Brief regering : Reactie op verzoek commissie over stand van zakenbrief van alle onderzoeken die er in het kader van de VWS pilot ‘Lerend evalueren’ zijn of worden uitgevoerd
31 865 Verbetering verantwoording en begroting
Nr. 144
BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 27 mei 2019
In deze brief geef ik u, mede namens de Minister voor Medische Zorg en Sport en de
Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, op uw verzoek een actuele
stand van zaken van alle onderzoeken die in het kader van de VWS pilot Lerend evalueren
zijn of worden uitgevoerd.1 Deze pilot heeft als doel om werkendeweg het inzicht in de doelmatigheid en doeltreffendheid
van het beleid te vergroten en om op basis daarvan het beleid te verbeteren. Dit initiatief
maakt onderdeel uit van de Operatie Inzicht in Kwaliteit uit het regeerakkoord om
het inzicht in de maatschappelijke impact van beleid te vergroten.2
Zoals gebruikelijk informeren wij u jaarlijks in september voor Prinsjesdag over de
voortgang van de pilot. Daarbij bieden wij u de taakopdrachten van de evaluatieonderzoeken
van het komende jaar aan. Hiermee wordt u in de gelegenheid gesteld om bij de opzet
van deze onderzoeken vragen te stellen die vervolgens betrokken kunnen worden bij
de uitvoering van de evaluaties.
De pilot Lerend evalueren is begin 2018 opgestart en betreft een evaluatieprogramma
van VWS voor de periode 2018–2022. Zoals eerder aangegeven3 was gemiddeld genomen meer tijdig nodig dan vooraf voorzien voor het opstarten van
verschillende onderzoeken. Inmiddels is de pilot goed op gang gekomen en komen de
eerste (tussen)resultaten beschikbaar. De rapportages van deze evaluatieonderzoeken
zullen de komende periode met een kabinetsreactie aan uw Kamer worden aangeboden.
In deze brief schetsen wij per individuele evaluatie kort de huidige stand van zaken.
Allereerst voor de onderzoeken die onder het kopje van Volksgezondheid en Jeugd in
het meerjarenprogramma staan genoemd. Vervolgens gaan we in op de evaluaties binnen
de curatieve zorg, dan de langdurige zorg en ten slotte de evaluaties die VWS-breed
en interdepartementaal zijn.
Evaluaties Volksgezondheid en Jeugd
Nr
Beleidsthema voor evaluatie
2018
2019
2020
2021
2022
Volksgezondheid en Jeugd
01
Samenhang: Wpg, Jeugdwet, Wmo
EP
03
Preventie w.o.
ED
EP
a) Alles is gezondheid…
b) Aanpak overgewicht jeugd
c) Sport en bewegen in de buurt – BSC
d) Gezond, veilig en kansrijk opgroeien
04
Rijksvaccinatieprogramma
EP
Jeugdwet1
EP
05
Transitie Autoriteit Jeugd
EP
06
Topsport
EP
EA= Ex ante, ED= Ex durante, EP= Ex post
X Noot
1
Kamerstuk 34 880, A, Eerste evaluatie Jeugdwet.
Evaluatie Samenhang: Wpg, Jeugdwet en Wmo (nr. 01)
Deze evaluatie staat voor 2020 gepland. U kunt de taakopdracht in september verwachten
tezamen met andere taakopdrachten voor het aankomende jaar.
Evaluaties op het gebied van Preventie (nrs. 03a t/m d)
Voor de pilot Lerend evalueren is gekozen om een staalkaart van VWS-beleidsinterventies
op het terrein van preventie en gezondheid te evalueren.4 Voor de zomer informeren wij u over de resultaten van twee van deze evaluaties. Dit
zijn de evaluatie «Aanpak overgewicht jeugd» (nr. 03b) en het verkennende onderzoek
naar «Gezond, veilig en kansrijk opgroeien» (nr. 03d). Beide onderzoeken gaan in op
de organiseerbaarheid van het preventiebeleid. De resultaten die volgen uit de twee
onderzoeken liggen qua thematiek, bevindingen en adviezen in het verlengde van elkaar.
Daarom zullen wij u beide onderzoeken in één brief aanbieden.
De andere twee evaluaties van «Alles is gezondheid ... (AIG)» (nr. 03a) en «Sport
en bewegen in de buurt – Buurtsportcoaches (BSC)» (nr. 03c) zijn in 2018 gestart.
De eindrapportage van de evaluatie van AIG wordt in 2021 verwacht en de ex post evaluatie
van de BSC in 2022.
Evaluatie Rijksvaccinatieprogramma (nr. 04)
De evaluatie van het Rijksvaccinatieprogramma is voor 2022 voorzien. Gepland is dat
de taakopdracht over de aanpak van de evaluatie in september 2021 voor Prinsjesdag
naar uw Kamer wordt gestuurd.
Evaluatie Transitie Autoriteit Jeugd (nr. 05)
De voorbereidende werkzaamheden voor de uitvoering van de evaluatie van de Transitie
Autoriteit Jeugd5 (TAJ) zijn in gang gezet. De centrale vraag in de evaluatie is, in hoeverre de TAJ
conform het instellingsbesluit voldoende doeltreffend en doelmatig is geweest in:
– het zorgen dat aanbieders en gemeenten voldoende gelegenheid hebben gekregen om tot
inkoopafspraken te komen die de continuïteit van de jeugdzorg verzekerden;
– het voorkomen dat essentiële functies binnen de jeugdzorg verdwijnen.
Een onafhankelijke voorzitter wordt procesbegeleider en zit zowel de begeleidingscommissie
als de klankbordgroep voor. In de begeleidingscommissie zitten vertegenwoordigers
van de Ministeries van VWS, JenV en Financiën. In de klankbordgroep zitten vertegenwoordigers
van VWS, JenV en Financiën, evenals vertegenwoordigers van gemeenten, aanbieders van
specialistische jeugdzorg, cliëntenorganisaties en de Jeugdautoriteit (deze laatste
als opvolger van de TAJ). Verwacht wordt dat de eindrapportage met een kabinetsreactie
van deze ex post evaluatie begin 2020 beschikbaar is en aan uw Kamer aangeboden kan
worden.
Evaluatie Topsport (nr. 05)
Deze evaluatie heeft twee doelstellingen. Enerzijds is het doel om topsportbeleid
van de rijksoverheid de komende beleidsperiode vanaf 2020 en verder (Olympische cyclus)
te herijken. Dit door te leren van de inzet van middelen in de afgelopen cycli (ex
post) en te volgen hoe deze worden ingezet (ex durante). Anderzijds is inzicht in
de impact van topsport op de Nederlandse samenleving van belang, met als doel deze
waarde te vergroten. De exacte uitwerking van de evaluatie, in het bijzonder het tweede
deel, volgt in de tweede helft van 2019 zodat optimaal rekening gehouden kan worden
met de uitgangspunten van het deelakkoord «Topsport die inspireert». De uitkomsten
worden verwacht in 2020.
Evaluaties Curatieve zorg
Nr
Beleidsthema voor evaluatie
2018
2019
2020
2021
2022
Curatieve zorg
07
De juiste zorg op de juiste plek
ED
EP
08
Bestuurlijke afspraken zorg
EP
09
Geneesmiddelenvisie
ED
EP
10
Zvw-pgb 2017
EP
11
Wanbetalers Zvw-premie
EP
12
Uitkomstgerichte zorg
EA
ED
EP
Evaluatie De juiste zorg op de juiste plek (nr. 07)
De taakopdracht van de evaluatie De juiste zorg op de juiste plek (JZOJP) wordt rond
de zomer naar u gestuurd. In 2019 t/m 2022 zal hiervoor een ex durante evaluatie plaatsvinden
en in 2022 de ex post evaluatie. Het doel van de evaluaties is om de voortgang en
de transformatie naar de JZOJP zo goed mogelijk inzichtelijk te maken op regionaal
niveau, zodat mensen gaan ervaren dat de zorg en ondersteuning beter aansluit op hun
behoefte. Maar ook om inzicht te krijgen op de ontwikkelingen op landelijk niveau,
om zo nodig het beleid tussentijds bij te sturen.
Evaluatie Bestuurlijke afspraken zorg (nr. 08)
De evaluatie van de Bestuurlijke afspraken zoals gepland voor 2021 kent veel samenhang
met de evaluatie van JZOJP. Om die reden is in de reactie op gestelde Kamervragen
over de pilot gemeld dat de beide evaluaties in samenhang worden bezien.6
Ex durante evaluatie Geneesmiddelenvisie (nr. 09)
In deze evaluatie is onderzocht wat de Geneesmiddelenvisie de afgelopen periode heeft
opgeleverd, op welke manier het beleid aangescherpt zou kunnen worden en hoe indicatoren
te identificeren zijn die bij de ex post evaluatie in 2022 de doeltreffendheid en
doelmatigheid van het beleid kunnen bepalen. De rapportage van deze ex durante evaluatie,
«Op naar hoger hangend fruit» genaamd, is in april door de onafhankelijk voorzitter
van de begeleidingscommissie vastgesteld. De Minister voor Medische Zorg en Sport
streeft ernaar om u deze rapportage samen met een kabinetsreactie voor de zomer aan
te bieden.
Evaluatie Zvw-pgb 2017 (nr. 10)
De evaluatie Zvw-pgb is de eerste ex post evaluatie die als onderdeel van de pilot
Lerend evalueren is afgerond. De centrale vraag van de evaluatie luidt: Hoe werkt
het Zvw-pgb in de praktijk: wat zijn de ervaringen van budgethouders, zorgverzekeraars
en wijkverpleegkundigen, welke eventuele knelpunten en problemen doen zich voor en
bestaat aanleiding de regelgeving of het beleid te wijzigen?7 In de bijbehorende kabinetsreactie8 is een aparte passage besteed aan de leerlessen zoals deze bij de uitvoering van
de evaluatie en onder vlag van Lerend evalueren zijn opgedaan. Deze werkwijze met
een vaste passage over welke impact de pilot heeft gehad op de uitvoering de evaluatie
zal ook voor alle andere kabinetsreacties worden toegepast. De evaluatie stond ook
geagendeerd voor het AO pgb van 4 april jl.
Evaluatie Wanbetalers Zvw-premie (nr. 11)
Deze evaluatie bestaat uit twee onderdelen. Zo wordt in het onderzoek vanuit de bestaande
situatie gekeken naar de doeltreffendheid van de Wet verbetering wanbetalersmaatregelen
in de praktijk. Daarnaast wordt vanuit een situatie zonder de wanbetalersregeling
met experts en burgers nagedacht over alternatieve manieren om te voorkomen dat er
betalingsachterstanden ontstaan en mensen onverzekerd raken. De uitvoering van de
evaluatie is inmiddels opgestart, resultaten van het onderzoek worden dit najaar verwacht.
Evaluatie Uitkomstgerichte zorg (nr. 12)
In de beleidsevaluatie Uitkomstgerichte zorg staat de vraag centraal op welke wijze
de rijksoverheid het realiseren van het beoogde aantal uitkomstdefinities voor 50%
van de ziektelasten het beste kan faciliteren. Het ex ante onderzoek wordt opgevolgd
door jaarlijkse ex durante metingen waarbij de ex post evaluatie voor 2022 is voorzien.
Evaluaties Langdurige zorg
Nr
Beleidsthema voor evaluatie
2018
2019
2020
2021
2022
Langdurige zorg
13
(Onafhankelijke) cliëntondersteuning
EA
ED
EP
14
Langer thuiswonende ouderen
EA
EP
15
Experimenten persoonsvolgende zorg
ED
EP
16
Goed bestuur
EP
17
Arbeidsmarkt en opleiden
ED
Evaluatie Hervorming Langdurige Zorg1
EP
18
Eenzaamheid
ED
EP
X Noot
1
Kamerstuk 34 104, N en nr. 231, Eindrapport van de evaluatie van de hervorming van de langdurige zorg.
Evaluatie (Onafhankelijke) cliëntondersteuning (nr. 13)
Dit kabinet investeert in (onafhankelijke) cliëntondersteuning. In de aanpak cliëntondersteuning
is gekozen voor een lerende aanpak. Voor de uitwerking van de evaluatie wordt gedacht
aan een opzet met de volgende twee centrale onderzoeksvragen:
– zijn de activiteiten doeltreffend (bereiken we met de activiteiten de doelstellingen/opgaven)
en doelmatig?;
– wat leren we op basis van de uitgevoerde activiteiten over cliëntondersteuning en
leidt dit tot aanpassing van opgaven/aanpak?
De eerste onderzoeksresultaten van deze evaluatie worden in 2020 voorzien en zullen
aan uw Kamer worden aangeboden.
Evaluatie Langer thuiswonende ouderen (nr. 14)
VWS heeft een voorstudie uitgevoerd waarin de vraag centraal stond of het op basis
van de bestaande data mogelijk was de positie van «Langer Thuis Wonende Ouderen» in
beeld te brengen. De resultaten van dit ex ante onderzoek zullen voor de zomer naar
uw Kamer worden gestuurd. In de reactie zal ik als Minister van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport ook ingaan op het vervolg richting de ex-post evaluatie in 2022.
Evaluatie Experimenten persoonsvolgende zorg (nr. 15)
In het kader van de brief Waardig leven met zorg9 is in 2017 een experiment gestart waarbij de zorg (meer) persoonsvolgend wordt. In
de regio Rotterdam gaat het om de gehandicaptenzorg, in de regio Zuid-Limburg om Verpleging
en Verzorging. Bij brief van 4 juli 2018 zijn de documenten van de tussenevaluatie
van dit experiment en mijn daarop gebaseerd beleidsstandpunt aan uw Kamer aangeboden.10 Het rapport van de eindevaluatie van het experiment, eveneens voorzien van mijn beleidsstandpunt,
zal ik uw Kamer, zoals toegezegd, vóór aanvang van het zomerreces 2019 toesturen.
Evaluatie Goed bestuur (nr. 16)
De evaluatie Goed bestuur is voorzien in 2020. De taakopdracht over de aanpak van
dit evaluatieonderzoek ontvangt u voor het einde van dit jaar.
Evaluatie Arbeidsmarkt en opleiden (nr. 17)
De evaluatie word in 2020 opgestart en loopt door tot en met 2022. In de uitvoering
wordt een lerend perspectief gehanteerd. Het accent van de aankomende evaluatie verschuift
van de eerder vermeldde ex post naar een ex durante onderzoek. In het laatste jaar
van de evaluatie verschuift het accent (logischerwijs) meer richting ex post. De taakopdracht
over de aanpak van de gehele evaluatie ontvangt u ook a.s. september.
Evaluatie Eenzaamheid (nr. 18)
Deze evaluatie is een ex durante uitvoeringstoets van het programma Een tegen Eenzaamheid.
Het doel is: om op ex durante wijze actief te volgen of de aanpak middels landelijke
en lokale coalities, gemeenten en burgers genoeg handelingsperspectief biedt de gesignaleerde
problemen van eenzaamheid aan te pakken. Het tussenrapport komt in 2020 en verwacht
wordt dat het eindrapport en de beleidsreactie eind 2021 gereed is.
Evaluaties VWS breed en interdepartementaal
Nr
Beleidsthema voor evaluatie
2018
2019
2020
2021
2022
VWS-breed
02
Kennisfunctie VWS
ED
EP
19
Evaluatie subsidies
EP
Interdepartementaal: resultaten pilot
20
Evaluatie Pilot Lerend evalueren
EA
ED
EP
Evaluatie Kennisfunctie VWS (nr. 02)
Voor goed beleid en goede uitvoering van beleid is kennis nodig. VWS is een kennisintensief
ministerie; jaarlijks wordt, in opdracht van VWS, meer dan 200 miljoen euro aan kennisontwikkeling
besteed. Daarom wordt in dit kader de doelstellingen van het programma «Versterken
Kennisfunctie VWS» geëvalueerd om te onderzoeken of de doelen worden behaald en waar
kan worden bijgestuurd voor een (nog) beter resultaat.
Evaluatie subsidies (nr. 19)
In deze evaluatie is onderzocht of en hoe VWS, in lijn met de aanbevelingen van het
in 2017 uitgevoerde IBO Subsidies11, de ex ante beleidsafweging maakt om het subsidie-instrument in te zetten (al dan
niet in combinatie met andere mogelijke instrumenten). De tweede onderzoeksvraag betreft
hoe VWS daarbij indicatoren kiest (waaronder doeltreffendheid en doelmatigheid) en
de bijbehorende informatievoorziening borgt om de effectiviteit van de subsidie tussentijds
en ex-post te kunnen evalueren. De eindrapportage van deze evaluatie ontvangt u samen
met de kabinetsreactie voor de zomer.
Evaluatie Pilot Lerend evalueren (nr. 20)
De centrale leervraag voor de pilot Lerend evalueren is: verbetert het inzicht in
de doeltreffendheid en doelmatigheid van beleid gedurende de pilot en wordt er geleerd
van de resultaten? Om te kunnen bepalen of de pilot het gewenste resultaat heeft,
is voorzien in een startevaluatie in 2019, een tussenevaluatie in 2020/2021 en een
eindevaluatie in 2022. De resultaten van de startevaluatie ontvangt u binnenkort.
Het vervolg
Met de pilot is VWS een leertraject gestart en wij vinden het belangrijk om onze ervaringen
met uw Kamer te delen en daarover van gedachten te wisselen. Wij zullen de komende
periode diverse evaluatierapporten aan u sturen. Graag gaan wij op de resultaten en
leerlessen uit de individuele evaluaties in tijdens onze reguliere contact-/ en overlegmomenten.
In september volgt de voortgangsbrief tezamen met de taakopdrachten van de evaluaties
die in 2020 starten.
De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
H.M. de Jonge
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
H.M. de Jonge, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport