Uitgelicht : Hoe verklaart de Tweede Kamer onderwerpen controversieel?

Als een kabinet zijn ontslag heeft ingediend vanwege een kabinetscrisis en er tussentijdse verkiezingen worden uitgeschreven, blijft het kabinet aan totdat een nieuw kabinet aantreedt. Het kabinet zal echter alleen lopende zaken afhandelen. Wie bepaalt wat er wel behandeld wordt en wat niet? Die beslissing ligt bij de Tweede Kamer.

Grote vergaderzaal met tientallen commissieleden
Procedurevergadering van de commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) op 5 september 2023.

Een kabinet dat alleen lopende zaken afhandelt, wordt demissionair genoemd. Een demissionair kabinet wordt niet geacht om belangrijke politieke beslissingen te nemen. Het zal geen ingrijpende wetsvoorstellen voor behandeling naar de Kamer sturen en wetsvoorstellen die daar al in behandeling zijn, worden niet behandeld tot na de kabinetsformatie, tenzij de Tweede Kamer hierover anders beslist.

Tweede Kamer beslist

De Tweede Kamer beslist wat er wel behandeld wordt en wat niet. De Kamercommissies kunnen onderwerpen aanwijzen waarvan zij vinden dat die niet kunnen worden behandeld. De Tweede Kamer verklaart deze onderwerpen dan controversieel.

Commissies nemen het initiatief

De procedure voor het controversieel verklaren begint bij de commissies van de Kamer. In extra procedurevergaderingen stellen ze een lijst van onderwerpen samen. Het gaat niet alleen om wetgeving, maar ook over brieven en nota’s van het kabinet.

Vaststellen lijst 

De lijsten van de commissies worden verzameld op de stemmingslijst. De Kamer in zijn geheel stelt vervolgens de lijst vast. Dit gebeurt tijdens stemmingen in de plenaire zaal. Nadat er is gestemd, wordt de lijst met controversieel verklaarde onderwerpen gepubliceerd op deze website.

Lijst kan veranderen

De lijst met controversieel verklaarde onderwerpen kan veranderen. Commissies en fracties kunnen nieuwe onderwerpen voordragen en het omgekeerde kan ook gebeuren: een Kamercommissie kan voorstellen om een eerder controversieel verklaard onderwerp toch te behandelen. In dat geval richt de commissie een brief aan de Kamervoorzitter. Vervolgens stemt de Kamer over die brief. Wanneer de  Kamer instemt, kan het onderwerp weer (verder) worden behandeld.

Bekijk de infographic in groot formaat