Brief regering : Stand van zaken energiefonds 2025

Nr. 568
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 12 april 2025

Middels deze brief informeer ik uw Kamer, mede namens de Minister van Klimaat en Groene
Groei, over de laatste stand van zaken van het energiefonds 2025 en kom ik terug op
de toezegging uit de brief aan de Tweede Kamer van 4 april jongstleden inzake de inzet
met betrekking tot de toeleiding naar verduurzamingshulp. Tot slot informeer ik de
Tweede Kamer over de inzet op de lange termijn.

Maatschappelijke opgave

De betaalbaarheid van energie voor een groep huishoudens staat onder druk. Hier ligt
een maatschappelijke opgave waar burgers, energiepartijen en de overheid een gedeelde
verantwoordelijkheid hebben.

Ik ben de energieleveranciers en netbeheerders daarom zeer erkentelijk dat zij (ook)
dit jaar bereid waren om een bijdrage te leveren aan het ondersteunen van de meest
behoeftige huishoudens in hun energierekening. De afgelopen jaren vond deze ondersteuning
plaats via het Tijdelijk Noodfonds Energie (TNE). Ook het fonds ben ik zeer dankbaar
voor hun inzet. De ondersteuning via TNE kende verschillende voordelen, waaronder
de snelheid waarmee de infrastructuur om kwetsbare huishoudens te kunnen ondersteunen
tot stand kon komen. Daarnaast is het een doelmatige manier van ondersteuning, waarmee
zoveel mogelijk gericht huishoudens kunnen worden geholpen met een beperkt beschikbaar
budget. Omdat energieleveranciers en netbeheerders zich bereid toonden om de uitvoeringskosten
van het fonds voor hun rekening te nemen, komt het volledige beschikbaar gestelde
budget vanuit het Rijk ten gunste van huishoudens.

Een duurzame oplossing voor een betaalbare energierekening is het verlagen van het
energieverbruik via het verduurzamen van woningen. Voor het gros van de Nederlandse
huishoudens is de energierekening inmiddels betaalbaar en loopt de verduurzamingsoperatie.
Een kleiner, maar nog steeds aanzienlijk, aantal huishoudens loopt evenwel nog altijd
betaalbaarheidsrisico’s door de hoge energierekening. Voor die groep was het Tijdelijk
Noodfonds Energie van 22 april tot en met 29 april open. Het loket is gesloten bij
210.000 aanvragen. Deze grote belangstelling laat zien dat er veel huishoudens zijn
die moeite hebben met het betalen van hun energierekening. Energiebesparing en verduurzaming
van woningen blijft een belangrijke route om bij te dragen aan een betaalbare energierekening.

Verduurzaming als structurele oplossing

Er is al een breed aanbod aan hulp bij verduurzaming, maar deze bereikt niet altijd
de meest kwetsbare doelgroep. Juist het bereik en het vertrouwen dat het energiefonds
heeft, draagt eraan bij ook de hulp voor verduurzaming op de juiste plek aan te kunnen
bieden. In de brief van 4 april heb ik al aangekondigd dat met verschillende partijen
wordt gewerkt aan de doorverwijzing naar hulp bij verduurzaming. In deze brief heb
ik de Tweede Kamer ook toegezegd om nader toe te lichten hoe deze doorverwijzing uiteindelijk
is ingericht tijdens de looptijd van het fonds. De volgende acties zijn daartoe genomen.

De Nederlandse Schuldhulproute (NSR) heeft, dankzij een subsidie van het Ministerie
van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), haar landelijk dekkende sociale kaart
in samenwerking met Landelijk Steunpunt Thuisadministratie (LSTA) ingezet tijdens
de looptijd van het TNE. Er is een doorverwijsroute ingericht naar lokale hulp voor
mensen die moeite hebben met het aanvraagproces. De vrijwilligershulp bij de inlooppunten
en keukentafelgesprekken zijn hiervoor benut. In deze gesprekken worden bewoners ook
gewezen op de beschikbare (lokale) hulp voor verduurzaming, zoals de lokale energiecoach,
fixers en informatiepunten. Op de website van TNE is deze doorverwijzing ook geborgd.
Zo kan een huishouden naast een aanvraag voor tijdelijke steun op de energierekening
ook direct stappen zetten bij het meer grip krijgen op de hoogte van de energierekening
óf geldzaken via Geldfit.nl.

Daarnaast zijn bewoners bij het aanvragen van steun bij TNE twee vragen voorgelegd.
Allereerst of zij vrijblijvend toestemming gaven om hun contactgegevens in de toekomst
aan de eigen gemeente te verstrekken, zodat er nog gerichte hulp op het gebied van
verduurzaming aangeboden mag worden. De keuze om dit wel of niet te doen, had uiteraard
geen invloed op de beoordeling van de aanvraag. Daarnaast kon de aanvrager in het
«MijnAanvraag portaal» aangeven of het huishouden in een koop- of huurhuis woont.
Deze informatie biedt de mogelijkheid om huishoudens in de toekomst met gepaste hulp
te kunnen benaderen.

Stichting Tijdelijk Noodfonds Energie (TNE)

De Stichting Tijdelijk Noodfonds Energie (TNE) behandelt op dit moment alle aanvragen.
De eerste verwachting nu is dat ongeveer 110.000 huishoudens van alle ingediende aanvragen voldoen aan de vooraf gecommuniceerde voorwaarden
en steun zullen ontvangen. Daarbij zal het gaan om een gemiddeld steunbedrag van ongeveer
80 euro per maand, gedurende 6 maanden.

Vanwege de drukte in de eerste uren waren er technische problemen in de wisselwerking
tussen verschillende systemen. Daardoor konden meerdere huishoudens hun aanvraag niet
(volledig) indienen. In de beantwoording van de vragen van de leden Kathmann, Lahlah
en Kröger van 25 april jl. is uw Kamer hierover nader geïnformeerd. Het is heel frustrerend
en vervelend voor mensen dat het indienen van een aanvraag in eerste instantie niet
(goed) lukte. TNE heeft de mensen die een aanvraag in wilden dienen en niet konden
voltooien, actief benaderd om het opnieuw te proberen. Mensen die daarbij hulp nodig
hadden, werden hierin intensief ondersteund.

Uiteindelijk zijn er dankzij de medewerkers van het klantcontactcentrum van TNE, vrijwilligers-
en andere hulporganisaties ontzettend veel huishoudens geholpen bij het doen van een
aanvraag. Ik ben hen zeer erkentelijk dat zij ook in de avond- en weekenduren hebben
gewerkt om zoveel mogelijk mensen nog te helpen bij het doen van een aanvraag.

Besluit over sluiting

In de brief aan uw Kamer op 4 april heb ik aangegeven dat het de verwachting was dat
TNE op basis van de huidige energieprijzen circa 100.000 huishoudens zou kunnen helpen.1 Daarbij heb ik ook aangegeven dat het goed is dat uw Kamer zich realiseert dat met
de beschikbare middelen mogelijk niet alle aanvragen konden worden gehonoreerd. Dat
betekent dat op het moment dat een marge tot aan de grens van de € 56,3 miljoen zou
worden bereikt, TNE zou overgaan tot sluiting. Hierbij is ook aangegeven dat er zowel
vanuit het Rijk als van derde partijen geen extra middelen beschikbaar zijn. Het was
een keuze tussen geen steun verlenen in 2025 of voor een gelimiteerde, maar toch omvangrijke
groep open te gaan. In nauw overleg met betrokken stakeholders en samenwerkingspartners
is uiteindelijk voor het laatste gekozen. Verschillende moties en Kamervragen van
uw Kamer vroegen hier ook expliciet om.2

Ik erken dat het ontzettend spijtig is dat met de € 56,3 miljoen niet alle huishoudens
geholpen konden worden. De privaat-publieke samenwerking heeft tot zeer gerichte hulp
voor huishoudens geleid, maar kent ook evidente beperkingen. Ik wil benadrukken dat
we blij zijn dat er voldoende bijdragen beschikbaar waren gesteld door de energiesector,
zodat het fonds van start kon en veel huishoudens heeft bereikt.

Lange termijn: inzet op Social Climate Fund

De grote belangstelling voor het energiefonds toont dat de betaalbaarheid van energie
voor een groep huishoudens nog altijd in het geding is. Huishoudens zijn gebaat bij
structurele oplossingen, zoals de verduurzaming van woningen, en de overstap op duurzamere
energiebronnen. Alleen op die manier kunnen huishoudens structureel grip krijgen op
hun energierekening. Daarnaast is de verduurzaming ook erg belangrijk voor bijvoorbeeld
het welzijn van huishoudens.

Voor de lange termijn werken het Ministerie van SZW en het Ministerie van Volkshuisvesting
en Ruimtelijke Ordening (VRO) daarom gezamenlijk aan de verdere uitwerking van een
maatregel binnen het Nederlandse Social Climate Fund (SCF) plan, gericht op meerjarige
financiële steun voor huishoudens in combinatie met de verduurzaming van woningen.
Het SCF is opgericht om de effecten van het ETS-2-systeem op huishoudens in de meest
(financiële) kwetsbare posities te verzachten.3

Het kabinet heeft besloten, onder voorbehoud van goedkeuring van de Europese Commissie,
om uit de middelen voor het SCF € 174,5 miljoen in te zetten voor dit fonds.4 Samen met de € 60 miljoen uit de Rijksbegroting is er € 234,5 miljoen beschikbaar
voor de periode van 2026 tot 2032. De hoogte van dit bedrag vraagt dus (opnieuw) om
keuzes bij de uitvoering zoals de looptijd en doelgroep. Lessen en signalen op basis
van het energiefonds van 2025 worden meegenomen in mogelijke vervolgtraject van het
SCF.

Bij de Voorjaarsnota is besloten om € 600 miljoen in te zetten voor het verlagen van
de energiebelasting. Dit is, in tegenstelling tot het energiefonds, geen gerichte
maatregel voor de doelgroep van het energiefonds, maar zal ook voor deze huishoudens
zorgen voor een lagere energierekening.

Ik wil nogmaals mijn dank uitspreken aan alle betrokken partijen, zonder wie de uitvoering
van het energiefonds in 2025 niet mogelijk was geweest. Dit betreft onder meer de
Stichting Tijdelijk Noodfonds Energie, de energieleveranciers5, netbeheerders6, banken, de VNG, een aantal betrokken gemeenten en diverse maatschappelijke organisaties
en vrijwilligers. Dankzij de inzet van deze organisaties in deze unieke privaat-publieke
samenwerking kunnen ook in 2025 huishoudens geholpen worden bij het betalen van hun
energierekening.

De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
J.N.J. Nobel