Brief regering : Voortgang verkenning invoering één doorstroomtoets

Nr. 796
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 april 2025

In de maatschappij en in de politiek wordt een levendige discussie gevoerd over de
overgang van de basisschool naar de middelbare school en de rol van de doorstroomtoets
daarin. De diversiteit aan doorstroomtoetsen, die er sinds de Wet eindtoetsing po
in 2015 is en die met de Wet doorstroomtoetsen po in 2022 werd bestendigd, staat ter
discussie. Zoals in januari met uw Kamer is gedeeld, loopt er momenteel een verkenning
om opvolging te geven aan de motie van het lid Rooderkerk (D66). Met deze verkenning
geven we inzicht in wat er nodig is om te komen tot één doorstroomtoets, inclusief
een mogelijk tijdpad voor de invoering daarvan.1 In deze brief wordt uw Kamer geïnformeerd over de voortgang en het tijdpad van deze
verkenning.

Verkenning mogelijke scenario’s één doorstroomtoets

Het Ministerie van OCW brengt momenteel drie scenario’s in kaart voor de invoering
van één doorstroomtoets. Dit doen we in nauw overleg met verschillende partners: zowel
partijen uit het onderwijsveld (de onderwijsbonden, de sectorraden, Ouders en Onderwijs,
AVS), als de Inspectie, toetsexperts en uitvoeringsorganisaties, waaronder stichting
Cito en het College voor Toetsen en Examens (CvTE) worden hierbij betrokken. We verkennen
de volgende scenario’s:

1. één doorstroomtoets voor alle leerlingen;

2. één toetsaanbieder die een papieren en een digitale variant van dezelfde doorstroomtoets
ontwikkelt;

3. behoud van een pluriform aanbod met meerdere toetsaanbieders

• Door ook dit scenario uit te werken zijn alle scenario’s, met de voor- en nadelen,
goed met elkaar te vergelijken.

Binnen de drie scenario’s moeten verschillende afwegingen worden gemaakt. Wordt de
toets bijvoorbeeld aangeboden door de overheid of vanuit de markt? En hoe kunnen we
waarborgen dat de toets aansluit bij de behoeftes van verschillende leerlingen en
kansengelijkheid ten goede komt? En in hoeverre bieden verschillende scenario’s kansen
om een doorstroomtoets te ontwikkelen die breder meet dan taal en rekenen en bijvoorbeeld
ook kennis over wereldoriëntatie van de leerling inzichtelijk maakt?

Ook willen we scherp hebben welke wensen er in het veld leven voor de afnamevorm en
andere onderwijskundige keuzes. De pluriformiteit in het toetsstelsel, die er ook
al voor invoering van de Wet eindtoetsing PO in 2015 was, heeft immers relevante innovaties
opgeleverd. Bijvoorbeeld adaptieve toetsing en instructievideo’s voorzien van Nederlands
met Gebaren. Ook weten we dat veel scholen een toets kiezen die aansluit bij hun leerlingvolgsysteem.
Als daarin keuzevrijheid blijft bestaan, hoe zou dat dan verband houden met één doorstroomtoets
voor alle leerlingen? We zoeken bij de toekomstige stelselinrichting dus de balans
tussen een hoge kwaliteit van toetsen, vergelijkbaarheid door het hele stelsel heen
en gelijke kansen voor alle leerlingen.

Onderdeel van deze verkenning is ook hoe de komende jaren naar een eventueel nieuw
stelsel van doorstroomtoetsen kan worden toe gewerkt. Elk van de bovengenoemde scenario’s
hebben namelijk diverse juridische en financiële consequenties. Bovendien willen we
ervoor zorgen dat wijzigingen in het toetsstelsel zoveel mogelijk samen vallen met
wijzigingen naar aanleiding van het nieuwe curriculum, zodat scholen en leerlingen
niet op te veel verschillende momenten te maken hebben met veranderingen.

Tijdpad

In dit najaar wordt het eindverslag van deze verkenning met uw Kamer gedeeld. Dit
eindverslag bestaat uit de definitieve scenario’s, een inventarisatie van financiële
en juridische consequenties en uitvoeringsvraagstukken, een mogelijk tijdpad voor
invoering van wijzigingen in het stelsel, en een inventarisatie van relevante factoren
en afwegingen.

Voortgang toetsen primair onderwijs

U ontvangt binnenkort nog een brief waarin ik toelicht hoe OCW werkt aan de doorontwikkeling
van toetsen in het primair onderwijs. Dit doen we in nauwe samenspraak met het veld
en in de context van zowel de curriculumherziening als verschillende wensen vanuit
het veld en de politiek. In diezelfde brief wordt uw Kamer geïnformeerd over de tweede
afname van de doorstroomtoets en het voorlopige beeld van de landelijke toetsresultaten,
opgesteld door het CvTE. Daarnaast bied ik uw Kamer in die brief twee onderzoeken
aan waaruit blijkt dat de doorstroomtoets een belangrijk instrument is en blijft om
leerlingen een passend schooladvies te geven voor het vo.

De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
M.L.J. Paul