Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Thijssen en Hirsch over het bericht dat Nederland inzet op een bilaterale handelsrelatie met de VS

Antwoord van Minister Klever (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp), mede namens
de Minister van Economische Zaken (ontvangen 17 januari 2025). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 901.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht van de Financial Times van 30 november getiteld «Why
the Dutch are hoping to jump the trade queue with Trump»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt de berichtgeving dat u (Minister van Economische Zaken) al sinds september gesprekken
heeft gevoerd met leden van het team van aankomend Amerikaans president Donald Trump?
Om hoeveel ontmoetingen gaat het? Kan een verslag van deze gesprekken met de Kamer
worden gedeeld?

Antwoord 2

Een belangrijke taak van het kabinet is om goede relaties te onderhouden met een grote
verscheidenheid aan stakeholders in een land. Daarom heeft de Minister van Economische
Zaken tijdens zijn bezoek aan de Verenigde Staten in september jl. met verschillende
Amerikaanse stakeholders gesproken. Het betrof onder meer bedrijven, denktanks, en
politieke ambtsdragers van beide partijen. De gesprekken zijn vertrouwelijk. Er is
niet gesproken met personen die op dit moment genomineerd zijn voor een positie in
de nieuwe regering-Trump.

Vraag 3

Hoeveel verdere gesprekken zijn voorzien tussen u (Minister van EZ) en het team van
de aankomende Amerikaanse president? Wat zal daar besproken worden?

Antwoord 3

In de week van 6 januari is de Minister van Economische Zaken op reis geweest naar
de VS. Naast deelname aan een grote start-up beurs (de CES Las Vegas) hebben ook gesprekken in Phoenix en San Francisco plaatsgevonden.
Er is niet gesproken met personen die op dit moment genomineerd zijn voor een positie
in de nieuwe regering-Trump.

De thema’s die in de gesprekken zijn besproken zijn divers, en richten zich op onder
meer algemene samenwerking, investeringsplannen, start- en scale ups, de halfgeleider industrie en ICT. Ook is een Memorandum of Understanding ondertekend op het gebied van samenwerking in de halfgeleiderindustrie met de staat
Arizona en is het Netherlands Business Support Office in Phoenix geopend.

Vraag 4

Welke rol heeft u (de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp) met
internationale handel in uw portefeuille bij deze gesprekken?

Antwoord 4

De Minister van Economische Zaken heeft met Amerikaanse stakeholders gesproken over
mogelijke versterking van de bilaterale economische samenwerking. De Minister voor
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp gaat over handelspolitieke onderwerpen, en
spreekt over deze thema’s met Amerikaanse stakeholders.

Vraag 5 en 6

Zijn er Nederlandse bedrijven, financiële instellingen of brancheorganisaties betrokken
geweest bij de eerdere gesprekken tussen u (Minister van EZ) en uw Amerikaanse gesprekspartners?

Is voorzien dat bij de toekomstige gesprekken Nederlandse bedrijven, financiële instellingen
of brancheorganisaties betrokken zullen zijn?

Antwoord 5 en 6

Zowel op ambtelijk als op politiek niveau wordt op verschillende momenten, en vanuit
verschillende invalshoeken, gesproken met het bedrijfsleven, financiële instellingen
en brancheorganisaties. Dat gebeurt ook in het geval van reizen naar de VS. Deze partijen
worden bijvoorbeeld betrokken om ontwikkelingen te duiden, kansen of risico’s te identificeren
of specifieke informatie op te halen.

Vraag 7

Op welke sectoren richten uw (Minister van EZ) gesprekken zich?

Antwoord 7

De gesprekken kunnen zich op alle sectoren richten. De focus van veel gesprekken van
de recente reizen naar de VS ligt met name op de high-tech sectoren (zoals AI, kwantum, fotonica en halfgeleiders) en op start- en scale ups.

Vraag 8, 10 en 11

Heeft u (Minister van BHO en Minister van EZ) met uw counterparts in de EU over deze
bezoeken gesproken? Zijn er andere lidstaten bij deze gesprekken betrokken?

Herinnert u (Minister voor BHO) zich uw uitspraak tijdens het commissiedebat over
de Raad Buitenlandse Zaken Handel «Wij, Nederland en de EU, zullen met de nieuwe Amerikaanse
regering in gesprek blijven over handelspolitiek. Het is hierbij van belang dat we
als EU met één stem spreken»? Hoe verhoudt het belang om «als EU met één stem te spreken»
zich tot de wens om «één-op-één»-relaties op te bouwen?

Bent u zich ervan bewust dat handelsbeleid een exclusieve bevoegdheid van de Europese
Commissie is en zo ja, hoe zorgt u ervoor dat uw bilaterale inspanningen hier niet
mee op gespannen voet komen te staan?

Antwoord 8, 10 en 11

Handelspolitiek is een exclusieve bevoegdheid van de Europese Unie. Elke lidstaat
heeft echter een eigen handelspolitieke en economische inzet en onderhoudt hierover
eigenstandig relaties met derde landen. Het is gebruikelijk dat lidstaten met derde
landen spreken over handelspolitiek, zonder dat dit de EU inzet ondermijnt of leidt
tot verwarring over de competentieverdeling tussen de EU en de lidstaten. Binnen de
EU wordt regelmatig gesproken over gesprekken met derde landen om de inzet te coördineren.
Voor wat betreft de VS was dit bijvoorbeeld het geval tijdens de Raad Buitenlandse
Zaken (RBZ) Handel van 21 november jl. Uw kamer is hierover geïnformeerd in het verslag
van de RBZ Handel.2

Vraag 9

Kunt u toelichten wat u (Minister van EZ) bedoelt met de volgende uitspraak: «There
will also always be a role for the EU there. But one needs to be very well aware that
the preference is on the one to one.»?

Antwoord 9

De Minister van Economische Zaken refereerde aan bilaterale economische samenwerking
tussen Nederland en de VS om het Nederlandse bedrijfsleven te ondersteunen. Hier kan
Nederland bilateraal met de VS spreken. Dit laat onverlet dat het maken van afspraken
met derde landen over markttoegang op Europees niveau gebeurt.

Vraag 12

Kunt u uiteenzetten wat nu de strategie is van het kabinet aangaande de handelsrelatie
met de VS en in welke mate u zich in blijft zetten voor een op regels gebaseerd multilateraal
handelssysteem?

Antwoord 12

Zoals aangegeven in de geannoteerde agenda voor de Raad Buitenlandse Zaken Handel
van 21 november jl.3, is de inzet van het kabinet om de handelsrelatie met de VS via dialoog te versterken
en daarbij waar nodig assertief op te komen voor de eigen handelsbelangen. Het kabinet
vindt het zeer belangrijk dat de EU daarbij eensgezind optreedt, binnen het op regels
gebaseerde multilaterale handelssysteem. Tegelijkertijd versterkt het kabinet de bilaterale
economische samenwerking met de VS.

Vraag 13

Bent u bekend met de uitspraak van aankomend president Trump dat hij Europa als vijand
ziet op het gebied van handel («I think the European Union is a foe, what they do
to us in trade. Now you wouldn't think of the European Union but they're a foe.»)?4 Wat vindt u van die uitspraak? Ziet u Trump als een betrouwbare partner voor de komende
vier jaar?

Antwoord 13

Het kabinet is bekend met deze uitspraak. Goede betrekkingen tussen Europa en de VS
zijn en blijven belangrijk voor het behoud van onze welvaart, veiligheid en het aanpakken
van gezamenlijke uitdagingen. Dat geldt zowel voor de EU, als voor de VS. Nederland
zal zich inzetten, zowel bilateraal als in Europees verband, voor een voortzetting
van de goede trans-Atlantische samenwerking.

Vraag 14

Onderschrijft u dat het, nu Trump is verkozen, juist noodzakelijk is om als EU gezamenlijk
op te trekken en met één stem te spreken, omdat we als Nederland alleen geen tegenwicht
kunnen bieden tegen een grootmacht als de VS?

Antwoord 14

De plannen van de regering-Trump moeten nog vorm krijgen. Het kabinet loopt daar niet
op vooruit. Ongeacht het beleid van de nieuwe Amerikaanse regering, bestaat er een
onverminderde noodzaak tot samenwerking binnen de EU, zeker in het huidige geopolitieke
tijdsgewricht.

Vraag 15

Hoe gaat u ervoor zorgen dat uw bilaterale contacten niet worden misbruikt om de EU
uit elkaar te spelen?

Antwoord 15

EU lidstaten onderhouden eigenstandig relaties met derde landen zonder dat dit de
competentieverdeling tussen de lidstaten en de Europese Unie beïnvloedt. Dergelijke
gesprekken vallen onder normaal diplomatiek verkeer, dat Nederland met de meeste andere
landen heeft. Deze gesprekken dienen ook een economisch belang, zeker ook met de VS,
met wie Nederland als decennia lang een intensieve economische relatie onderhoudt.
Ook is Nederland een grote investeerder in de VS. Lidstaten en de Commissie hebben
veelvuldig overleg met elkaar om de inzet te coördineren.

Vraag 16

Stel dat het lukt om één-op-één afspraken te maken met de Verenigde Staten en andere
EU-lidstaten hierbij te passeren, welke tegenmaatregelen zouden de Europese Commissie
en/of die lidstaten kunnen nemen?

Antwoord 16

Zoals aangegeven in de antwoorden op vragen 8, 10, en 11 is handelspolitiek een exclusieve
EU competentie. Er kan dus geen sprake zijn van een bilaterale handelsovereenkomst
tussen de VS en een Europese lidstaat. Wel kunnen lidstaten bilaterale afspraken met
de VS maken om economische samenwerking te verdiepen.

Vraag 17

Lopen er met andere landen bilaterale gesprekken buiten de EU-kaders om?

Antwoord 17

Zoals aangegeven in het antwoord op vragen 8, 9, 10, 11, 15 en 16 onderhouden EU lidstaten
eigenstandig relaties met derde landen zonder dat dit de competentieverdeling tussen
lidstaten en EU beïnvloedt. Dergelijke gesprekken vallen onder normaal diplomatiek
verkeer, dat Nederland met de meeste andere landen heeft.