Hoewel er af en toe verzet was geweest tegen een te grote macht van de stadhouder werd deze strijd steeds scherper gevoerd onder invloed van de Franse Revolutie (1789). Aanvankelijk wist de stadhouder, met hulp van de koning van Pruisen, zijn zwager, de patriotten te verdrijven: velen vluchtten naar het zuiden. In 1795 waren ook velen van hen ondergedoken. Toen Franse troepen dat jaar na een korte veldtocht de Nederlanden bezetten vestigden zij de Bataafse Republiek. De patriot Teding van Berkhout verwoordde de verwachting van een werkelijk democratisch staatsbestel: "De morgenzon rees aan een onbewolkte hemel, …, zie daar is het eerste zinnebeeld van het geluk, dat de Nationale Vergadering de vrije maatschappij van de Bataven zal brengen."
