Als Suze Groeneweg 100 jaar geleden als eerste vrouw in de Tweede Kamer komt, moet er speciaal voor haar een wc worden gebouwd. Tot dan toe waren er alleen heren-wc’s. Grappend noemden haar mannelijke collega’s het gangetje naar haar wc het Groenewegje. Hiermee verwezen zij naar het Groenewegje in Den Haag, een straat vol kroegen en bordelen. Hoe moet het voor Suze zijn geweest tussen al die mannen in de Tweede Kamer?
Naar antwoorden op deze en meer vragen ging historica en theatermaker Eveline van Rijswijk op zoek in haar theatervoorstelling ‘De Première.’
Op woensdag 7 november opende ik de voorstelling in de Oude Zaal van de Tweede Kamer, de plek waar Suze precies 100 jaar geleden haar maidenspeech
hield. Het was haar eerste toespraak in de Kamer en na Suze zouden er nog vele vrouwen in haar voetsporen treden.
6 november 2018
Kindervragenuur
Op dinsdag 6 november kwamen alle ingezonden vragen op de tafel van de Voorzitter en de initiatiefnemers. De geselecteerde vragen worden op 20 november voorgelegd aan de ministers en staatssecretarissen.
Iedere dinsdagochtend selecteer ik de vragen voor het vragenuur. Vanochtend had ik er 151 extra vragen bij. Voor het allereerste kindervragenuur op 20 november konden kinderen uit groep 7 of 8 namelijk hun vragen insturen.
Het is bijzonder dat zoveel kinderen dat hebben gedaan! Ik vind het ontzettend belangrijk dat ook kinderen de kans krijgen om zich uit te spreken over thema’s die zij op de politieke agenda zouden willen zetten. Zo kunnen zij al op jonge leeftijd meedoen met onze parlementaire democratie. De vragen gaan over verschillende onderwerpen: van veiligheid tot klimaat, van schoolvakanties tot verkiezingen. Stuk voor stuk onderwerpen waar kinderen nieuwsgierig naar zijn of zich zorgen over maken.
Uit de inzendingen selecteerde ik vijf vragen die de kinderen tijdens het kindervragenuur gaan stellen aan de ministers en staatssecretarissen. We maken later bekend welke vragen dat zijn. De leerlingen stellen hun vragen op 20 november in de plenaire zaal. Ze mogen dus echt op de blauwe stoelen plaatsnemen.
Je kunt het kindervragenuur op 20 november live volgen via deze website of NPO Politiek.
30 oktober 2018
Groot respect en diepe dankbaarheid
Wim Kok in 1998 in Madurodam (foto: Hollandse Hoogte / Hans Kouwenhoven)
Dinsdag 30 oktober hebben we in de Tweede Kamer oud-premier Wim Kok herdacht. In aanwezigheid van zijn vrouw en kinderen. In mijn toespraak typeerde ik Wim Kok als ‘serieus en sober’. Wij herdenken hem met groot respect en diepe dankbaarheid voor alles wat hij voor ons en ons land heeft betekend.
Kok wilde tegenstellingen verkleinen én resultaten boeken. En tot in het diepst van zijn wezen was hij ervan overtuigd dat dit alleen kon door te zoeken naar consensus en compromis. Door bruggen te bouwen en partijen aan te moedigen die dan samen met hem over te steken. Zoals hij doet op een bekende foto in Madurodam. Als Wim Kok íets was, was hij een verbindingsgenie.
Cellenbarakken Strafgevangenis Scheveningen, gezien van buiten de gevangenismuur. Foto: Nationaal Archief / Wikipedia
In de gevangenis van Scheveningen zaten tijdens de Tweede Wereldoorlog Nederlanders opgesloten die zich verzetten tegen de Duitsers. In de volksmond heette de gevangenis daarom het Oranjehotel. De verzetshelden werden hier verhoord en berecht. Terdoodveroordeelden wachtten in de dodencellen in ‘gang D’ op hun executie bij de Waalsdorpervlakte, drie kilometer verder in de duinen. Ieder jaar organiseert de Stichting Oranjehotel een herdenking en een ‘Stille Gang’.
Een van de dodencellen, ‘Doodencel 601’, is in oorspronkelijke staat behouden. Op de muren van deze cel staan boodschappen van gevangenen gekrast als “God is liefde” en “Oranje overwint”. De cel vormt de kern van de indrukwekkende herdenking die ieder jaar plaatsvindt. Samen met Eerste Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol legde ik hier zaterdag 6 oktober een krans namens de Staten-Generaal.
Op dit moment wordt het Oranjehotel verbouwd tot een officieel herinneringscentrum dat toegankelijk is voor publiek.
'Doodencel 601' in de gevangenis van Scheveningen
3 oktober 2018
1001 vrouwen
Vorige week hebben we een borstbeeld onthuld ter nagedachtenis van Suze Groeneweg. De vrouw die 100 jaar geleden voor het eerst in de Tweede Kamer werd gekozen. Zij kwam uit een landarbeidersgezin met ongeschoolde ouders en zette zich in voor gelijkwaardigheid tussen de seksen en tussen sociale klassen. Ze was, net als ik, geen zondagskind. Ze moest het vanwege haar afkomst, dubbel en dwars waarmaken in dat gegoede mannenbolwerk. En dat lukte haar glansrijk.
Ik sprak er woensdag over in de Oude Lutherse Kerk aan het Spui in Amsterdam, ter gelegenheid van de opening van de tentoonstelling ‘1001 vrouwen in de 20ste eeuw’ in het Amsterdam Museum. Historica Els Kloek stelde het boek '1001 vrouwen in de 20ste eeuw samen. Het Amsterdam museum presenteert daaruit een selectie van bijna 200 bekende en minder bekende vrouwen die een belangrijke rol hebben gespeeld in de twintigste eeuw.
Het was een eer om hier te mogen spreken. Een feest van herkenning, méér nog dan bij de vorige editie van 1001 vrouwen. In het nieuwe boek staan namelijk zoveel vrouwen die we zelf nog gekend of meegemaakt hebben. En het is opnieuw een ontdekkingsreis langs de onbekendere maar even stoere, slimme, eigenzinnige en dappere vrouwen.
Kamervoorzitter Arib onthult de buste van Suze Groeneweg in de Statenpassage, in het bijzijn van enkele verre familieleden van Groeneweg
Een eeuw geleden werd Suze Groeneweg verkozen tot Kamerlid. Daarmee was zij de eerste vrouw in de Tweede Kamer. Op dat moment konden vrouwen al wel verkozen worden, maar mochten ze nog niet zelf stemmen. Dat veranderde in 1919. Toen besliste de Tweede Kamer na jarenlange discussies, debatten en demonstraties dat zowel alle mannen als vrouwen stemrecht kregen.
Vandaag opende ik in de Tweede Kamer de tentoonstelling ‘Ik vier mijn stem’ en onthulde ik het beeld van Suze Groeneweg dat kunstenaar Siemen Bolhuis maakte. Hiermee geef ik het startschot voor de viering van 100 jaar algemeen kiesrecht. Want de verworvenheid om in vrijheid te mogen stemmen, is iets om trots op zijn en te vieren. De tentoonstelling laat de bijzondere weg naar het algemeen kiesrecht zien én maakt duidelijk hoe het kiesrecht nog steeds in beweging is.
Voorzitter Arib aan het woord tijdens de Deutscher Historikertag
Op dinsdag 25 september verruilde ik de plenaire zaal voor de Universiteit van Münster, waar ik de openingslezing hield van de Deutscher Historikertag. Het thema van de dag was ‘gespleten samenlevingen’ en in mijn lezing ging ik in op de betekenis daarvan voor de Nederlandse parlementaire democratie.
De scheidslijnen die je ziet in de samenleving, zie je ook in de politiek. Wat je daar in Nederland – overigens net als in Duitsland – van merkt, is de versplintering van het politieke landschap. Dat is in de kern geen probleem. Ik ben blij met ons representatieve stelsel, zonder kiesdrempel. Het is mooi dat de Tweede Kamer een afspiegeling van de samenleving is. Ik sloot mijn lezing af met een oproep om te blijven zoeken naar verbinding, want dat is het einddoel van iedere discussie of ieder debat.
Leden commissie v.l.n.r.: Malik Azmani (VVD, Tweede Kamer), Peter Ester (Eerste Kamer, CU), Joris P. Backer (Eerste Kamer, D66), Khadija Arib Voorzitter Tweede Kamer, Madeleine van Toorenburg (CDA, Tweede Kamer) Harm Beertema (PVV, Tweede Kamer)
Traditioneel heb ik als Tweede Kamervoorzitter een mooie eervolle functie op Prinsjesdag: ik ben voorzitter van de commissie van in- en uitgeleide.
In die commissie zitten zowel leden van de Eerste als de Tweede Kamer der Staten-Generaal. De bijeenkomst in de Ridderzaal is namelijk een Verenigde Vergadering: beide Kamers komen bijeen voor de opening van het parlementaire jaar. Alle andere aanwezigen, zoals de leden van het kabinet, zijn te gast tijdens deze bijeenkomst.
Troonrede
Koning Willem-Alexander en koningin Máxima zijn onmisbare gasten tijdens deze vergadering. Zo spreekt de Koning in de Ridderzaal de troonrede uit. Met de commissie van in- en uitgeleide heb ik de Koning en de leden van het Koninklijk Huis in de Ridderzaal ontvangen en ze ook weer begeleid bij hun vertrek.
11 september 2018
Regels en rituelen in de Tweede Kamer
Dr. Carla Hoetink en Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib.
Hoe komt het dat elk Kamerlid zich op den duur een beetje vergelijkbaar gaat gedragen, dezelfde taal gaat gebruiken en met dezelfde problemen te maken krijgt? Dat is de vraag waarmee Carla Hoetink begon aan haar studie ‘Macht der gewoonte’. Het eerste exemplaar van het boek werd dinsdag 11 september aan mij uitgereikt.
Hoetink toont in haar boek aan dat de Tweede Kamer een eigen ‘bedrijfscultuur’ heeft.
Ik ben ontzettend blij met dit boek. Het laat zien dat verandering van de parlementaire cultuur vaak een lange adem vergt, maar dat het niet statisch is. Er is in de laatste halve eeuw wel degelijk veel veranderd aan het Binnenhof. Het maakt duidelijk dat de Tweede Kamer een besluitvormingsorgaan is, maar ook een theater van onenigheid.
Dinsdag 4 september 2018 opende ik de eerste plenaire vergadering na het zomerreces. Over twee weken is het alweer Prinsjesdag en begint het nieuwe parlementaire seizoen pas echt. Bijzonder was dat er bijna geen bezoekers op de publieke tribune zaten. Dit had te maken met de staking bij de politie, die gewoonlijk ook de veiligheid van de plenaire zaal bewaakt.
Na het vragenuur en de regeling van werkzaamheden namen we afscheid van VVD-Kamerlid Han ten Broeke. Zoals ik in mijn toespraak zei: “Ik weet dat je met pijn in je hart uit de nationale politiek vertrekt. Het heeft je van jongs af aan gegrepen. Je ellenlange interrupties zal ik een beetje missen, maar vooral jouw kennis, kunde en ervaring gaan we missen.”
De Voorzitter leidt de plenaire vergaderingen van de Tweede Kamer. Dat doet zij op basis van het Reglement van Orde, de regels die de Kamerleden met elkaar zijn overeengekomen. De Voorzitter ziet toe op het uitvoeren van de door de Kamer genomen besluiten.
Daarnaast zit zij het Presidium – het dagelijks bestuur van de Kamer – en de Commissie voor de Werkwijze voor. Verder vertegenwoordigt de Voorzitter de Kamer naar buiten toe, bijvoorbeeld in contacten met buitenlandse parlementen. De taken van de Kamervoorzitter zijn vastgelegd in artikel 6 van het Reglement van Orde.
