Verantwoordingsdag 2018
Het betrekken van burgers bij het controleren van de regering. Dat is het doel van de V100, een burgerpanel dat op vrijdag 18 mei 2018 de kans kreeg om vragen te bedenken over de jaarverslagen van de ministeries. Vorig jaar was het een groot succes. “De V100 is een manier om verantwoording meer te laten leven en politiek dichter bij mensen te brengen”, aldus D66-Kamerlid Joost Sneller. Hij was dit jaar namens de commissie voor Financiën nauw betrokken bij de organisatie van de V100.
Verantwoordingsdag is de tegenhanger van Prinsjesdag. In plaats van te debatteren over plannen, bekijkt de Kamer op Verantwoordingsdag hoe ze zijn uitgevoerd. Het is dus een belangrijk moment voor de controlefunctie van de Tweede Kamer. Op deze dag, de derde woensdag in mei, biedt de minister van Financiën het Financieel Jaarverslag van het Rijk aan de Tweede Kamer aan. Dat gebeurt net als op Prinsjesdag in een speciaal koffertje. Het jaarverslag laat zien wat de regering het afgelopen jaar heeft bereikt, wat daarvoor is gedaan en wat dat heeft gekost.
Naast het rijksbrede Financieel Jaarverslag van het Rijk, de tegenhanger van de Miljoenennota, zijn er jaarverslagen per ministerie. In deze aparte jaarverslagen staat van elk ministerie welke prestaties ze hebben geleverd, hoe deze passen in het regeringsbeleid en hoeveel geld de activiteiten gekost hebben.
Algemene Rekenkamer
De Algemene Rekenkamer controleert de jaarverslagen. De president van de Algemene Rekenkamer biedt op Verantwoordingsdag een rapport aan de Tweede Kamer aan. In dat rapport beoordeelt de Rekenkamer het regeringsbeleid van het afgelopen jaar: zijn de gewenste beleidsdoelen bereikt en heeft het kabinet zich aan de wettelijke regels gehouden? Ook maakt de Rekenkamer opmerkingen bij de jaarverslagen van de ministeries.
Verantwoorden
Half juni debatteert de Tweede Kamer over de financiële jaarverslagen en het rapport van de Rekenkamer. Kamerleden bespreken met de ministers de uitvoering van de beleidsplannen, de resultaten en de kosten daarvan. Na de Tweede Kamer behandelt ook de Eerste Kamer de jaarverslagen. Kortom, de ministers moeten zich verantwoorden tegenover beide Kamers van de Staten-Generaal. Daarom heet de derde woensdag in mei Verantwoordingsdag.
Bijsturen of veranderen
De verantwoording gaat niet over de plannen voor het lopende jaar, maar van het jaar daarvoor. Zo werd in 2013 verantwoording afgelegd over de plannen die op Prinsjesdag 2011 zijn ingediend en in 2012 zijn uitgevoerd. Nu de uitvoering van het beleid direct in het jaar erna wordt besproken, kan het kabinet bij het opstellen van de volgende begroting rekening houden met wat er allemaal over gezegd is in de Tweede Kamer. Zo kan het kabinet zijn beleid bijsturen of veranderen als dat nodig zou zijn.