Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van leden Rajkowski, Diederik van Dijk en Boomsma over het bericht ‘Onlogische, lange en onnodige ritten: misbruik taxivervoer asielzoekers blootgelegd’

Antwoord van Minister Faber-van de Klashorst (Asiel en Migratie) (ontvangen 23 april
2025). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 1828.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Onlogische, lange en onnodige ritten: misbruik taxivervoer
asielzoekers blootgelegd»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wanneer werd hierover een Woo-verzoek ingediend, en klopt het dat het Centraal Orgaan
opvang Asielzoekers op verzoek van GZA weigerde om die stukken openbaar te maken?
Op welke wettelijke grondslag werd openbaarmaking aanvankelijk afgewezen?

Antwoord 2

Het Woo-verzoek naar medisch taxivervoer is op 30 april 2024 bij het COA ingediend.
Onderdeel van de Woo-procedure is dat derden, die bij een document dat voor openbaarmaking
in aanmerking komt betrokken zijn, om een zienswijze wordt verzocht. Gezondheidszorg
Asielzoekers (GZA) is om deze reden ook om een zienswijze verzocht. Het COA heeft
het betreffende document geweigerd op de grond dat het concurrentie- en bedrijfsgevoelige
informatie bevat die vertrouwelijk aan het COA ter beschikking zijn gesteld. Openbaarmaking
hiervan kan schadelijk zijn voor de opdrachtnemer van het COA. Kennis hiervan bij
andere partijen kan ertoe leiden dat zij daarmee hun voordeel zullen doen. Daarnaast
ging het om een casus waarbij met openbaarmaking vertrouwelijke en mogelijk tot een
persoon herleidbare (medische en persoonlijke) informatie openbaar wordt.

Vraag 3

Hoeveel kosten heeft het COA in 2023 en in 2024 gemaakt aan taxiritten voor asielzoekers
met een medische indicatie (graag uitsplitsen per jaar)?

Antwoord 3

In 2023 heeft de GZA voor zittend ziekenvervoer 72.527 ritten (dit is inclusief de
retour ritten van de zorginstelling naar het azc) geboekt voor de bewoners met een
medische indicatie. De totale kosten hiervan bedroegen € 4.710.433. In 2024 heeft
de GZA voor zittend ziekenvervoer 72.257 ritten geboekt, de totale kosten hiervan
bedroegen € 4.941.716. Voor schadejaar 2024 betreft dit een voorlopig resultaat, nog
niet alle kosten zijn namelijk gedeclareerd.

Voor de volledigheid dient hierbij wel vermeld dat een deel van het jaarlijkse aantal
taxiritten dat vanuit het COA wordt geboekt ook ingezet wordt voor zorgvervoer, zie
hiervoor verder het antwoord op vraag 7.

Vraag 4

Klopt het dat in 2023 11.000 asielzoekers een taxi-indicatie kregen? Zo nee, hoeveel
wel?

Antwoord 4

Uit de meest recente informatie blijkt dat in 2023 in totaal 12.700 asielzoekers de
indicatie voor zittend ziekenvervoer kregen van GZA.

Vraag 5

Hoeveel asielzoekers vielen in 2023 onder de verantwoordelijkheid van het COA en welk
percentage hiervan heeft een taxi-indicatie gekregen?

Antwoord 5

Het aantal unieke asielzoekers en vergunninghouders onder de verantwoordelijkheid
van het COA bedroeg in 2023 94.419 personen. Er waren in 2023 12.700 asielzoekers
en vergunninghouders die de medische indicatie voor zittend ziekenvervoer hebben ontvangen.
Dit is ca. 13%. Een indicatie is tijdelijk en afhankelijk van de duur behandeling/medische
noodzaak.

Vraag 6

Met welke medische indicaties kan een asielzoeker een taxi-indicatie krijgen?

Antwoord 6

De lijst met de indicaties voor zittend ziekenvervoer is onderdeel van de Regeling
Medische zorg Asielzoekers (RMA), de volledige lijst is hier te vinden. Een aantal
elementen dat op deze lijst staat is bijvoorbeeld:

• Medische afspraken voor de bewoners van centrale ontvangstlocaties (col) Ter Apel
en Budel en de bewoners van handhaving- en toezichtlocatie (htl);

• Spoedeisende zorg (bijvoorbeeld acute opname of spoedzorg in ANW-uren;

• Medische afspraken voor kinderen jonger dan 6 weken;

• Vervoer naar nierdialyse, radiotherapie, chemotherapie en immuuntherapie;

• Vervoer bij ernstige verdenking van tbc of bij open tbc;

• Langdurig aangewezen op vervoer door een lichamelijke handicap (naar medische afspraken);

• Seriebehandeling GGZ bij een psychische stoornis, indien de stoornis de mogelijkheden
voor het zelfstandig reizen inperkt. Inclusief vervoer naar Veldzicht.

Vraag 7

Op welke manier controleert het COA dat een taxirit daadwerkelijk wordt ingezet voor
een medische afspraak?

Antwoord 7

Het uitgangspunt bij alle ritten zittend ziekenvoer is een medische indicatie. Bij
het boeken van een taxirit naar een zorginstelling controleert de Praktijklijn van
GZA altijd op de aanwezigheid van een geldige medische indicatie. In sommige gevallen,
zoals op de centrale ontvangstlocaties en de Handhavings en Toezichtlocatie (HTL)
waar geen medische indicatie vereist is boekt het COA (in plaats van GZA) een taxi
voor een asielzoeker die niet zelfstandig kan reizen voor vervoer naar een zorginstelling.
De bewoners van de col hebben geen financiële verstrekkingen en alleen recht op medisch
noodzakelijke zorg, op basis van oordeel van een arts. Wanneer zij naar het ziekenhuis
moeten dan wordt daarom het zittend ziekenvervoer (met een taxi) ingezet. Bewoners
van de htl krijgen standaard een zorgtaxi toegewezen als ze naar een zorgverlener
buiten de locatie moeten.

In sommige gevallen, bijvoorbeeld wanneer er slechts beperkte mogelijkheden zijn voor
gebruik van het openbaar vervoer, boekt het COA een taxi voor een asielzoeker voor
vervoer naar een zorginstelling. Dit is naar inzicht van de locatie zelf op grond
van bijvoorbeeld de fysieke gesteldheid van de bewoner. Wel dient de asielzoeker dan
informatie over de medische afspraak te overhandigen aan het COA.

Vraag 8

Klopt het dat er niet standaard wordt gecontroleerd of asielzoekers met een taxi-indicatie
daadwerkelijk een medische afspraak hebben? Zo ja, waarom vindt er geen check plaats?

Antwoord 8

Bij het boeken van een medische afspraak door de Praktijklijn GZA waarbij een taxi
wordt verzocht, controleert de GZA of sprake is van een medische indicatie. Indien
de Praktijklijn GZA zelf geen afspraak boekt omdat het om een vervolgafspraak gaat
(bijvoorbeeld in het ziekenhuis), dan kan de Praktijklijn GZA op dit moment alleen
de aanwezigheid van een geldige indicatie checken. Het COA en GZA doen momenteel onderzoek
of en zo ja welke aanvullende controlemogelijkheden binnen de geldende wettelijke
kaders gerealiseerd zouden kunnen worden. Op basis van de signalen is er door het
COA opdracht gegeven om vervolgonderzoek te doen naar mogelijke onregelmatigheden.

Vraag 9

Hoeveel vermoedens van fraude met taxiritten door asielzoekers met een taxi-indicatie
heeft het COA in 2023 en in 2024 onderzocht?

Antwoord 9

Bij vermoeden van fraude wordt dit onderzocht. GZA heeft naar aanleiding van signalen
van fraude met de zorgtaxi’s een onderzoek laten doen. Voor de accountants van GZA
en COA is dit onderzoek echter nog niet voldoende. Zij hebben aangegeven in onzekerheid
te zijn of er sprake is van onregelmatigheden en dus is er aanleiding voor een vervolgonderzoek
dat de komende tijd wordt uitgevoerd. Er is door het COA dus opdracht gegeven om vervolgonderzoek
te doen hiernaar.

Vraag 10, 11, 12, 13 en 14

Klopt het dat er regelmatig sprake is van «spookritten»: ritten die zijn aangevraagd
door taxichauffeurs die zich voordoen als asielzoeker? Zo ja, hoe vaak kwam dit in
2023 en 2024 voor en welk bedrag is hiermee gemoeid?

Controleert het COA of taxichauffeurs bonafide zijn? Zo ja, hoe vindt deze controle
plaats? Zo nee, waarom niet en bent u bereid dit te regelen?

Hoeveel vermoedens van spookritten heeft het COA in 2023 en 2024 onderzocht?

Heeft het boeken van spookritten door taxichauffeurs bestuursrechtelijke en/of strafrechtelijke
consequenties?

Hoe vaak heeft het COA in 2023 en in 2024 aangifte gedaan tegen taxichauffeurs voor
het aanvragen van spookritten?

Antwoord 10, 11, 12, 13 en 14

Het COA heeft voor de taxiritten van bewoners een vaste contractpartner. Deze contractpartner
is na zorgvuldige Europese aanbesteding tot stand is gekomen. Voor het zittend ziekenvervoer
heeft het COA een contract met de Gezondheidszorg Asielzoekers (GZA), onderdeel van
Arts en Zorg, en ook deze partij is geselecteerd na zorgvuldige Europese aanbesteding.
De GZA heeft een contract gesloten met een zorgverzekeraar die op haar beurt weer
contacten heeft gesloten met een tweetal taxibedrijven. Arts en Zorg controleert de
medische uitgaven, inclusief taxiritten, vergelijkbaar met de zorgverzekeringswet,
op formele aspecten en materiele aspecten op basis van een risicoanalyse aan de hand
van een jaarlijks vastgesteld controleplan. Het COA stelt jaarlijks een controleprotocol
vast, op basis waarvan de onafhankelijke accountant van Arts en Zorg de zorgkosten
van asielzoekers controleert. De accountant van Arts en Zorg wordt jaarlijks gereviewd
door de onafhankelijke accountant van het COA. De uitkomst van de review kan voor
het COA aanleiding zijn om het controleprotocol aan te scherpen.

Voor het COA geldt, dat het daadwerkelijk boeken van een taxi veelal lokaal plaatsvindt.
Gecontracteerde vervoerders hebben een verplichting naar het COA om te melden wanneer
sprake is van een vermoeden dat taxichauffeurs niet bonafide zijn. Zij hebben inzicht
in de ritten van de chauffeurs en geven ook annuleringen en no shows door aan het
COA. Aangezien er vooralsnog geen indicaties zijn van grootschalige fraude met spookritten,
ligt het voor het COA niet direct voor de hand om een controlesysteem hierop in te
richten. Wel monitort het COA de signalen en zal hiernaar handelen wanneer daar reden
toe is. Verder is er wel opdracht gegeven tot vervolgonderzoek naar eventuele onregelmatigheden
ten aanzien van de taxiritten.

De GZA boekt als gesteld uitsluitend de taxi’s voor zittend ziekenvervoer. Of hiervoor
aanvullende controlemaatregelen nodig zijn, zal moeten blijken uit het vervolgonderzoek
dat zoals aangegeven bij de beantwoording op vraag 9 de komende tijd plaats zal vinden.

Vraag 15

Deelt u de mening dat een taxi-indicatie alleen bedoeld is voor asielzoekers die vanwege
medische redenen onder geen enkele andere voorwaarde gebruik kunnen maken van het
openbaar vervoer? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke maatregelen worden genomen zodat
er beter gecontroleerd wordt op de taxi-indicatie?

Antwoord 15

Het uitgangspunt bij alle ritten zittend ziekenvoer is een medische indicatie die
wordt verstrekt door het GZA. Voor overige taxiritten was tot nu toe het uitgangspunt
dat hier terughoudend mee wordt omgegaan. Bewoners konden om diverse redenen gebruik
maken van regulier taxivervoer, bijvoorbeeld bij afspraken inzake de asielprocedure
of vervoer naar een zorgverlener zonder medische indicatie.

Ik ga snoeien in de reguliere taxiritten. Daarom start het COA per 1 juni met de standaard
dat bij ritten om niet medische redenen uitsluitend gereisd kan worden met het openbaar
vervoer, tenzij het onmogelijk is om door middel van openbaar vervoer op de gewenste
tijd op de betreffende plaats te verschijnen. De uitzondering geldt alleen voor ritten
naar de IND. Taxivervoer kan ook noodzakelijk zijn in het kader van terugkeer en vertrek
en in acute spoedsituaties. Ik merk hierbij nadrukkelijk op dat deze ritten afzonderlijk
worden gewogen.

Toelichting:

Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van het lid Vondeling
(PVV), ingezonden 19 februari 2025 (vraagnummer 2025Z03093).