Grondwetten begrijpen, is de aard van mensen begrijpen. Dat is een van de belangrijke boodschappen in het nieuwe boek van hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans, dat ik vandaag in ontvangst mocht nemen. Voermans heeft in 'Het verhaal van de grondwet - zoeken naar wij' onderzocht waarom ze tegenwoordig zo populair zijn: bijna alle landen ter wereld hebben ze. En driekwart van deze grondwetten zijn van na 1975.
Groot-Brittannië is een van de weinig landen die er geen hebben, althans geen geschreven grondwet. De Britten zijn daar doorgaans trots op, maar staatsrechtgeleerden aan de overkant van de Noordzee vragen zich met de heersende chaos weleens af of er toch niet een dergelijk document moet komen.
Ik denk in ieder geval dat wij onze Grondwet moeten koesteren. En ik proef in het boek van Voermans dat hij dat ook doet. Mooi is hoe hij beschrijft dat de Nederlandse Grondwet in het hart en het hoofd van de Nederlander zit. Mensen kunnen de tekst dan niet opdreunen, ze weten heel goed welke principes erin vastgelegd zijn.
Op zondag 8 september herdachten wij de ontruiming van het SS-concentratiekamp Vught in september 1944. Daarmee kwam een einde aan ruim anderhalf jaar ‘Konzentrationslager Herzogenbusch’, waar ruim 32.000 mensen gevangen werden gehouden. De ontruiming betekende eigenlijk geen vrijheid: de ruim 3.500 gevangenen waren vlak daarvoor gefusilleerd of per trein afgevoerd naar Duitsland. Velen hebben de kampen daar niet overleefd.
We kwamen hier bij elkaar om te herdenken, om te óverdenken wat er hier gebeurd is. Er is veel vastgelegd over wat er in de Tweede Wereldoorlog en in de kampen is gebeurd. Maar van alles wat ik de afgelopen jaren heb gehoord en gelezen over de Tweede Wereldoorlog, zijn het altijd weer de getuigenissen, die het indringendst bij me binnen komen. Het helpt ons mee te voelen, te begrijpen hoe onveilig mensen zich hier gevoeld moeten hebben. Maar ook hoe mensen zich tegen de ellende wisten te wapenen. Hoe ze zichzelf en elkaar kracht gaven. Door iets moois te maken in alle lelijkheid.
Elk jaar herdenken we op 1 juli de afschaffing van de slavernij in Suriname en de Nederlandse Antillen in 1863. Samen met de tijdelijke Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal, Joris Backer, legde ik een krans bij het Monument van het Nederlands Slavernijverleden en Erfenis in het Amsterdamse Oosterpark.
18 juni 2019
Onderscheiding voor Wim van de Camp
Foto: CDA/team online
Wim van de Camp was 23 jaar lang Kamerlid namens het CDA. Daarna verruilde hij het Binnenhof voor Brussel, waar hij in 2009 aan de slag ging als Europarlementariër. Vandaag mocht ik hem namens Zijne Majesteit de Koning een onderscheiding uitreiken in de Tweede Kamer en sprak ik hem kort toe. Ik stond onder meer stil bij zijn lange loopbaan als volksvertegenwoordiger:
"De cirkel is rond. Vandaag ben je terug in de Tweede Kamer, de plek waar jouw lange loopbaan als volksvertegenwoordiger begon. Het is bijna niet voor te stellen dat jij ooit onervaren was, zó lang zat je in de Tweede Kamer. Ik heb je leren kennen als iemand met een groot hart voor de Kamer en het Kamerwerk. Zo was je lid van het Presidium en maakte je je sterk voor de Kamer als geheel. Je was een actief en aanwezig lid, heb ik me laten vertellen, markant maar altijd constructief."
27 mei 2019
Franse onderscheiding
Op maandag 27 mei kreeg ik op de Franse ambassade in Den Haag een Franse onderscheiding uitgereikt, namelijk de ‘Chevalier dans l’Ordre national de la Légion d’Honneur’. Ik kreeg de onderscheiding als dank voor mijn bijdrage aan de goede samenwerking en vriendschappelijke verstandhouding tussen Nederland en Frankrijk, als voorzitter van de contactgroep Frankrijk en nu als Voorzitter van de Tweede Kamer.
Het is een eer om de onderscheiding te ontvangen. Het is een groot compliment aan de Tweede Kamer en aan de parlementaire contactgroep Frankrijk. Ook is het voor mij persoonlijk eervol. Mijn jeugd in Marokko was doordrenkt met de Franse taal en cultuur. De combinatie van mijn werk en mijn jeugd maken deze onderscheiding voor mij zo bijzonder.
De Legion d’Honneur is een hoge Franse onderscheiding die al sinds 1802 bestaat. Er zijn vijf rangen, te weten chevalier, officier, commandeur, Grand Officier en Grand Croix. Eerdere Nederlandse ontvangers zijn de schrijver Geert Mak en oud-Kamerlid Ton Elias.
Voorzitter Arib spreekt over 100 jaar algemeen kiesrecht tijdens de viering in de Ridderzaal
In de Ridderzaal vierden we vandaag 100 jaar algemeen kiesrecht met een feestelijke bijeenkomst. “We realiseren ons niet altijd hoe bijzonder het is dat we zelf kunnen bepalen wie ons vertegenwoordigt in de Tweede Kamer, in de gemeenteraad, Provinciale Staten en het Europees Parlement”, zei ik daar. “Dat wij dat vanzelfsprekend vinden, is een verworvenheid in zichzelf."
De viering bestond uit muziekoptredens, persoonlijke verhalen en filmpjes die de geschiedenis en betekenis van het algemeen kiesrecht in beeld brachten. Er werd niet alleen teruggeblikt op de geschiedenis van het algemeen kiesrecht, maar er werd ook stilgestaan bij de betekenis ervan in 2019.
Bij de viering waren mensen uit het hele land aanwezig, en ook de koning, de koningin en leden van de Eerste en Tweede Kamer. Na de bijeenkomst kwam de koning nog naar de Statenpassage in de Tweede Kamer. Hij sprak daar met mensen die in de uitzending over kiesrecht vertelden.
Kamervoorzitters Arib en Broekers-Knol leggen krans bij Erelijst van Gevallenen op 4 mei 2019
Elk jaar op 4 mei herdenkt Nederland alle Nederlandse slachtoffers sinds de Tweede Wereldoorlog. In de Tweede Kamer legde ik daarom samen met de Voorzitter van de Eerste Kamer, Ankie Broekers-Knol, een krans bij de Erelijst van Gevallenen. Daarop staan de namen van zo'n 18.000 omgekomen militairen en verzetsstrijders.
In mijn speech vertelde ik over de Brits-Joodse effectenhandelaar Nicholas Winton en de Nederlandse kunstenares Ru Paré, die beiden tijdens de oorlog de levens van talloze Joodse kinderen redden. Ik zei dat er veel moed voor nodig was om dat te doen, en dat het ons doet realiseren dat begint met de kleine keuzes die we elke dag kunnen maken.
Ik sloot af met de woorden:
“Door de monumenten, foto’s en de verhalen staan we stil bij uitsluiting en uitstoting, bij vervolging en vernietiging. En we buigen. Voor de vele slachtoffers en voor de overlevenden. Voor hen die vielen voor ons vaderland. En voor de mensen die hun leven waagden voor dat van anderen. Om daarna, fier rechtop staand, te beseffen dat we in vrijheid keuzes kunnen maken en verantwoordelijkheid kunnen nemen”.
Voorzitter Khadija Arib ontvangt een boek over spotprenten uit handen van Eveline Koolhaas-Grosfeld en Marij Leenders
De relatie tussen politiek en publiek in politieke (spot)prenten. Op woensdag 24 april nam ik het boek ‘Tussen politiek en publiek. Politieke prenten uit een opstandige tijd 1880-1919’ van Eveline Koolhaas-Grosfeld en Marij Leenders in ontvangst. Hierin hebben zij ruim tachtig bijzondere prenten verzameld uit een periode van grote veranderingen in de Nederlandse politiek, zoals het algemeen kiesrecht. Er werd nog niet gefotografeerd in de Kamer, dus de prenten waren de enige mogelijkheid voor het publiek om de politici te leren kennen. Totaal anders dan nu, ik vind het interessant om de verschillen te zien.
16 april 2019
Herdenking Max van Weezel
De familie van Max van Weezel wordt gecondoleerd door Kamervoorzitter Khadija Arib.
De Tweede Kamer begon de vergadering op dinsdag 16 april 2019 met een herdenking van Max van Weezel. De parlementair journalist overleed op 11 april op 67-jarige leeftijd. Zowel de familie van Max van Weezel als minister-president Rutte waren bij de herdenking aanwezig. Ik zei onder meer "dat ik niet overdrijf als ik zeg dat het Binnenhof huilt om de dood van Max van Weezel."
“Voor jonge journalisten, maar ook voor politici en voor bewindslieden die de laatste jaren voor het eerst op het Binnenhof terecht kwamen, was Max een fenomeen. Een verschijning. Hij was een meesterjournalist en markante persoonlijkheid. Even briljant als geestig. Even scherpzinnig als geliefd. Een journalistieke duizendpoot, die elk genre tot in de finesses beheerste.”
Volgens mij waren het verleden en zijn werk als journalist onlosmakelijk met elkaar verbonden: “Hij voelde altijd de ballast van het verleden: de Tweede Wereldoorlog die een groot deel van zijn familie had uitgeroeid. Het zorgde voor het gevoel dat wat je deed, nooit goed genoeg was. Maar ook dat het indirect een voedingsbodem voor hem was om zijn werk zo onmátig goed te doen. Het werk waarmee hij onze democratie, in een vrij Nederland, zo’n geweldige dienst heeft bewezen."
Koningin Juliana met de ministers van het kabinet-Van Agt-Wiegel. Links in de middelste rij Frans Andriessen. Foto: RVD
Frans Andriessen kwam in de Kamer in 1967, als woordvoerder Volkshuisvesting. Dat zat hem in het bloed. De soms felle debatten over woningbouw gaven hem profiel in de fractie. Hij had talent en dat werd gezien. In 1971 werd hij gekozen als fractievoorzitter – de laatste in de geschiedenis van de KVP, voordat die opging in het CDA.
Dinsdag 9 april herdachten we Frans Andriessen in de plenaire zaal van de Tweede Kamer. Hij overleed 22 maart op 89-jarige leeftijd. We herdachten hem als iemand die zich met hart en ziel heeft ingezet voor mens en maatschappij. Als een rechtlijnig en integer iemand, iemand waarvan je wist wat je aan hem had. We wensen zijn familie veel sterkte toe in deze verdrietige tijd.
De Voorzitter leidt de plenaire vergaderingen van de Tweede Kamer. Dat doet zij op basis van het Reglement van Orde, de regels die de Kamerleden met elkaar zijn overeengekomen. De Voorzitter ziet toe op het uitvoeren van de door de Kamer genomen besluiten.
Daarnaast zit zij het Presidium – het dagelijks bestuur van de Kamer – en de Commissie voor de Werkwijze voor. Verder vertegenwoordigt de Voorzitter de Kamer naar buiten toe, bijvoorbeeld in contacten met buitenlandse parlementen. De taken van de Kamervoorzitter zijn vastgelegd in artikel 6 van het Reglement van Orde.
