Brief regering : Monitor Betaaltermijnen overheid 2018

Nr. 253 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 2 juli 2019

Het is voor ondernemers van groot belang dat zij op tijd worden betaald. De afgelopen
tijd ben ik met uw Kamer meerdere keren in overleg geweest over de wens om de betaaltermijnen
van grote bedrijven aan het mkb te maximeren op 30 dagen. Daartoe heb ik aangegeven
deze zomer de initiatiefwet late betalingen bedrijven te zullen evalueren, om te bepalen
of en welke acties nodig zijn om te zorgen dat mkb-bedrijven op tijd betaald worden.

De overheid heeft qua betaalgedrag een voorbeeldfunctie te vervullen. Overheden zijn
sinds 2013 wettelijk verplicht hun rekeningen binnen 30 dagen te betalen. Jaarlijks
informeer ik, in samenwerking met MKB-Nederland, uw Kamer met een monitor over het
betaalgedrag van de rijksoverheid, provincies en de gemeenten per individuele partij.
Deze monitor betreft het overzicht van de gerealiseerde betaaltermijnen in het jaar
2018.

Voor deze jaarlijkse monitor werk ik samen met de Vereniging Nederlandse Gemeenten
(VNG) en het Interprovinciaal Overleg (IPO) die de gegevensuitvraag voor respectievelijk
de gemeenten en de provincies verzorgen. Daarbij is de gehanteerde methodiek en vraagstelling
identiek, zodat uw Kamer op gestructureerde en transparante wijze geïnformeerd wordt
over het betaalgedrag van de overheid.

De cijfers zijn over het algemeen positief, maar de gewenste verdere ontwikkeling
stagneert. Er blijft dus ruimte voor verbetering.

Rijksoverheid

De betaaltermijnen van de rijksoverheid worden sinds 2009 gemonitord. Per departement
wordt gekeken in hoeverre de wettelijke betaaltermijn van 30 dagen wordt gehaald.

In 2016 heeft de rijksoverheid de ambitie verhoogd van 90% naar 95% betalingen voor
ingekochte goederen en diensten die binnen 30 dagen moeten zijn afgerond.

Over het boekjaar 2018 is de gemiddelde score voor de rijksoverheid 95,1% waarmee
het Rijk net aan de norm voldoet. Sommige departementen blijven hierbij achter. Een
overzicht van de gerealiseerde betaaltermijnen is opgenomen in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering
Rijk die op 15 mei 2019 aan uw Kamer is aangeboden (Kamerstuk 31 490, nr. 249). Daar wordt ook nader ingegaan op de oorzaken van de tegenvallende scores.

Om ervoor te zorgen dat het percentage in 2019 weer stijgt, zijn er bij de achterblijvende
departementen maatregelen genomen om bovenstaande punten te verbeteren.

Betaaltermijnen rijksoverheid

% tijdig

 

2018

2017

2016

Algemene Zaken

98,0

97,0

95,0

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

89,6

89,2

94,2

Buitenlandse Zaken

98,0

97,3

98,0

Defensie

87,6

94,2

94,1

EZK en LNV1

97,6

97,4

95,9

Financiën

97,9

98,4

98,5

Infrastructuur en Waterstaat

95,8

96,0

94,9

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

96,6

97,3

97,2

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

93,9

95,7

92,0

Justitie en Veiligheid

96,3

95,9

93,7

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

94,9

95,2

92,8

 
 
 
 

gemiddeld (ongewogen)

95,1

95,8

95,1

X Noot

1

De betaalcijfers van EZK en LNV waren in 2018 nog niet gesplitst.

Provincies

De provincies zijn op grond van artikel 124 lid 1 van de Grondwet autonoom in hun
bedrijfsvoering. De verantwoordelijkheid voor het betaalgedrag van de provincies berust
om deze reden bij de provinciale staten. Om op duidelijke en gestructureerde wijze
inzicht te krijgen in het betaalbedrag van de provincies, heb ik net als in voorafgaande
jaren het Interprovinciaal Overleg (IPO) gevraagd mij de cijfers te verstrekken. Hieronder
treft u per provincie een overzicht van het betaalgedrag. De scores van de provincies
zijn stabiel ten opzichte van vorig jaar.

Betaaltermijnen Provincies

% tijdig

 

2018

2017

2016

Noord Holland

95,6

96,5

96,0

Fryslan

94,3

92,0

95,0

Gelderland

93,3

96,1

95,2

Utrecht

91,0

87,0

67,5

Zeeland

95,0

91,0

86,0

Flevoland

95,3

96,0

86,0

Drenthe

94,0

94,0

93,0

Groningen

84,0

88,9

88,4

Limburg

79,4

82,2

80,3

Noord-Brabant

96,5

95,0

93,0

Zuid-Holland

87,0

88,0

87,2

Overijssel

94,2

94,0

94,0

 
 
 
 

gemiddeld (ongewogen)

91,6

91,7

89,3

Gemeenten

Ook dit jaar zijn alle gemeenten door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)
aangeschreven om gegevens over het betaalgedrag van de gemeenten aan te leveren.

Gemeenten zijn net als de provincies autonoom in hun bedrijfsvoering en de verantwoordelijkheid
voor het betaalgedrag van de gemeenten berust bij de gemeenteraad. Van de 3821 gemeenten in 2018 hebben 276 gemeenten de gegevens over hun betaaltermijnen aan de
VNG verstrekt. Voor 105 gemeenten zijn de gegevens uit de database van zakelijk dienstverlener
Dun & Bradstreet (D&B) gebruikt ten opzichte van 88 vorig jaar. Per 1 januari 2019
zijn 37 gemeenten opnieuw ingedeeld en dit is een groot aantal in vergelijking met
voorgaande jaren. Herindeling vergt veel van de administratieve organisatie en 23
van hen zijn er helaas niet in geslaagd om cijfers over 2018 aan te leveren.

De monitor maakt op verzoek van uw Kamer de betaaltermijnen inzichtelijk, waarna het
aan de verantwoordelijke besturen is om de passende maatregelen te nemen om dit te
verbeteren. Gemeenten hebben geen verplichting jegens het rijk om over hun betaaltermijnen
te rapporteren, maar ik doe een beroep op gemeenten om het aankomend jaar het aanleverpercentage
te verbeteren. Gezien de stappen die gemeenten reeds gezet hebben op gebied van automatisering
van hun bedrijfsprocessen en e-facturering verwacht ik dit ook.

In onderstaande tabel zijn de prestaties van de gemeenten op basis van de door hen
verstrekte gegevens én de gegevens van D&B geaggregeerd weergegeven. Het overzicht
met alle scores per gemeente is te vinden op de VNG-website www.waarstaatjegemeente.nl en op de website www.snellerbetalen.nl van MKB-Nederland.

Betaaltermijnen gemeenten

2018

2017

2016

 

aantal

%

aantal

%

aantal

%

>90% tijdig

170

45%

170

45%

167

43%

tussen 85% en 90% tijdig

104

27%

85

22%

101

26%

tussen 80% en 85% tijdig

57

15%

60

16%

48

12%

tussen 70% en 80% tijdig

36

9%

45

12%

53

14%

< 70% tijdig

14

4%

19

5%

18

5%

Zowel door de gemeenten als de leveranciers kunnen verdere stappen gezet worden om
facturen op tijd te betalen.

Voor ondernemers is daarom in samenwerking met MKB-Nederland een faciliterend loket
ingesteld waar mkb’ers geholpen kunnen worden bij het verbeteren van hun eigen proces
van factureren. Ook kan het loket helpen met onafhankelijke bemiddeling bij late betalingen.
Het loket is actief sinds begin 2019 en heeft sindsdien 2443 unieke bezoekers gehad
en er zijn 12 bemiddelingsaanvragen in den brede binnengekomen.

Voor overheden heb ik, om aandacht te vragen voor de verbetering van het betaalproces,
in samenwerking met VNG en IPO een brochure gemaakt met de titel «Sneller betalen:
zo doen we dat». Het is een voorbeeldenboekje waarin interviews met collega's van
diverse overheidsorganisaties zijn opgenomen en waarin tips & tricks op een rij zijn
gezet. Dit boekje is online te vinden op de websites van VNG en IPO en is als bijlage
bij deze brief gevoegd2. Het voorbeeldenboekje is bedoeld om te inspireren en te leren van elkaar.

Ik hoop dat deze acties en de blijvende aandacht vanuit uw Kamer leiden tot een verbetering
in het betaalgedrag van overheden die in de monitor van volgend jaar tot uitdrukking
zal komen.

De Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, M.C.G. Keijzer