Stemmen tellen met de hand
Op vrijdag 3 maart 2017 gaf Plasterk toch toestemming voor het gebruik van software om stemmen te tellen bij de aankomende Tweede Kamerverkiezingen. Wel zijn er extra voorwaarden aan verbonden. Dat schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. Uit onderzoek van ICT-experts blijkt namelijk dat de OSV-software (Ondersteunende Software Verkiezingen) op zich kwetsbaar is, maar toch bruikbaar kan zijn als rekenhulpmiddel. Gemeenten mogen de OSV daarom gebruiken, zolang de computers niet in verbinding staan met internet. Het papieren proces blijft leidend. Dit betekent dat gemeenten, hoofdstembureaus en centraal stembureau de uitgebrachte stemmen op partijniveau handmatig zullen uitrekenen – dus zonder gebruik van een digitaal rekenhulpmiddel. Wel mag een rekenhulpmiddel worden gebruikt voor het controleren van die tellingen, en voor het doorrekenen op kandidaatsniveau.
Stemmen tellen: zorgvuldig, maar ook snel
De zorgvuldigheid van het verkiezingsproces is heel belangrijk. Maar het is ook belangrijk dat een nieuwe Tweede Kamer op 23 maart kan worden geïnstalleerd. Die datum is bij Koninklijk Besluit vastgesteld.
De Kiesraad is bezorgd of er tijdig een betrouwbare uitslag kan worden vastgesteld. Maar Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib heeft laten weten dat de Kiesraad de uitslag op tijd moet leveren. Want pas als de uitslag bekend is, kan de Commissie voor het Onderzoek van de Geloofsbrieven aan de slag. Deze commissie controleert alle gegevens van de 150 Kamerleden, ook van hen die al in de Tweede Kamer zaten. De commissie stelt vast of de Kamerleden terecht zijn benoemd en aan de voorwaarden voor toelating als lid van de Kamer voldoen (Nederlands, 18 jaar of ouder, geen onverenigbare functies met het Kamerlidmaatschap).
- Ga naar de hoofdpagina over de Tweede Kamerverkiezingen op woensdag 15 maart 2017
Hoe zat het ook alweer? De geschiedenis van de stemcomputer
Inmiddels zijn we alweer gewend om in het stemhokje één vakje rood te maken op een papieren stembiljet. Ondanks dat in het verleden al diverse stemmachines zijn geïntroduceerd. Vanaf 1991 maakten steeds meer gemeenten gebruik van een stemcomputer tijdens verkiezingen. Maar rond de Kamerverkiezingen van 2006 ontstond veel discussie over de veiligheid en betrouwbaarheid van zo’n computer. Daarop concludeerde de commissie-Korthals Altes in 2007 dat stemmen met papieren stembiljetten de beste optie was. Een jaar later besloot de regering om te stoppen met de stemcomputer.
Commissie-Van Beek
Op 22 november 2006 werd de stemcomputer voor het laatst gebruikt tijdens Tweede Kamerverkiezingen. Maar er moest toch een goede manier zijn om digitaal te stemmen in plaats van te blijven priegelen met potlood en papier? In 2012 ging de commissie-Van Beek op verzoek van minister Plasterk opnieuw onderzoek doen naar de mogelijkheden voor elektronisch stemmen. De commissie stelde in 2013 voor dat burgers tijdens verkiezingen zelf hun ingevulde stembiljet printen en in een stembus stoppen, waarna alle stembiljetten elektronisch geteld zouden worden.
Initiatiefwet Taverne
Hoewel het plan van de commissie-Van Beek positief werd ontvangen door de politiek, kwam de invoering ervan niet van de grond. Niet in de laatste plaats omdat het veel geld zou kosten. VVD-Kamerlid Joost Taverne kwam daarop met een initiatiefwetsvoorstel, waarmee hij aansloot bij de commissie-Van Beek. Taverne wilde de kiezer op het stembureau de kandidaat van zijn of haar voorkeur laten aantikken op een grote iPad. Maar een meerderheid van zijn collega-Tweede Kamerleden stemde tegen het voorstel.