Lerarenagenda: eerste beelden
Vorig jaar deden de minister en staatssecretaris van OCW een oproep aan alle betrokkenen in het onderwijs om vanuit eigen rol en motivatie de onderwijskwaliteit te verbeteren. Dit resulteerde in de Lerarenagenda, waarin gezamenlijke ambities voor het leraarschap werden geformuleerd. In het speciaal ontwikkelde dashboard Lerarenagenda op Trends in Beeld volgt OCW de kwantitatieve voortgang van de Lerarenagenda.
Kwaliteitsverbetering kost tijd. Het afgelopen jaar zijn nieuwe initiatieven in gang gezet, projecten opgestart, mensen bij elkaar gebracht en randvoorwaarden gecreëerd voor het verwezenlijken van de gezamenlijke ambities. Dit jaar zijn de instrumenten ontwikkeld waarmee de voortgang van de lerarenagenda kan worden gemonitord. De komende jaren wordt gevolgd in hoeverre de ambities uit de lerarenagenda worden gerealiseerd. Voor de komende jaren zijn vooral doelen geformuleerd op de volgende vier thema’s:
- Verhoging van de kwaliteit van de lerarenopleidingen
- Versterking van de zij-instroom
- Professionele ontwikkeling van leraren
- Meer masters voor de klas. Met het dashboard Lerarenagenda volgt OCW in hoeverre de ambities uit de Lerarenagenda worden gerealiseerd.
1. Verhoging van de kwaliteit van de lerarenopleidingen
Alle studenten die in een lerarenopleiding instromen, moeten voldoende relevante voorkennis hebben en in potentie geschikt zijn voor het beroep van leraar. De lerarenopleidingen hoeven dan geen tijd meer te besteden aan het bijspijkeren van studenten. Het rendement van de opleidingen zal hierdoor stijgen. Om zicht te krijgen op de behaalde resultaten bij deze ambitie volgt OCW de komende jaren niet alleen het bachelorrendement (figuur 2), maar ook de uitval- en switch-percentages. Zie hiervoor de voortgang onder agendalijn 1 in het dashboard Lerarenagenda. Daarnaast wordt via het dashboard de tevredenheid van afgestudeerden, schoolleiders en studenten gevolgd in agendalijn 2. In het onderstaande figuur is te zien dat het bachelorrendement de afgelopen jaren is gedaald. De ambitie is dat deze trend met de prestatieafspraken in het hoger onderwijs wordt doorbroken.
-
Bachelorrendement Percentage bachelorstudenten (vlt) dat zich na 1 jaar bij dezelfde instelling inschrijft (herinschrijvers) en in nominaal + 1 bij dezelfde instelling een bachelordiploma haalt, per uitstroomjaar leraar basisonderwijs leraar tweedegraads (excl. kunsten) hbo totaal verwacht rendement basisonderwijs verwacht rendement tweedegraads ambitie hbo totaal 2008 76% 52% 64% 76% 52% 64% 2009 75% 51% 64% 75% 51% 64% 2010 73% 48% 64% 73% 48% 64% 2011 71% 53% 63% 71% 53% 63% 2012 71% 51% 64% 71% 51% 64% 2013 69% 47% 64% 69% 47% 64% 2014 75% 51% 67% 2015 81% 55% 70%
2. Versterken van de zij-instroom
De aandacht van lerarenopleidingen voor flexibele maatwerktrajecten en het aantrekken van (nieuwe) doelgroepen neemt toe. Om te monitoren of dit daadwerkelijk leidt tot een meer gedifferentieerde instroom, worden verschillende indicatoren gevolgd. Zo wordt het aandeel instromende vwo’ers en mannen gevolgd, en het aantal scholen dat een docent met een educatieve minor in dienst neemt. Op enkele onderdelen is al zicht op een eerste goede ontwikkeling. Zo steeg tussen 2012 en 2013 het aandeel instromende mannen op de pabo (zie onderstaand figuur) evenals het aandeel vo-scholen waar een docent met een educatieve minor werkzaam is. Meer informatie over deze indicatoren is te vinden onder agendalijn 3 van het dashboard Lerarenagenda. Op dit moment is er nog geen actueel beeld van de ontwikkeling van het aantal zij-instromers, maar dit komt er wel. De Onderwijsinspectie werkt aan een inventarisatie.
-
Aandeel instromende mannen in de pabo aandeel mannen 2008 17,20% 2009 18,40% 2010 18,80% 2011 18,70% 2012 20,30% 2013 22,00%
3. Professionele ontwikkeling van leraren
Met de onderwijssectoren zijn afspraken gemaakt over de professionele ontwikkeling van leraren. Eén van deze afspraken is dat startende leraren de komende jaren meer begeleiding krijgen. Daarbij is het streven dat in 2020 alle startende leraren begeleiding worden. Hierdoor kunnen zij zich beter en sneller ontwikkelen, waardoor een groter aandeel de algemeen didactische vaardigheden beheerst en de uitval uit het onderwijs vermindert. De voortgang op deze indicatoren is te vinden in agendalijn 4.
Leraren moeten kunnen doorgroeien in een professionele en lerende omgeving. Om een cultuur te creëren waarin van elkaar geleerd wordt, is het voeren van functioneringsgesprekken van fundamenteel belang. De afgelopen jaren steeg het aandeel leraren met jaarlijks een functioneringsgesprek. Deze ontwikkeling moet sterker worden om vóór 2020 de ambitie van 100 procent te kunnen behalen.
-
Aandeel leraren dat minimaal 1 keer per jaar functioneringsgesprek heeft po vo mbo ambitie po ambitie vo ambitie mbo 2012 77,70% 59,90% 66,10% 77,70% 59,90% 66,10% 2013 78,50% 65,10% 68,90% 78,50% 65,10% 68,90% 2014 79,30% 69,10% 72,90% 79,30% 69,10% 72,90% 2015 82,80% 74,30% 77,40% 2016 86,20% 79,40% 81,90% 2017 89,70% 84,60% 86,50% 2018 93,10% 89,70% 91,00% 2019 96,60% 94,90% 95,50% 2020 100% 100% 100%
Ook de tevredenheid met het HRM-beleid geeft een beeld van de mate waarin leraren zich gehoord voelen en in hoeverre schoolleiders tevreden zijn met de resultaten van het beleid. Meer informatie hierover is te vinden onder agendalijn 5. Daarnaast wordt niet alleen de professionele ontwikkeling van iedere leraar afzonderlijk in kaart gebracht, maar ook de ontwikkeling naar een sterke beroepsgroep, zie agendalijn 7.
4. Meer Masters voor de klas
Met de sectorraden zijn afspraken gemaakt over het verhogen van het aantal master- en academisch opgeleide leraren, maar ook over de bekwaamheid en bevoegdheid van leraren, zie agendalijn 6.
Daardoor wordt niet alleen het gemiddelde opleidingsniveau van leraren verhoogd, maar ook wordt een lerarenteam verbreed. De gedachte hierbij is dat verhoging van het opleidingsniveau en de inzet van een breed samengesteld team zal leiden tot een verbetering van de onderwijskwaliteit. Onderzoek laat zien dat het aandeel master en academisch opgeleide leraren de afgelopen jaren licht, maar gestaag is toegenomen (figuur 4). Of de ambitie gehaald wordt, moet de komende jaren blijken.
-
Aandeel masters/academici po en vo Masters / Academici (hbo en wo) PO Masters (hbo en wo) VO ambitie PO ambitie VO 2012 17,50% 34,40% 17,50% 34,40% 2013 19,80% 37,10% 19,80% 37,10% 2014 20,50% 39,70% 20,50% 39,70% 2015 22,10% 41,40% 2016 23,70% 43,10% 2017 25,30% 44,90% 2018 26,80% 46,60% 2019 28,40% 48,30% 2020 30,00% 50,00%
Meer weten?
Bekijk het Dashboard Lerarenagenda en De Lerarenagenda 2013-2020.