Het tekort aan gevangenispersoneel
11 april 2024, debat - Lang niet iedereen die tot een celstraf is veroordeeld, zit op dit moment in de gevangenis. De oorzaak: een tekort aan gevangenismedewerkers. De Kamer roept minister Weerwind (Rechtsbescherming) ter verantwoording.
Personeelstekorten bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) dwingen het kabinet al langer tot maatregelen. Eerder besloot minister Weerwind om zelfmelders, mensen die veroordeeld zijn tot een gevangenisstraf en zichzelf moeten melden bij de gevangenis als ze dat gevraagd wordt, tijdelijk niet op te roepen.
Maatregelen
Een andere maatregel is het zogenaamde capaciteitsverlof. Daarbij kunnen gedetineerden met maximaal één jaar gevangenisstraf vervroegd de gevangenis verlaten met een enkelband, mits ze twee derde van hun straf hebben uitgezeten. Uitermark (NSC) is hier zwaar op tegen. Ze vindt dat de minister daarmee morrelt aan vonnissen van de rechter en zorgt voor rechtsongelijkheid.
Het "uithollen van vonnissen" is het laatste wat Weerwind wil. Hij benadrukt dat dit een tijdelijke maatregel is. Het verlenen van verlof gebeurt zorgvuldig: er wordt gekeken naar iemands gedrag in detentie, het risico op recidive en de belangen van slachtoffers en nabestaanden.
Versober het dagprogramma voor gedetineerden, oppert Helder (BBB). Dat levert volgens haar 325 fte op. Het capaciteitsprobleem is eenvoudig op te lossen door gedetineerden elke dag twee uur eerder in te sluiten, aldus Faber (PVV). Realiseer je wat zulke "quick fixes" betekenen voor de medewerkers, waarschuwt Sneller (D66). Volgens hem bereiken ze uiteindelijk het tegenovergestelde: minder personeel.
Het inperken van dagprogramma's acht de minister onwenselijk en onhaalbaar. Een verdere versobering van het detentieregime zet de orde en veiligheid in gevangenissen zwaar onder druk, stelt hij, en heeft een negatief effect op de werkdruk en het welzijn van het personeel.
Personeel
Ellian (VVD) ziet goed arbeidsmarktbeleid als de enige oplossing voor het personeelsprobleem. Is externe inhuur overwogen bijvoorbeeld bij beveiligingsbedrijven? Lahlah (GroenLinks-PvdA) bepleit betere arbeidsvoorwaarden, een lagere werkdruk en adequate bijscholing voor gevangenispersoneel.
Er wordt blijvend ingezet op werving en het verlagen van de uitstroom, reageert Weerwind. Een wervingscampagne moet nieuwe mensen aantrekken en de naamsbekendheid van de DJI vergroten. De minister wijst erop dat het inhuren van extern personeel bij particuliere beveiligingsorganisaties al gebeurt.
Falend beleid
Bezuinigingen zijn in het verleden belangrijker geweest dan het geloofwaardig uitvoeren van straffen, stelt Van Nispen (SP). Hij wil dat de minister excuses aanbiedt aan gevangenispersoneel en de samenleving voor "falend beleid". Dit probleem zagen we al jaren in slow motion aankomen, meent ook El Abassi (DENK).
Er zijn in het verleden keuzes gemaakt die destijds begrijpelijk waren, maar achteraf gezien hebben geleid tot vertrek van personeel, erkent Weerwind. De minister voegt toe dat hij er vanaf zijn aantreden alles aan heeft gedaan om personeel te behouden.
De Kamer stemt op 16 april over de tijdens het debat ingediende moties.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct