Brief regering : 'Marktbarometer Aanbieding Slimme Meters Voortgangsrapportage 2018' en reactie over inzicht in de energierekening voor het MKB

Nr. 668
BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 28 juni 2019

Hierbij treft u aan de «Marktbarometer Aanbieding Slimme Meters Voortgangsrapportage
2018»1. Dit document bevat de resultaten van een jaarlijks onderzoek door de Rijksdienst
voor Ondernemend Nederland (RVO), op verzoek van het Ministerie van Economische Zaken
en Klimaat, naar het gebruik van de slimme meter. Daarnaast zal ik in deze brief ingaan
op de vragen van heer Sienot (D66) ten aanzien van het inzicht in het energieverbruik
bij het MKB, onder andere over de situatie waarin sprake is van een all-in huurprijs.

Marktbarometer Aanbieding Slimme Meters 2018

De «Marktbarometer aanbieding slimme meters 2018» (hierna: Marktbarometer) beschrijft
de marktontwikkelingen ten aanzien van de slimme meter en energieverbruiksmanagers2 in 2018 en vergelijkt deze met de uitkomsten van voorgaande jaren. Daarnaast wordt
in de Marktbarometer een aantal aanbevelingen gedaan. De belangrijkste uitkomsten
van het onderzoek staan hieronder.

De belangrijkste uitkomsten

• Slimme meter:

De grote meerderheid staat nog steeds positief tegenover het plaatsen van een slimme
meter. Hieraan kan ik toevoegen dat de uitrol van de slimme meter tot nu toe op schema
ligt en dat de verwachting is dat eind 2020 circa 80% van de kleinverbruikers een
slimme meter zal hebben.

• Energieverbruiksmanagers:

Het aantal aanbieders van de energieverbruiksmanagers is iets teruggelopen ten opzichte
van 2017, namelijk van 41 naar 38. Dit komt met name door onderlinge overnames van
aanbieders van energieverbruiksmanagers.

De energiemaatschappijen laten een groei zien bij hun klanten van het aantal installaties
van hun eigen applicaties. Die ontwikkeling loopt parallel met de toename van het
aantal aansluitingen van de slimme meter. Circa 20% van de consumenten met een slimme
meter heeft thuis een energieverbruiksmanager.

De meerderheid daarvan geeft aan dat zij daarna bewuster omgaan met het gebruik van
energie.

• Het verbruiks- en indicatief kostenoverzicht (VKO):

De bekendheid met het VKO is significant gestegen ten opzichte van 2017, van 61% naar
71%. De aandacht voor het VKO is wel verbeterd in 2018, maar kan nog beter.

• Marktbedieningsindicator energieverbruiksmanagers:

De marktbedieningsindicator3 is niet gestegen. In 2018 is 4% van de consumenten bediend volgens de vastgestelde
definitie van het onderzoek. Er is geen stijging ten opzichte van 2017 ondanks de
inspanningen vanuit het «Convenant 10PJ Energiebesparing in de Gebouwde Omgeving»4. Het gebrek aan een concreet aanbod ten tijde van de plaatsing van de slimme meter
en een lage bekendheid met energieverbruiksmanagers zijn als oorzaak aan te wijzen.

• Slimme thermostaten:

Het aanbod van slimme thermostaten is in 2018 ten opzichte van 2017 gedaald. Het aanbod
van in-home displays is in 2018 gestegen van vier naar vijf aanbieders.

Aanbevelingen uit de Marktbarometer

De belangrijkste aanbevelingen zijn:

• Het aanvullen van de verkoopgegevens door alle aanbieders van energieverbruiksmanagers
kan het inzicht in de marktontwikkeling van energieverbruiksmanagers vergroten.

• Het vergroten en verbeteren van de website energieverbruiksmanagers.nl.

• Het uitrolmoment van de slimme meter beter benutten.

• Er kan slimmer worden ingespeeld op consumentengedrag en bestaande bevolkingssegmenten.
Bijvoorbeeld, vooral 55-plussers bekijken het VKO vaker uitgebreid.

• Betere communicatie over de besparingsmogelijkheden van een energieverbruiksmanager.

• Vergroten van de bekendheid met, en van het gebruik van het VKO.

Beoordeling onderzoek en conclusies

De Marktbarometer is over het algemeen positief over de slimme meter, maar er is in
2018 geen groei bij de marktbedieningsfactor van de energieverbruiksmanagers geweest.

Vervolgacties

Themacampagne Energieverbruiksmanagers

Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat gaat samen met het Ministerie van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de mogelijkheden verkennen om een campagne
te ontwikkelen om de bekendheid met de energieverbruiksmanager en het gebruik ervan
te vergroten.

Acties netbeheerders en energieleveranciers

In het kader van het «Convenant 10PJ Energiebesparing in de Gebouwde Omgeving» worden
door netbeheerders en energieleveranciers inspanningen gedaan om de bekendheid met
de energieverbruiksmanagers te stimuleren.

• Door de netbeheerders wordt bij de uitrol van de slimme meters informatie gegeven
over energieverbruiksmanagers.

• Energieleveranciers doen aan hun klanten concrete voorstellen voor het aanschaffen
en gebruiken van energieverbruiksmanagers. Onder andere via het VKO.

• De netbeheerders verstrekken daartoe informatie over de postcodegebieden waar slimme
meters zijn geplaatst zodat de energieleveranciers weten in welke gebieden slimme
meters zijn geplaatst.

• De website energieverbuiksmanagers.nl wordt nader bijgehouden en gepromoot door zowel de netbeheerders als de energieleveranciers.

Beantwoording vragen van het lid Sienot (D66)

Tevens reageer ik in deze brief op de vragen van het lid Sienot (D66), die zijn gesteld
in het Algemeen Overleg op 16 mei jl. en op 6 juni jl., ten aanzien van het inzicht
in de energierekening door het MKB. De heer Sienot heeft onder andere gevraagd naar
de situatie waarin sprake is van een all-in huurprijs.

Inzicht in het energieverbruik voor het MKB, algemeen

Een onderneming die valt binnen het MKB-segment kan, wanneer het energie koopt voor
eigen eindgebruik, desgewenst nadere informatie over de energierekening opvragen bij
de eigen energieleverancier. De energieleverancier moet vervolgens de gevraagde nadere
informatie op grond van het «Besluit factuur, verbruiks- en indicatief kostenoverzicht»5 verstrekken. Dit is naast het jaaroverzicht dat de onderneming ontvangt.

Als ondernemingen een slimme meter hebben, ontvangen ze maandelijks een overzicht
van het verbruik en de kosten met het verbruiks- en indicatief kostenoverzicht (VKO).
Dit is geregeld met het «Besluit factuur, verbruiks- en indicatief kostenoverzicht»6. MKB-ondernemingen die met het energieverbruik vallen onder grootverbruik hebben
veelal een telemetriemeter. Ook dan kan nadere informatie over de energierekening
worden ingezien.

Inzicht in het energieverbruik bij huurders met een eigen energiecontract

Ten aanzien van huurders in het MKB-segment die zelf een energiecontract met de energieleverancier
hebben afgesloten geldt dat deze huurders nadere informatie over het eigen verbruik
kunnen krijgen van de energieleverancier. Daarnaast kan de huurder als hij/zij een
slimme meter heeft maandelijks een VKO ontvangen.

Inzicht in het energieverbruik bij huur met een all-in huurprijs

Bij huurders binnen het MKB-segment die een huurcontract hebben afgesloten met de
verhuurder met een all-in prijs, waarbij een vaste huurprijs is overeengekomen inclusief
energie, is veelal de verhuurder degene die het energiecontract heeft afgesloten bij
de energieleverancier. In deze situatie met een all-in prijs kan onderscheid worden
gemaakt tussen huur van de bij het bedrijfspand behorende woning en huur van het bedrijfspand
zelf.

Ten aanzien van huurders van woningen bij het bedrijfspand met een all-in huurprijs
geldt dat het contractenrecht en het huurrecht de huurder de mogelijkheid geven om
inzicht te krijgen in het eigen verbruik. De verhuurder brengt dan veelal via de zogenaamde
nutsvoorzieningen of servicekosten de kosten voor energie bij de huurder in rekening.
De verhuurder rekent dan na een jaar de reële kosten af, waarbij de huurder inzicht
kan vragen in de reëel gemaakte kosten. Een andere situatie is dat de verhuurder een
all-in huurprijs in rekening brengt bij zijn huurder, zonder enig inzicht te bieden
in het reële energieverbruik. De huurder kan dan via de huurcommissie een splitsing
bewerkstelligen in zogenaamde kale huur en energiekosten. Deze splitsing leidt tot
de mogelijkheid om jaarlijks inzicht te verkrijgen in de reële energiekosten via de
verhuurder.

Waar het gaat om het huren van een bedrijfspand met een all-in huurprijs geldt dat
de huurder in beginsel geen inzicht heeft in het eigen verbruik, want de verhuurder
is de contractspartij voor de energieleverancier. De energieleverancier kan geen informatie
over het energieverbruik verstrekken aan iemand die niet de contractspartij van de
energieleverancier is.

De huurder en de verhuurder kunnen wel onderling contractueel afspraken maken over
het verstrekken van inzicht in het energieverbruik van de huurder. De verhuurder moet
dan, conform de onderlinge contractuele afspraak met de huurder, de huurder van informatie
over het energieverbruik van de huurder voorzien.

Ten aanzien van het nader regelen van inzicht in het energieverbruik in het geval
van een contractueel overeengekomen all-in huurprijs merk ik op dat ik het niet wenselijk
of noodzakelijk vind om in het private domein en de contractsvrijheid van private
partijen te treden. Het heeft mijn voorkeur dat partijen dit samen regelen.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat,
E.D. Wiebes