Actueel

Deze hoofdrubriek bevat 2 rubrieken:

Nederlandse jongeren scoren internationaal goed

De prestaties van Nederlandse 15-jarigen zijn internationaal hoog. Nederland scoort bij wiskunde ruim boven het OESO-gemiddelde en neemt een uitstekende vierde plaats in. Daarnaast scoort Nederland ook op leesvaardigheid en natuurwetenschappen goed. Opvallend is het lage percentage 'toppers' in Nederland.

Dit blijkt uit het internationaal vergelijkend onderzoek Programme for International Student Assessment (PISA), waarin de vaardigheden van 15-jarigen voor wiskunde, natuurwetenschappen en lezen zijn getoetst. De onderzoeksresultaten zijn 3 december 2013 gepubliceerd. Internationaal wordt PISA gezien als een belangrijke graadmeter voor de vergelijking van vaardigheden tussen landen.

  • Verschil in gemiddeld behaalde wiskundescore met het OESO-gemiddelde
    verschil t.o.v. OESO-gemiddelde
    MEX-81
    -71
    -46
    -41
    -28
    -17
    -16
    -13
    -12
    -10
    -9
    -7
    -5
    -4
    -1
    OESO0
    1
    5
    6
    6
    7
    7
    10
    12
    20
    21
    24
    24
    25
    27
    NED29
    37
    42
    Z-KO60
    Brontabel als csv (221 bytes)

Ook goede prestaties leesvaardigheid en natuurwetenschappen

PISA toetst ook de vaardigheidsniveaus voor natuurwetenschap en leesvaardigheid. Ook hier presteert Nederland ruim bovengemiddeld. Naast een 4de plaats voor wiskunde, staat Nederland voor leesvaardigheid op een 10de en voor natuurwetenschappen op een 8de plaats in de ranking van 34 OESO-landen.

Wanneer rekening wordt gehouden met significante verschillen tussen landen (als een verschil niet significant is, betekent dit dat er een grote kans bestaat dat het verschil op toeval berust), scoren 5 OESO-landen significant beter op leesvaardigheid en 4 landen op natuurwetenschap. Voor de vaardigheid wiskunde scoren alleen Zuid-Korea en Japan significant hoger. Finland, voorheen behorend tot de top, scoort nu lager op wiskunde dan Nederland (maar niet significant lager).

Ondanks de goede positie van Nederland voor wiskunde zijn er duidelijke verschillen zichtbaar in de 4 getoetste wiskundevormen: meetkunde, algebra, statistiek en rekenen. Nederlandse leerlingen staan aan de internationale top voor statistiek en rekenen.

  • Wiskunde: Gemiddeld behaalde scores van landen in de OESO-top 10
    niet significantsignificantOESO
    Duitsland514
    Belgiƫ515
    Polen518
    Canada518
    Finland519
    Estland521
    Nederland523
    Zwitserland531
    Japan536
    Zuid-Korea554
    OESO494
    Brontabel als csv (204 bytes)
  • Figuur 3. Leesvaardigheid: Gemiddeld behaalde scores van landen in de OESO-top 10
    niet significantsignificantOESO
    Nederland511
    Australiƫ512
    Nieuw-Zeeland512
    Estland516
    Polen518
    Canada523
    Ierland523
    Finland524
    Zuid-Korea536
    Japan538
    OESO496
    Brontabel als csv (207 bytes)
  • Natuurwetenschap: Gemiddeld behaalde scores van landen in de OESO-top 10
    niet significantsignificantOESO
    Australiƫ521
    Ierland522
    Nederland522
    Duitsland524
    Canada525
    Polen526
    Zuid-Korea538
    Estland541
    Finland545
    Japan547
    OESO501
    Brontabel als csv (203 bytes)

Trends in gemiddeld behaalde scores

In absolute zin daalde de Nederlandse wiskundescore sinds 2003 significant en sterker dan het OESO gemiddelde. Voor leesvaardigheid en natuurwetenschappen is door de jaren heen geen significante daling zichtbaar, de absolute scores zijn vanaf 2003 redelijk stabiel.

Ondanks de significante daling voor wiskunde, scoort Nederland in 2012 wel beter in de internationale ranking dan in 2009. Dit is vooral toe te wijzen aan de grotere afname van wiskundeprestaties in andere landen, waaronder Finland. Over het algemeen geldt dat absolute scores stabieler zijn dan rangordes, omdat relatief kleine verschillen ook al zijn ze significant, tot grote veranderingen in rangorde kunnen leiden.

Relatief veel excellenten

De behaalde PISA scores worden ingedeeld op een vaardigheidsschaal. Voor wiskunde en natuurwetenschappen zijn er 6 niveaus. Een vergelijkbare vaardigheidsschaal wordt gebruikt bij lezen met 7 niveaus (1a, 1b en 2 t/m 6). Leerlingen die in de hoogste twee niveaus (niveau 5 en 6) scoren, worden door de OESO aangeduid als excellente leerlingen. Leerlingen die vallen in (hoogste) niveau 6 worden hier aangeduid als zeer excellent ('toppers').

In figuur 8 is te zien dat relatief veel Nederlandse leerlingen bij wiskunde de hoogste vaardigheidsniveaus 5 en 6 behalen. Het betreft 19,3% van de 15-jarigen en alleen in Zuid-Korea, Japan en België zijn meer excellente leerlingen. Ondanks deze goede score is dit aandeel significant gedaald sinds 2003.

Bij leesvaardigheid halen veel minder 15-jarigen de hoogste twee vaardigheidsniveaus: 9,8%. Dit aandeel is onveranderd sinds 2009 en leidt tot een 12de positie (figuur 9). Bij natuurwetenschappen gaat het om 11,8% en een 7e positie in de OESO-ranking. Ook hier is sprake van een daling sinds 2006.

Relatief veel excellenten

De behaalde PISA scores worden ingedeeld op een vaardigheidsschaal. Voor wiskunde en natuurwetenschappen zijn er 6 niveaus. Een vergelijkbare vaardigheidsschaal wordt gebruikt bij lezen met 7 niveaus (1a, 1b en 2 t/m 6). Leerlingen die in de hoogste twee niveaus (niveau 5 en 6) scoren, worden door de OESO aangeduid als excellente leerlingen. Leerlingen die vallen in (hoogste) niveau 6 worden hier aangeduid als zeer excellent ('toppers').

Er is te zien dat relatief veel Nederlandse leerlingen bij wiskunde de hoogste vaardigheidsniveaus 5 en 6 behalen. Het betreft 19,3% van de 15-jarigen en alleen in Zuid-Korea, Japan en België zijn meer excellente leerlingen. Ondanks deze goede score is dit aandeel significant gedaald sinds 2003.

Bij leesvaardigheid halen veel minder 15-jarigen de hoogste twee vaardigheidsniveaus: 9,8%. Dit aandeel is onveranderd sinds 2009 en leidt tot een 12de positie. Bij natuurwetenschappen gaat het om 11,8% en een 7e positie in de OESO-ranking. Ook hier is sprake van een daling sinds 2006.

  • Percentage excellente leerlingen wiskunde (niveau 5 en 6)
    niveau 5niveau 6
    MEX0,60
    ZWI0,90,1
    CHI1,50,1
    GRI3,30,6
    TUR4,71,2
    SPA6,71,3
    ZWE6,51,6
    VS6,62,2
    HON7,12,1
    NOO7,32,1
    ISR7,22,2
    DEN8,31,7
    ITA7,82,2
    POR8,52,1
    IER8,52,2
    SLW7,83,1
    IJS8,92,3
    LUX8,62,6
    VK92,9
    OESO9,33,3
    TSJ9,63,2
    FRA9,83,1
    SLV10,33,4
    OOS113,3
    EST113,6
    AUS10,54,3
    N-ZE10,54,5
    FIN11,73,5
    CAN12,14,3
    POL11,75
    DUI12,84,7
    NED14,94,4
    BEL13,46,1
    JAP167,6
    Z-KO18,812,1
    Brontabel als csv (478 bytes)
  • Percentage excellente leerlingen leesvaardigheid (niveau 5 en 6)
    niveau 5niveau 6
    MEX0,10
    CHI0,60
    SLW4,10,3
    TUR4,10,3
    SLV4,70,3
    GRI4,60,5
    SPA50,5
    DEN5,10,4
    OOS5,20,3
    HON5,30,4
    IJS5,20,6
    POR5,30,5
    TSJ5,30,8
    ITA6,10,6
    ZWE6,71,2
    VS6,91
    EST7,50,9
    OESO7,31,1
    VK7,51,3
    LUX7,51,4
    DUI8,30,7
    ZWI8,21
    ISR8,11,5
    NED90,8
    POL8,61,4
    NOO8,51,7
    IER10,11,3
    AUS9,81,9
    BEL10,71,6
    FRA10,62,3
    CAN10,82,1
    FIN11,32,2
    N-ZE10,93
    Z-KO12,61,6
    JAP14,63,9
    Brontabel als csv (470 bytes)
  • Percentage excellente leerlingen natuurwetenschappen (niveau 5 en 6)
    niveau 5niveau 6
    MEX0,30
    CHI10
    TUR1,80
    GRI2,30,2
    POR4,20,3
    SPA4,50,3
    SLW4,30,6
    IJS4,60,6
    ISR5,20,6
    HON5,50,5
    ITA5,50,6
    ZWE5,60,7
    DEN6,10,7
    VS6,31,1
    NOO6,41,1
    TSJ6,70,9
    OOS70,8
    FRA6,91
    LUX71,2
    OESO7,21,2
    BEL8,31
    ZWI8,31
    SLV8,41,2
    POL9,11,7
    IER9,31,5
    VK9,31,8
    CAN9,51,8
    Z-KO10,61,1
    NED10,51,3
    DUI10,61,6
    EST11,11,7
    N-ZE10,72,7
    AUS10,92,6
    FIN13,93,2
    JAP14,83,4
    Brontabel als csv (466 bytes)

Minder echte toppresteerders

Wanneer we kijken naar het percentage top-presteerders (niveau 6) verandert het beeld. Voor wiskunde scoort Nederland met 4,4 procent wel boven het OESO-gemiddelde van 3,3 procent, maar daalt ten opzichte van de bredere groep excellente presteerders (niveau 5 en 6) in de ranking van de 4de naar een 7de plaats. We worden hier ingehaald door Polen, Duitsland en Nieuw-Zeeland.

Ook voor natuurwetenschappen daalt Nederland met het aandeel top-presteerders in de ranking naar een 11de plaats, en blijft met 1,3 procent net boven het OESO-gemiddelde (1,2). Voor leesvaardigheid ligt het percentage 15-jarigen dat de hoogste scores haalt met 0,8 procent zelfs onder het OESO-gemiddelde van 1,2 procent. Nederland zakt dan ook voor deze groep naar een 19de plaats.