Brief regering : Incidentenonderzoeken Kijfhoek 15 juni en 15 juli 2018

Nr. 237 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 februari 2019

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft onderzoek gedaan naar twee incidenten
die op 15 juni 2018 en 15 juli 2018 hebben plaatsgevonden op het emplacement Kijfhoek.
De onderzoeksrapporten zijn als bijlagen bijgevoegd1.

Op basis van de eerste bevindingen van het incident op 15 juni heeft de ILT begin
augustus 2018 besloten verscherpt toezicht op het uitvoeren van werkzaamheden op Kijfhoek
in te stellen en spannen ProRail en de betrokken aannemer zich in om de veiligheidssituatie
bij werkzaamheden aan de infrastructuur te verbeteren. Hierdoor is volgens de ILT
de veiligheidssituatie op Kijfhoek afgelopen half jaar aantoonbaar verbeterd en zijn
de 100% controles (als onderdeel van het verscherpt toezicht) afgeschaald. Een onafhankelijk
onderzoek dat ProRail laat uitvoeren naar de veiligheidssituatie en -cultuur op Kijfhoek
(oplevering tweede kwartaal 2019) biedt naar verwachting handvatten om de veiligheid
op Kijfhoek verder te verbeteren.

Incidenten

Op 11 september 2018 is uw Kamer, met de beantwoording op vragen van het lid Amhaouch
(CDA), reeds geïnformeerd over de twee incidenten.2 Ook zijn toen de feitenrapporten van ProRail over deze incidenten met de Kamer gedeeld.
Het gaat om twee risicovolle incidenten. In beide gevallen was er sprake van aanrijdgevaar
voor personen die op dat moment aan het spoor aan het werk waren, aanrijdrisico met
andere spoorvoertuigen en ontstond er schade aan de infrastructuur. Gelukkig konden
de aanwezige personen zich tijdig in veiligheid brengen, maar deze situaties waren
potentieel zeer risicovol en zijn, zoals ook in mijn beantwoording op 11 september
2018 aangegeven, voor mij onacceptabel. Zowel ProRail als de betrokken aannemers geven
dit ook aan. De bevindingen van de ILT zijn gedeeld en besproken met ProRail, de betrokken
spoorwegondernemingen, de gemeente Zwijndrecht, omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
en de veiligheidsregio.

ProRail heeft eveneens onderzoek gedaan naar beide incidenten. De bevindingen van
deze onderzoeken komen op hoofdlijnen overeen met die van de ILT. De onderzoeken zijn
beschikbaar op de website van ProRail.

Verscherpt toezicht

De bevindingen van het incident van 15 juni zijn aanleiding geweest voor de ILT om
begin augustus de onderhoudswerkzaamheden op Kijfhoek onder verscherpt toezicht te
plaatsen. Hierbij heeft de ILT 100% controles uitgevoerd op de risicoanalyse, instructie
en werkenden ten behoeve van de schouw en spoedeisende werkzaamheden. Begin oktober
constateerde de ILT dat de situatie was verbeterd en zijn de 100% controles afgeschaald
(met uitzondering van storingsherstel werkzaamheden). Het verscherpt toezicht is daarmee
nog niet opgeheven. ProRail heeft een Integraal Manager Kijfhoek aangesteld die verantwoordelijk
is voor het verbeteren van de veiligheid op en rond Kijfhoek en het onderhouden van
een duurzame relatie met de omgeving. Daarnaast zijn werkprocedures aangescherpt en
is het eigen toezicht geïntensiveerd. Half december heeft de ILT laten weten onder
welke voorwaarden het verscherpt toezicht kan worden opgeheven. ProRail en de betrokken
spoorwegondernemingen werken momenteel hard aan het tegemoetkomen aan deze voorwaarden.

Onafhankelijk onderzoek veiligheidssituatie en -cultuur

Naar aanleiding van de incidenten heeft ProRail besloten een onafhankelijk onderzoek
te laten uitvoeren naar de integrale veiligheidssituatie en de -cultuur op Kijfhoek.
Doel van dit onderzoek is inzicht verkrijgen in patronen en gedragingen die van invloed
zijn op de veiligheid. In een begeleidingscommissie zijn partijen aangesloten die
betrokken zijn bij Kijfhoek (ProRail, de betrokken spoorwegondernemingen, de gemeente
Zwijndrecht, veiligheidsregio, de omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid en het Ministerie
van Infrastructuur en Waterstaat). Het onderzoek is naar verwachting in het tweede
kwartaal van 2019 gereed en zal daarna aan uw Kamer worden aangeboden.

Calamiteitenwegen Kijfhoek

Er is een bestuurlijk kopgroep ingesteld om elkaar te informeren over de veiligheidssituatie
op Kijfhoek. Deelnemers aan dit overleg zijn de burgemeesters van Barendrecht en Zwijndrecht,
ProRail, DB Cargo (als grootste gebruiker van het emplacement) en mijn ministerie.
Tevens heeft de kopgroep zichzelf de opdracht gegeven met een plan te komen om – in
het kader van de renovatie van het emplacement Kijfhoek – de bereikbaarheid van de
mogelijke incidentlocaties voor de hulpdiensten te verbeteren. Er wordt daarom op
dit moment met alle betrokken partijen gewerkt aan een plan waarvan de aanleg van
calamiteitenwegen op Kijfhoek onderdeel uitmaakt. Eventueel relevante uitkomsten van
het onafhankelijk onderzoek naar de veiligheidssituatie en -cultuur zullen bij de
opzet van de renovatie worden meegenomen. Zoals eerder aangegeven in het AO over ERTMS/spoorveiligheid
d.d. 4 december 2018 (Kamerstuk 29 893, nr. 236) en in reactie op de motie van de leden Amhaouch (CDA) en Schonis (D66)3 verwacht ik hierover voor de zomer van dit jaar, samen met de bestuurlijke kopgroep,
een besluit te kunnen nemen en uw Kamer te informeren.

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat,
S. van Veldhoven-van der Meer