale EU-beleid.

Na de introductie van het voorzitterschap nam Eurocommissaris Mariya Gabriel het woord
waarin ze het voorzitterschap bedankte voor de inzet de afgelopen maanden. Ze benadrukte
dat er concrete stappen zijn gezet op verschillende dossiers, waaronder de herziening
van de richtlijn hergebruik van overheidsinformatie, die een dag eerder door de Raad
was aangenomen. Gabriel benadrukte het belang van het debat over de toekomst van digitaal
beleid om de fundamenten te leggen voor beleidsterreinen waar de komende vijf jaar
uitdagingen worden verwacht. Ook maakte ze van de gelegenheid gebruik om de selectie
van acht computercentra in verschillende EU-landen als locatie voor de eerste supercomputers
aan te kondigen.

Lidstaten onderstreepten in het beleidsdebat het belang van EU-leiderschap in belangrijke
(sleutel)-technologieën zoals artificial intelligence (AI), supercomputing, cybersecurity,
5G, Internet of Things (IoT) of blockchain. Veel lidstaten pleitten voor toegang tot
het gebruik en de ontwikkeling van deze technologieën voor het mkb, startups en overheidsdiensten
en wezen erop dat digitale innovatiehubs hierbij een belangrijke rol zullen spelen.
Beschikbaarheid, interoperabiliteit en gegevensuitwisseling zijn van cruciaal belang
voor een succesvolle EU-dataeconomie. Het is ook belangrijk om innovatie en excellentie
te bevorderen om de groei van Europese digitale bedrijven te ondersteunen. De lidstaten
benadrukten verder dat het noodzakelijk is dat toekomstig beleid mensgericht en inclusief
is en de ethische beginselen en privacy respecteert. Sommige lidstaten noemden het
Digital Europe Programme en Connecting Europe Facility als geschikte instrumenten
om bij te dragen aan digitale cohesie. Het is ook essentieel om te investeren in digitale
vaardigheden en een leven lang leren, zodat niemand achterblijft. Een aantal lidstaten
noemde de noodzaak om effectieve implementatie en handhaving van het bestaande wetgevingskader
te waarborgen alvorens nieuwe wetgeving voor te stellen. Nieuwe wetten moeten voldoende
flexibel zijn om geen belemmeringen te vormen voor nieuwe technologische ontwikkelingen
of groei van Europese bedrijven.

Nederland benadrukte met name het belang van een integrale aanpak ten aanzien van
EU digitaal beleid, met nadruk op onder andere vertrouwen, een sterk innovatiegericht
ecosysteem en meer samenwerking op cyberveiligheid en AI. Op het gebied van AI onderstreepte
Nederland dat de mensgerichte AI-aanpak op EU-niveau versneld moet worden. In dit
kader gaf Nederland aan het belangrijk te vinden dat het AI ethische kader1 zo snel mogelijk aangenomen wordt, waarin transparantie van algoritmen, verklaarbaarheid
en verantwoordelijkheid centraal staan. Daarnaast benadrukte Nederland het belang
van een sterke EU-concurrentiepositie in sleuteltechnologieën. Daarvoor is onder andere
een EU-benadering nodig ten aanzien van datadelen. Om digitale ongelijkheid te voorkomen
heeft Nederland gewezen op het belang van voldoende mogelijkheden voor Leven Lang
Ontwikkelen op alle niveaus. Dat vraagt een sterk ecosysteem dat talent aantrekt en
behoudt.

World Radiocommunication Conference 2019

Vaststelling Raadsbesluit

De Raad is het eens geworden over het standpunt dat namens de EU moet worden ingenomen
in de World Radiocommunication Conference 2019 (WRC-19) van de International Telecommunications
Union (ITU). Omdat het quorum van vijftien ministers niet werd gehaald, is het besluit
tijdens de Raad Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken
(EPSCO) van 13 juni 2019 als A-punt aangenomen.

De WRC-19 zal het ITU-radioreglement, het internationale verdrag dat radiofrequenties
toewijst aan verschillende radiocommunicatiediensten en de technische voorwaarden
stelt voor het gebruik van die frequenties, herzien. De beoogde WRC-19 slotakte is
gericht op aanpassing van het radiospectrum voor verschillende soorten netwerken in
reactie op technologische vooruitgang en veranderingen in de vraag. Onderhandelingsposities
van de EU zijn nodig omdat bepaalde agendapunten van de WRC-19 van invloed kunnen
zijn op gemeenschappelijke EU-regels.

Eurocommissaris Mariya Gabriel benadrukte dat het voor de eerste keer is dat de EU
gezamenlijk optrekt in de WRC-19 en dat dit besluit hopelijk bijdraagt aan een coherent
mandaat om sterker op te treden gedurende de conferentie. Er waren geen interventies
van lidstaten.

Verordening ePrivacy

Voortgangsrapportage

Op de Telecomraad werd kennisgenomen van de voortgangsrapportage op de verordening
ePrivacy. Eurocommissaris Gabriel bedankte het Roemeens voorzitterschap alsmede voorgaande
voorzitterschappen voor hun werk op dit dossier. Gabriel betreurde dat aanpassingen
aan het voorstel van de Commissie onvoldoende zijn gebleken om tot een algemene oriëntatie
te komen. Gabriel gaf aan dat zij hoopt dat het Fins voorzitterschap aan de slag zal
gaan met de openstaande punten en onderstreepte dat de Europese Commissie het voorzitterschap
zal blijven ondersteunen.

Een klein aantal lidstaten intervenieerde om onder andere het belang van voldoende
ruimte voor het opsporen van kinderporno te benadrukken alsmede een betere bescherming
van privacy en persoonlijke data te garanderen. Nederland vindt dit ook belangrijke
thema’s, maar steunt de voortgangsrapportage.

Diversenpunten

Verordening Digital Europe Programme

Informatie van het voorzitterschap

Het voorzitterschap gaf een korte terugkoppeling over de laatste stand van zaken ten
aanzien van de verordening ter oprichting van het Digital Europe Programme (DEP).
Het programma richt zich op de volgende vijf voorgestelde prioriteiten: high performance
computing, AI, cybersecurity, digitale vaardigheden en het bevorderen van digitale
technieken. Het voorzitterschap blikte terug op het triloog van 13 februari, waarbij
een gedeeltelijke gemeenschappelijke lezing is bereikt. Het budget van het DEP is
onderdeel van de horizontale onderhandelingen over het MFK (Meerjarig Financieel Kader).
Omdat deze onderhandelingen nog niet zijn afgerond, konden een aantal elementen van
het DEP nog geen deel uitmaken van de gedeeltelijke gemeenschappelijke lezing.

Verordening Europese cybersecurity kenniscentrum en het netwerk van nationale coördinatiecentra

Informatie van het voorzitterschap

Het voorzitterschap gaf een korte terugkoppeling over de laatste stand van zaken ten
aanzien van de verordening ter oprichting van het Europese cybersecurity kenniscentrum
en het netwerk van nationale coördinatiecentra (EUCCC). Het voorzitterschap benadrukte
dat er veel voortgang is bereikt. Naar aanleiding van het akkoord op Horizon Europe,
wat geleid heeft tot verschillende interpretaties of lidstaten wel/niet moeten co-financieren,
heeft de Europese Commissie juridisch advies gevraagd aan de juridische dienst. Het
Finse voorzitterschap gaat hier verder mee aan de slag.

Herziening Richtlijn Hergebruik Overheidsinformatie

Informatie van het voorzitterschap

Het voorzitterschap stond stil bij de goedkeuring van de herziening van de richtlijn
hergebruik overheidsinformatie. Deze was goedgekeurd als A-punt in de Raad die op
6 juni plaatsvond.

Overzicht van de evenementen van het voorzitterschap in Roemenië

Informatie van het voorzitterschap

Het voorzitterschap gaf een terugkoppeling over de evenementen die georganiseerd waren
in Roemenië tijdens het voorzitterschap, waaronder de «High-Level Conference on eGovernment»
op 18 en 19 februari, het «Third Eastern Partnership Ministerial Meeting on the Digital
Economy» op 28 februari, het «Startup Europe Summit op 21 en 22 maart, de «E-commerce
Interactive Dialogue» op 14 mei de aanstaande «Digital Assembly» op 13 en 14 juni.

Conferentie van Praag over de beveiliging van 5G

Informatie van de Tsjechische delegatie

De Tsjechische delegatie informeerde de Raad over de 5G-veiligheidsconferentie die op 2 en 3 mei plaatsvond in Praag. Zoals afgesproken met uw Kamer
geef ik u hierbij een terugkoppeling. Technische en niet-technische thema’s kwamen
tijdens de conferentie aan bod waaronder transparantie, handel, wetshandhaving, beveiliging
van de productieketen, en persoonlijke en niet-persoonlijke data. De 5G cyberveiligheid
aanbeveling2 van de Europese Commissie werd ook besproken. De Tsjechische delegatie heeft de uitkomsten
van de conferentie samengevat in een Chairman Statement over cyberbeveiliging, de
zogenoemde «Prague Proposals». Zij zijn voornemens om opvolging te geven aan deze
conferentie.

Wetshandhavings- en gerechtelijke aspecten met betrekking tot 5G

Informatie van EU-coördinator voor terrorismebestrijding

De EU-coördinator voor terrorismebestrijding, Gilles de Kerchove, informeerde de Raad
over wetshandhavings- en gerechtelijke aspecten in verband met 5G. Het voorzitterschap
had dit punt op de dag van de Telecomraad toegevoegd als diversenpunt aan de agenda.
De Kerchove noemde als aandachtspunten onder andere de toegang van veiligheidsdiensten
tot toekomstige 5G-netwerken, standaarden en encryptie. De Kerchove verwelkomde de
5G cyberveiligheid aanbeveling van de Europese Commissie om risicoanalyses te doen
om in oktober een geconsolideerde EU-risicoanalyse uit te brengen.

Eurocommissaris Gabriel benadrukte met betrekking tot de aanbeveling dat de Europese
Commissie en lidstaten krachten moeten bundelen. Zij gaf aan dat het noodzakelijk
is dat lidstaten voor 30 juni de 5G risicoanalyses afhebben en dat er een EU-risicoanalyse
zal worden gepubliceerd in oktober. De EU-risicoanalyse bestaat uit een samenvatting
van de nationale risicobeoordelingen gecombineerd met een door ENISA (Agentschap van
de Europese Unie voor het netwerk- en informatiebeveiliging) opgestelde algemene dreigingsanalyse
op EU-niveau.

Werkprogramma Fins voorzitterschap

Het inkomende voorzitterschap, Finland, presenteerde op de Telecomraad zijn werkprogramma.
Het inkomende voorzitterschap identificeerde duurzaamheid en digitalisering als prioriteiten.
Zij zijn voornemens om de onderhandelingen over de verordening ePrivacy alsmede de
verordening ter oprichting van het Europese cybersecurity kenniscentrum en het netwerk
van nationale coördinatiecentra (EUCCC) verder te brengen. Onder het Finse voorzitterschap
zal de Telecomraad plaatsvinden op 3 december 2019.

Informeel lunchdebat Europese investeringen in de digitale economie

Tijdens de informele lunchbijeenkomst benadrukten lidstaten het belang van investeringen
en de MFK-programma’s voor zelfstandige Europese innovatie. Daarbij werd onderstreept
dat het ook gaat om digitale autonomie, toegang tot risicokapitaal en meer ruimte
voor financiering door de Europese Investeringsbank (EIB) en de Europese Bank voor
Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD). Verder benadrukte onder andere Nederland het belang
van onderzoek en middelen voor innovatie. Een aantal lidstaten wees, net als Nederland,
op andere actoren zoals steden, goed onderwijs en investeringen in opleidingen. Tot
slot benadrukten diverse landen het belang van synergie binnen het programma van de
Commissie.