Brief regering : Voortgang implementatie Herstel- en Veerkrachtplan

Nr. 2144
BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 4 november 2025

De verordening van de Herstel- en Veerkracht Faciliteit (HVF) verplicht alle lidstaten
tweemaal per jaar aan de Europese Commissie te rapporteren over de voortgang van de
implementatie van de herstel- en veerkrachtplannen.1 Via deze brief informeert het kabinet uw Kamer over de voortgang van het Nederlandse
Herstel- en Veerkrachtplan (HVP).

Voortgang mijlpalen en doelstellingen

Zoals bekend is de HVF eindig: uiterlijk eind augustus 2026 moeten alle mijlpalen
en doelstellingen zijn behaald. Voor het overgrote deel verloopt de implementatie
van de resterende mijlpalen en doelstellingen voorspoedig en is voorzien dat genoemde
deadline zal worden behaald. Op enkele, belangrijke onderdelen kent de implementatie
echter uitdagingen.

De grootste uitdagingen liggen bij de drie wetgevingstrajecten die onderdeel zijn
van het HVP. De voortgang van deze drie wetgevingsvoorstellen is vertraagd, waardoor
er een aanzienlijk risico is dat de HVP-deadline niet gehaald gaat worden. Het betreft
de voorstellen voor de Wet versterking regie volkshuisvesting (Wet Regie), Wet Verduidelijking
beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (Vbar) en Wet Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid
Zelfstandigen (BAZ). Het kabinet heeft de Kamer regelmatig geïnformeerd over de voortgang
van deze wetgevingstrajecten.2 Daarnaast is een mijlpaal die ziet op het ontwerpbesluit procedurele versnellingen
elektriciteitsprojecten afhankelijk van de tijdige publicatie van de Wet Regie. Zodoende
kan deze mijlpaal niet worden behaald zonder tijdige publicatie van de Wet Regie.

Vanwege de eindigheid van de HVF dienen de Wet Vbar, de Wet Regie, de Wet BAZ en het
ontwerpbesluit procedurele versnellingen elektriciteitsprojecten op zijn laatst op
31 augustus 2026 gepubliceerd te zijn in het Staatsblad.

Indien deze deadline niet gehaald wordt zal dit leiden tot een forse korting op de
te ontvangen HVF-middelen, oplopend tot € 600 miljoen per niet-behaalde mijlpaal.

In de bijlage kunt u de status van alle mijlpalen en doelstellingen raadplegen, waaruit
is af te leiden dat de meeste mijlpalen en doelstellingen tijdig zijn of worden afgerond.
Deze status wordt ook gedeeld met de Europese Commissie als onderdeel van de halfjaarlijkse
rapportage. Van enkele mijlpalen en doelstellingen is de initiële streefdatum overschreden,
maar blijft het mogelijk om ze voor indiening van de betaalverzoeken alsnog af te
ronden of is het mogelijk de mijlpalen en doelstellingen te wijzigen waardoor ze wel
haalbaar zijn. Deze wijziging wordt bewerkstelligd in het hieronder beschreven wijzigingsverzoek.

Wijzigingsverzoek van het HVP

In een recente mededeling van 4 juni 2025 roept de Commissie lidstaten op om hun Herstel-
en Veerkrachtplannen uiterlijk eind 2025 te herzien om er voor te zorgen dat alle
maatregelen vóór 31 augustus 2026 volledig zijn uitgevoerd.3 Volgens deze mededeling is het mogelijk de specifieke bewoording van mijlpalen en
doelstellingen aan te passen om zo de administratieve lasten te verlichten met behoud
van de algehele ambitie.

Het kabinet verwelkomt deze mededeling en heeft sinds de afgelopen zomer in overleg
met de Commissie een wijzigingsverzoek voorbereid. Dit wijzigingsverzoek richt zich
vooral op het eenvoudiger verwoorden van de mijlpalen en doelstellingen om zo de administratieve
lasten te verlichten.

Daarnaast is het conform artikel 21 van de HVF-verordening mogelijk het HVP te wijzingen
op basis van objectieve omstandigheden of wanneer een beter alternatief wordt voorgesteld,
waarbij het oorspronkelijke ambitieniveau van de maatregel onveranderd blijft.4 Voor de investeringen die op dit moment niet meer haalbaar geacht worden tijdens
de looptijd van de HVF zal worden voorgesteld deze te vervangen voor een beter alternatief.

In het wijzigingsverzoek zal het kabinet ook voorstellen om de vertraagde hervormingen
(de Wet Vbar, de Wet Regie en het ontwerpbesluit procedurele versnellingen elektriciteitsprojecten)
van het derde naar het vijfde betaalverzoek te verplaatsen.5 Met deze verplaatsing wordt de maximale looptijd van de HVF benut om het alsnog mogelijk
te maken de mijlpalen te behalen. Een inhoudelijke wijziging van de mijlpalen is echter
(vooralsnog) niet mogelijk. Hierover blijft het kabinet in gesprek met de Commissie.
Doordat alle beoogde ontvangsten van de resterende drie betaalverzoeken in 2026 vallen
heeft de verplaatsing van de mijlpalen geen gevolgen voor de Rijksbegroting.

Het kabinet is voornemens het wijzigingsverzoek voor het einde van dit jaar bij de
Commissie in te dienen. De Commissie heeft vervolgens twee maanden de tijd om het
wijzigingsverzoek te beoordelen.

Indien dit oordeel positief is zal de Commissie een nieuw voorstel voor een raadsuitvoeringsbesluit
ter goedkeuring van het HVP voorleggen aan de Ecofinraad. Over dit besluit zal ik
uw Kamer infomeren.

Indiening derde betaalverzoek

Zoals eerder aan uw Kamer is gemeld, is de indiening van het derde betaalverzoek uitgesteld
tot de tweede helft van 2025 omdat enkele wetgevingstrajecten uit het derde betaalverzoek
nog niet waren afgerond.6 Het gaat hier ten eerste om het wetsvoorstel Vbar. Dit wetsvoorstel is op 7 juli jl.
ingediend bij de Tweede Kamer en moet nog worden behandeld door beide Kamers.7 Daarnaast is de Wet Regie nog niet aangenomen door de Eerste Kamer. Op 26 augustus jl.
heeft het kabinet aangegeven dat de geamendeerde onderdelen uit dit wetsvoorstel problemen
kennen ten aanzien van de juridische houdbaarheid en uitvoerbaarheid, waarvoor reparatie
nodig is.8 Op 9 september jl. heeft het kabinet u hier verder over geïnformeerd.9 Zoals aangegeven zal het kabinet de Commissie verzoeken om de twee wetgevingstrajecten
(en het daarmee samenhangende ontwerpbesluit procedurele versnellingen elektriciteitsprojecten)
te verplaatsen van het derde naar het vijfde betaalverzoek. Met dit wijzigingsverzoek
wordt de belemmering voor het indienen van het derde betaalverzoek weggenomen. Ik
ben dan ook voornemens na de indiening van dit wijzigingsverzoek en voor het einde
van het jaar het derde betaalverzoek namens het kabinet in te dienen.

Zoals u kunt lezen in de bijlage zijn ook de wet die een limiet voor contante betalingen
introduceert (Wet plan aanpak witwassen) en de Energiewet vertraagd. Deze wetten zullen
echter op 1 januari 2026 inwerkingtreden, zodoende kunnen deze mijlpalen in het derde
betaalverzoek blijven staan.10 De andere mijlpalen en doelstellingen die onderdeel zijn van het derde betaalverzoek
zijn tijdig behaald.

Vierde en vijfde betaalverzoek

Gelijktijdig aan het indienen van het derde betaalverzoek werkt het kabinet aan de
voorbereiding van het vierde en vijfde betaalverzoek. De voorbereiding van deze betaalverzoeken
loopt grotendeels voorspoedig. In een aantal gevallen heeft de uitvoering van mijlpalen
en doelstellingen vertraging opgelopen. Als deze vertraging niet meer binnen de looptijd
van de HVF kan worden gemitigeerd dan worden deze vertraagde mijlpalen en doelstellingen
indien mogelijk betrokken bij een wijzigingsverzoek.

Het vijfde betaalverzoek bevat twee mijlpalen over de Wet BAZ. Gezien de status van
het wetgevingstraject van de Wet BAZ is er een aanzienlijk risico dat deze mijlpalen
niet voor het eind van augustus 2026 zullen zijn behaald.11 Daarom is de mijlpaal die ziet op de publicatie van de wet BAZ al met het vorige
wijzigingsverzoek van het derde naar het vijfde betaalverzoek verplaatst.12

Uw Kamer is regelmatig geïnformeerd over de voortgang van dit wetsvoorstel, voor het
laatst op 15 september jl.13 Het wetsvoorstel ligt op dit moment voor advies bij de Afdeling advisering van de
Raad van State. Na deze beoordeling zal het kabinet het wetsvoorstel zo snel mogelijk
aan uw Kamer aanbieden. Vervolgens hoopt het kabinet het wetsvoorstel in samenwerking
met uw Kamer zo spoedig mogelijk te kunnen behandelen.

Het vierde en vijfde betaalverzoek bevatten ook twee pensioenmijlpalen. Eerder heb
ik uw Kamer toegezegd de Kamer nader te informeren over het risico dat het amendement
Joseph c.s. er toe zou leiden dat behaalde pensioenmijlpalen zouden moeten worden
teruggedraaid.14 Met het verwerpen van het amendement is van dit risico niet langer sprake. Over de
relatie tussen de pensioenhervorming en het HVP is uw Kamer eerder geïnformeerd.15 Door de verplaatsing van de Wet Vbar en Wet Regie naar het vijfde betaalverzoek neemt
de omvang en waarde van het vijfde betaalverzoek toe. Om de waarde van het vierde
en vijfde betaalverzoek onderling beter te balanceren wordt de laatste mijlpaal van
de pensioenhervorming van het vijfde naar het vierde betaalverzoek verplaatst. Deze
verplaatsing heeft geen effect op de inhoud of op het behalen van de pensioenmijlpalen
in het HVP.

Top 100 eindontvangers

De HVF-verordening vereist elk half jaar de actualisatie van de gegevens van de top
100 grootste eindontvangers van Nederlandse HVP-middelen.16 De huidige rangschikking van de top 100 eindontvangers is bepaald op basis van gerealiseerde
overboekingen van HVP-middelen tot en met de gehanteerde peildatum van 26 april 2025.
Het kabinet heeft de gegevens van deze honderd grootste eindontvangers in oktober
op rijksoverheid.nl gepubliceerd.

Tot slot

Ik hoop u met deze brief voldoende te hebben geïnformeerd over de voortgang van de
mijlpalen en doelstellingen binnen het HVP, het wijzigingsverzoek, de indiening van
het derde betaalverzoek, en de rapportage over de top 100 eindontvangers. Ik heb genoemd
welke knelpunten er zijn en de mogelijke financiële consequenties die deze kunnen
hebben. Het kabinet zet zich in voor een goede samenwerking met uw Kamer om een korting
te voorkomen.

Ik blijf samen met mijn verantwoordelijke collega’s in het kabinet uiterst gemotiveerd
om het HVP succesvol te implementeren en daarmee de gealloceerde € 5,4 miljard aan
Europese middelen binnen te halen.

De Minister van Financiën,
E. Heinen