Brief regering : Verminderen administratieve lastendruk, versnellen inkoopproces

29 515
Aanpak regeldruk en administratieve lasten

Nr. 6
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 25 september 2024

De verslechterde wereldwijde veiligheidssituatie en de toegenomen dreiging benadrukt
het belang van een sterke krijgsmacht. We moeten rekening houden met een situatie
waarin ook onze samenleving ernstig wordt ontwricht. We willen verdere oorlog in Europa
voorkomen en daarom moeten we laten zien dat we voorbereid zijn op een grootschalig
en langdurig conflict. Het is daarom van het grootste belang dat Defensie de afschrikking,
inzetbaarheid en het uithoudingsvermogen op een zo kort mogelijke termijn vergroot.
Wij werken elke dag hard aan deze opgave en versnellen daarom voor Defensie cruciale
processen, waaronder ook het inkoopproces. Onderdeel van dit proces is de aanbestedingsfase.

Met deze brief geef ik invulling aan de toezeggingen aan de Kamerleden Valstar (VVD)
en Dassen (Volt)1 om uw Kamer nader te informeren over bestaande acties om de administratieve lastendruk
te verminderen en daarmee het inkoopproces te versnellen. Op 4 juli jl. heb ik bij
u aangegeven2 dat ik, gezien het grote belang, de urgentie en de complexiteit van dit vraagstuk
de tijd heb genomen om dit uit te diepen.

De doorlooptijden en lastendruk van de inkoop- of aanbestedingsfase zijn voor een
groot deel afhankelijk van Europese aanbestedingswetgeving en rijksbeleid. In de huidige
oranje fase bereiden we ons voor op een mogelijke oorlogssituatie en heeft Defensie
meer dan in vredestijd, de groene fase, ruimte nodig om de krijgsmacht versneld te
versterken. Het is de verantwoordelijkheid van Defensie om zich voor te bereiden op
de dreigingen die we signaleren en dreigingen die we nog niet kennen. Defensie zal
daarom voor het kunnen optreden in NAVO verband en het kunnen voldoen aan het NATO
Force Model, meer en sneller dan voorheen ruimte zoeken in de uitzonderingsbepalingen
van de Aanbestedingswet 2012 en de Aanbestedingswet op Defensie en Veiligheidsgebied.
Dit geldt voor zowel civiele als militaire goederen en diensten die Defensie inkoopt
in het kader van het NATO Force Model. Naar verwachting zullen we deze ruimte ook
zoeken voor andere behoeftes die nodig zijn voor het kunnen uitvoeren van Hoofdtaak 1.
In het geval van oorlog, de rode fase, bevat de aanbestedingswetgeving uitzonderingen
die de benodigde vrijheid van handelen voor Defensie al garanderen.

Het meer en sneller een beroep doen op uitzonderingsbepalingen draagt bij aan vermindering
van de lastendruk waardoor het inkoopproces sneller en wendbaarder wordt om tijdig
in de inkoopbehoeftes – verband houdend met het NATO Force Model – te voorzien. Ik
verwacht dat de toepassing van deze maatregel per aanschaf een versnelling van ca.
twee tot twaalf maanden oplevert.

Om op termijn de regeldruk structureel te verminderen en het inkoopproces te versnellen
heb ik ingezet op meerdere trajecten:

• Wijzigen van Europese (aanbestedings)wetgeving;

De beoogde wijziging richt zich op het gebruik kunnen maken van lopende contracten
van andere lidstaten3 en vice versa, zonder dat dit is aangekondigd in de oorspronkelijke aanbestedingsprocedure.
Deze maatregel draagt bij aan het vergroten van het aandeel uitwisselbaar en gestandaardiseerd
materieel tussen lidstaten. Met dit traject is de grootste versnelling in tijd te
behalen.

• Discussiedocument (non-paper) Europese Commissie;

Samen met nationale en Europese partners werkt Defensie aan een non-paper die moet
leiden tot een uitspraak (interpretatieve mededeling) van de Europese Commissie. Deze
mededeling heeft betrekking op de mogelijkheid een beroep te kunnen doen op de uitzondering
van dwingende spoed. Denk hierbij aan opdrachten voor civiele producten en diensten
zoals medicijnen en strategische transportcapaciteit die bedoeld zijn voor het (voorbereid
zijn) op Hoofdtaak 1.

• Nationale wet- en regelgeving;

Binnen de Rijksoverheid neemt Defensie een actieve rol in het voorkomen en verminderen
van lastendruk. Defensie neemt onder andere deel aan het Rijksbrede programma Bureaucratie
en Regeldruk Inkoopdomein Rijksoverheid (BRIR) en is intensief betrokken bij het voorstel
tot vaststellen van de nieuwe Circulaire grensbedragen onder de Aanbestedingswet 2012. Dit voorstel moet leiden tot een vermindering van
de administratieve lastendruk van inkopers.

• Defensie regelgeving;

Defensie is een pilot gestart om de administratieve lasten van het Voorafgaand financieel
Toezicht (VT) te verlagen. Dit levert versoepeling van het proces op door bij gebruik
van raamovereenkomsten alleen daar waar nodig financiële controlestappen uit te voeren.
De uitkomsten van deze pilot worden in Q4 van 2024 verwacht. Tussentijdse reacties
op de pilot zijn positief.

Naast al deze acties op inkoopgebied kijkt Defensie kritisch naar versnellingsmogelijkheden
bij alle stappen die aan het inkoopproces voorafgaan. Snellere besluitvorming over
de aankoop van goederen en diensten zorgt dat onze mensen zo snel mogelijk beschikken
over wat ze nodig hebben om hun werk te kunnen doen. In de noodzaak om te versnellen
kijk ik ook naar de daarvoor benodigde interne organisatiecultuur. De uitdagingen
waar Defensie nu voor staat, vragen om een cultuur die leidt tot realisatie.

Bovenstaande initiatieven reduceren de doorlooptijden van procedures, dringen regeldruk
terug en versnellen de inkoop- of aanbestedingsfase. Dit draagt direct bij aan de
kernopdracht van Defensie om gevechtskracht te leveren voor een geloofwaardige afschrikking.
Dit doen we om een toekomstig conflict te voorkomen en de veiligheid van Nederland
en het NAVO-gedragsgebied te garanderen.

De Staatssecretaris van Defensie,
G.P. Tuinman